KERBELA OLAYI’NI KONU ALAN MÜSTAKİL ESERLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2016, Sayı: 78, 219 - 228, 08.06.2016

Hulisi Gürbüz

Öz

Kerbela Olayı, siyasi olarak ortaya çıkmasının yanında her muharrem hatırlanması gerekenelzem bir hadise olarak kabul görmüştür. İslam coğrafyasının farklı bölgelerinde değişik zihniyetlercede bu olayın her an hatırlanmasıyla bazı özel uygulamalar ortaya çıkmıştır. Bu uygulamalarınvaroluşu insan duygusunun temeli olan sanat mefhumu etrafındaki edebi eserleride şekillendirmiştir. Bu sebeple Kerbela Olayı, kimi zaman edebi metinlerde telmihtebulunulan kimi zaman da müstakil olarak ele alınan bir hadise haline gelmiştir. Bu çalışmaile Kerbela Olayı ve bu olay etrafında oluşturulmuş edebi eserler ortaya konmuştur. AleviBektaşi geleneği içerisinde oluşturulan ve edebi değer taşıyan her eserde Kerbela Olayı’nınele alındığı görülmektedir. Bu durum eserlerde bazen telmihlerle bazen de doğrudan doğruyaKerbela Olayı’nı anlatma şeklinde olmuştur. Bu bağlamda “kerbela-nâme”, “vak’â-i kerbela”,“maktel-i Hüseyin” “muharrem-nâme”, “dâstân-ı kerbela” gibi müstakil eserler oluşturulmuştur.Bu eserlerde “Ehl-i Beyte övgü”, “Yezid’e lanet” ve “matem” asıl konu çerçevesiniçizmiştir. Elektronik ortam arşivlerindeki tespitler ve fişlemeler doğrultusunda yaptığımız buçalışma, katalog araştırması niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin, Kerbela, İslam, Ehl-i Beyt, Yezid

THE KARBALA PILGRIM EVENT REVIEWS ON THE DETACHED WORKS

Öz

The Karbala incident, alongside the emergence of political Muharrem, has been recognized as an essential remembrance in the Islamic geography with different applications in some regions of the Islamic World to remember every moment of this special event with a special dedication. This dedication is as a foundation of the human emotions, a notion of a sense of art literature works that describe the Karbala Incident. As claimed in Telmih literature texts, 'Karbala' is sometimes described as a separate phenomenon. In the Karbala incident and the events around this work created literature works. Every Alevi-Bektashi tradition literature work discusses the values of the Karbala Incident which gave the direct image of the Karbala. In this context, "Karbala-name" "Incident Karbala", "maktel Hussein" "Muharrem-name", and "Dastan Karbala" were formed as independent pieces. These works called "Ahl al-Bayt commendable", "Yazid curse" and "mourning" have drawn the frame of the basic issues. This study, which was done with detection in electronic archives and profiling, has the characteristics of catalog search

Anahtar Kelimeler

Hussein, Karbala, Islam, Ahl al-Bayt, Yazid

Kaynakça

• AND, M. (2012). Ritüelden Drama Kerbela- Muharrem- Taziye. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ÇAĞLAYAN, B. (1997). Kerbela Mersiyeleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ÇAKIR, M. (2012). Kadîmî’nin Kerbelâ Mersiyeleri. Turkish Studies Dergisi, S. 7/1, ss. 705 725.
• ÇELEBİ, L. (2012). Maktel-i Âl-i Resûl. (haz. Ertuğrul ERTEKİN), İstanbul: Kevser Yayınları
• Diyanet İslam Ansiklopedisi (1988-2013). c. 25-27. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Ebu Cafer Muhammed bin Cerirü’t- Taberî. (2007). Tarih-i Taberî. (çev. M. Faruk GÜR- TUNCA). İstanbul: Sağlam Yayınları. Fuzuli. (1987).
• Hadikatü’s-Süeda. (haz. Şeyma GÜNGÖR), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• GIYNAŞ. K. A. (2013). Bir Hz. Hüseyin Âşığı: Son Asrın Meçhul Şairlerinden Bahreddîn Ve Dîvânındaki Kerbelâ Mersiyeleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. S. 67. ss. 121-148.
• GÜZEL. A. (1999). Kaygusuz Abdal Menâkıbnâmesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• GÜZEL. A. (2009). Dini- Tasavvufi Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KÖPRÜLÜ. M. F. ve BARTHOLD. W. (2004). İslâm Medeniyeti Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KÖPRÜLÜ. M. F. (2007). Türk Edebiyatında ilk Mutasavvıflar. Ankara: Akçağ Yayınları. Kül- tür Bakanlığı. (2014).
• OCAK. A. Y. (2010). Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir Yaklaşım). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• OCAK. A. Y. (2005). Tarihten Teolojiye İslam İnançlarında Hz. Ali. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• UZUN, M. Kerbela. DİA. c. 25.
• Kültür Bakanlığı El yazmaları veri tabanı. http://www.yazmalar.gov.tr. Erişim tarihi: 15.10.2014.