ALEVİ-BEKTAŞÎ EDEBİYATINDA NUSAYRÎLİK

Yıl 2010, Sayı: 54, 243 - 252, 28.01.2013

Mehmet Temizkan

Öz

Nusayrîler ile Alevi ve Bektaşî toplulukların inançları arasında büyük farklar vardır; ortaklıklar ise oldukça azdır. Bunun bir sonucu olarak da, Alevi ve Bektaşî edebiyatında Nusayrîler ve Nusayrîlik ile ilgili şiirler, yok denecek kadar azdır. Bildiğimiz kadarıyla, Nusayrî olduğunu uzunca bir şiiriyle dile getiren tek Bektaşî şair, Viranî’dir. Alevi ve Bektaşî edebiyatıyla ilgili antolojilerde ve Viranî dışındaki “yedi ulu”da, Nusayrîler ve Nusayrîlikle ilgili bir değerlendirme yoktur. Bu çalışmada, Nusayrîliğin Alevi ve Bektaşî edebiyatındaki yansımaları tespit edilip değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nusayrîlik, Alevi, Bektaşî, Edebiyat, Viranî

NUSAYRISM IN ALAOUITE-BEKTASHI LITERATURE

Öz

There are important differences in the beliefs of Nusayrî people and Alaouite-Bektashi people, while the similarities are quite less. As a result, poems on Nusayrî people and Nusayrîsm are very rare in the Alaouite-Bektashi literature. As far as we know, the only Bektashi poet, who wrote a long poem declaring that he is a Nusayrî, is Virani. There exist no analysis about Nusayrî people and Nusayrîsm in the anthologies on Alaouite-Bektashi literature and “seven supremes” except Virani. In this paper, the reflection of Nusayrîsm on Alaouite-Bektashi literature is described and analyzed

Anahtar Kelimeler

Nusayrîsm, Alaouite, Bektashi, Literature, Virani

Kaynakça

• BİLMEN, Ömer Nasuhi (1993). Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli Âlisi, Ankara: Akçağ Ya- yınları.
• ENGİN, İsmail (2001). “Hatay Nusayrîlerinde Din ve Dini algılayış”, Uluslararası Anadolu
• İnançları Kongresi Bildirileri, Ankara: Evrak Yayınları. ERGÜN, Sadettin Nüzhet (1930). Bektaşî Şairleri, İstanbul: Maarif Vekaleti Yayınları.
• KOCA, Turgut (1990). Bektaşi-Alevi Şairleri ve Nefesleri, İstanbul: Maarif Kitaphanesi Ya- yınları.
• KUTLUAY, Yaşar (1968). Tarihte ve Günümüzde İslâm Mezhepleri, Konya: Selçuk Yayın- ları.
• ÖZMEN, İsmail (1998). Alevi-Bektaşi Şiirleri Antolojisi-II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayın- ları.
• TURAN, Ahmet (2000). İslâm Mezhepleri Tarihi, Samsun: Sidre Yayınları.
• ULUÇAY, Ömer (2001). “Nusayrîlik ve İnanç Esasları”, Uluslararası Anadolu İnançları
• Kongresi Bildirileri, Ankara: Evrak Yayınları. VAKTİDOLU, Atalay (1998). Vîrânî Divanı ve Risalesi, İstanbul: Can Yayınları.
• YÖRÜKÂN, Yusuf Ziya (1998). Anadolu’da Aleviler ve Tahtacılar, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.