HACI BEKTAŞ VELÎ’NİN HADİS-İ ERBAÎN ADLI ESERİ

Yıl 2012, Sayı: 64, 77 - 96, 25.02.2013

Nurgül Özcan

Öz

Edebiyatımızda önemli araştırmalarıyla tanınan Abdulbaki Gölpınarlı, Hacı Bektaş Velî’ninHadîs-i Erbaîn Şerhi adlı bir eserinin bulunduğunu, bu yazma eseri hususi bir kütüphanedegördüğünü 1936 yılında yayınladığı Yunus Emre kitabında yazmıştır. Fakat bahsi geçenHadîs-i Erbaîn Şerhi’nin herhangi bir nüshasına bugüne kadar kütüphanelerimizde rastlanamamıştır.Sonunda, Hacı Bektaş Velî’nin Hadîs-i Erbaîn Şerhi’ne, bir başka kayıp eseri olanFatiha Tefsiri ile birlikte 2008 yılında İngiltere’de British Museum Library’de ulaşılmıştır.Hacı Bektaş Velî’nin Hadîs-i Erbaîn adlı eseri Anadolu başta olmak üzere birçok coğrafyadaetkileri görülen Hacı Bektaş Velî’nin tasavvuf dünyasını ve fikirlerini anlama ve aktarmadaönemli bir katkı sağlayacaktır. Eser, ayrıca Alevî-Bektaşî toplumu başta olmak üzereAlevîlik/Bektâşîlik alanında çalışma yapanlar için de orijinal önemli bir kaynaktır. Bunlarınyanında Hacı Bektaş Velî’nin Hadîs-i Erbaîn’i, Anadolu’da bu türde yazılan ilk eserlerdenolması açısından da ayrı bir edebi değere sahiptir. Bu makalede; Hacı Bektaş Velî’nin Hadîs-iErbaîn’indeki hadîslerin muhtevası incelenmiş, eser şekil, dil ve muhteva özellikleri açısındantanıtılmış, eserin orijinalliğine ve Hacı Bektaş Velî’ye aitliği hususunda tespitlerde bulunulmuş,ayrıca eserin muhtevası ile Hacı Bektaş Velî’nin diğer eserleri arasındaki benzerlikleredikkat çekilerek eserden hareketle dervişin ve fakirin nitelikleri tespit edilmiştir. Çalışmanınsonunda Hadîs-i Erbaîn’in transkripsiyon alfabeli tam metni verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektaş Velî, Kırk Hadîs, Hadîs-i Erbaîn, derviş

HACI BEKTASH VELÎ’S WORK CALLED ‘HADÎS-I ERBAIN’

Öz

In his book, Yunus Emre, which was published in 1936, the esteemed researcher Abdulbaki Gölpınarlı stated that he saw the handwritten version of one of Haci Bektash Velî’s work called “The Analysis of Forty Hadiths” in a distinctive library. However, no one had seen any versions of the above mentioned book until it was found in British Museum Library along with his another lost book called “The Interpretation of Fatiha.” This research will contribute to the understanding of Haci Bektash Velî’s sufistic approach. Moreover, this is a good resource for the ones who are working on Alewism/Bektashism field. Apart from these, “The Analysis of Forty Hadiths” by Haci Bektash Velî has another importance because of its being one of the first works of this sort in Anatolia. Our research on Haci Bektash Velî’s work “The Analysis of Forty Hadiths” will contribute to the understanding and transmition of his sufistic approach and ideas which are popular in many different regions, especially in Anatolia. In this article, Haci Bektash Velî’s work, “The Analysis of Forty Hadiths” is presented in terms of its style, language and content. In addition, the similarities between this work and Haci Bektash Velî’s other works are emphasized. Moreover, in relation to Haci Bektash Velî’s work of Forty Hadiths, it focuses on the qualifications of dervishes. At the end of this article, full text of “The Analysis of Forty Hadiths” along with the transcript is presented

Anahtar Kelimeler

Haci Bektash Velî, Forty Hadiths, Hadîs-i Erbain, dervish

Kaynakça

• ACLÛNÎ (1989), “Keşfu’l-Hafâ” Çev. İsmail Lütfi Çakan, Erkan Yayınları, İstanbul.
• ALTINOK, Baki Yaşa (2010), Hacı Bektaş Velî Külliyatı (Fevâid Bölümü), Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• AYTAŞ, Gıyasettin, YILMAZ, Hacı (2009), Makâlât-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye (Hacı Bektaş Velî), Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Merkezi Ya- yınları, Ankara.
• BUHÂRÎ (2004) (Çev. Mehmed Sofuoğlu), Sahih-i Buhari, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• DEMİRLİ, Ekrem (2007), Sadreddin Konevî Kırk Hadîs Şerhi, İz Yayıncılık. İstanbul.
• DİLPERİPUR, Asgar, (2001), Çev. Hasan ALMAZ, “Cami’nin Erba’in’i ve Kırk Hadîs Ya- zan Türk Yazarlar” Name-i Aşinâ Dergisi, Ankara.
• GAZALÎ (1974) (Çev. Mehmet A. Müftüoğlu) İhyâu Ulumiddin, Bedir Yayınevi, İstanbul.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki (1936), Yunus Emre, İkbal Kitabevi, İstanbul.
• GÜZEL, Abdurrahman (2007), Ahmed Yesevi’nin Fakr-nâmesi Üzerine Bir İnceleme, Öncü Kitap, Ankara.
• KARAHAN, Abdülkadir (1991), İslami Türk Edebiyatında Kırk Hadîs, Diyanet İşleri Baş- kanlığı Yayınları, Ankara.
• ÖZCAN, Hüseyin (2009), Fâtiha Tefsiri, Fatih Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• ÖZCAN, Nurgül (2010), Kırk Hadîs,Fatih Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• SEVGİ, Ahmet (1993), Tuhfetü’l İslam ( Manzum Kırk Ayet ve Kırk Hadîs Tercümesi), Sel- çuk Üniversitesi Basımevi, Konya.
• TİRMİZÎ (1966) (Çev. Osman Zeki Mollamehmetoğlu), Sünen-i Tirmîzî Tercemesi, Yunus Emre Yayınları, İstanbul
• YAVUZ, Adil (2002), “Sehâvî ve Halk Dilinde Dolaşan Hadîsler Problemi İle İlgili Eseri” Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.14. Konya
• YILDIRIM, Suat (1998), Kur’ân-ı Hakîm ve Açıklamalı Meali, Feza Yayınları, İstanbul.
• YILDIZ, Hakkı Dursun (1985), Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, Çağ Yayınları, İs- tanbul.
• YILMAZ, A.,AKKUŞ, M, ÖZTÜRK A. (2007), Makâlât, Alevî Bektâşî Klasikleri 2, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.