GEZGİN BİR “ALEVÎ DEDESİ”: ÂŞIK DAVUT SULARÎ

Yıl 2015, Sayı: 74, 199 - 209, 24.06.2015

Abdulselam Arvas

Öz

Âşıklık geleneğinin XVI. asırda başladığı genel bir kabuldür. Bu asırdan günümüze kadar söz konusu geleneğin temsilcileri arasında Alevî-Bektaşî meşrepli olanların sayısı azımsanmayacak sayıdadır. XX. asırda da sözlü, yazılı ve elektronik ortamda devam eden âşık edebiyatının önemli bir temsilcisi ise Davut Sularî’dir. Âşık edebiyatının bu önemli ismi, Alevî-Bektaşî bir ozan olarak “dedelik” görevini de ifa etmiştir. Ancak, Türk âşıklık geleneğinin önemli isimlerinden biri olmasına ve onun hakkında bazı bilimsel araştırmalar yapılmasına karşın, Davut Sularî’nin akademik çevrelerde yeteri kadar ilgi gördüğü söylenemez. Bu makalenin amacı, Davut Sularî’nin Türkiye ve Avrupa’daki çok sayıda yeri gezmesinin sebebini araştırmaktır. Bu yüzden araştırmada, onun biyografisi dikkate alınmış ve onu tanıyan kişilerin görüşlerine yer verilmiştir. Ayrıca, Türk tasavvuf edebiyatının bir parçası olan Alevî-Bektaşî terminolojisinin onun şiirlerindeki yansımasına dikkat çekilmiştir. Neticede, onun gezginliği keyfî seyahatlerden kaynaklanmamış; aksine o, “âşıklık” kimliğini kullanarak “dedelik” vazifesini yerine getirmeye ve insanları irşat etmeye çalışmıştır

Anahtar Kelimeler

Âşıklık geleneği, Davut Sularî, “Alevî-Bektaşîlik”, “dedelik”

A TRAVELER “GRANDFATHER OF ALEVΔ: MINSTREL DAVUT SULARÎ

Öz

It is a common acceptance that the minstrel tradition started in the XVI century. From this century to the present, the number of the Alewi-Bektashi representatives of this tradition cannot be underestimated. A major representative of the minstrel tradition which also existed in the XX century in oral, written and electronic media is Davut Sularî. This primary figure of the minstrel tradition also served as a “grandfather” as an Alevi-Bektashi poet. Although Sularî is one of the foremost figures of the minstrel tradition and there are some scientific research studies about him, he has not attracted enough attention within the academic circles. The aim of this article is to explore why Davut Sularî travelled to many places both in Turkey and Europe. Therefore, in this study his biography was taken into consideration and the views of those who knew him were referred to. In addition, the reflection of the AlewiBektashi terminology as part of the Turkish Sufi literature in his poems was paid attention. As a result, Sularî did not travel for arbitrary reasons. In contrast, he triewto fulfill his duty as a “grandfather” by using his minstrel identity as well as enlightening people

Anahtar Kelimeler

Minstrel tradition, Davut Sularî, “Alewi-Bektashi”, “grandfather”

Kaynakça

• AKTAŞ, B. (2003). Âşık Davut Sularî’nin 15 Eserinin Müzikal ve Edebi Açıdan İncelenmesi. Yayımlanmamış Bitirme Tezi. İTÜ Devlet Konservatuarı. İstanbul.
• ARTVİNLİ, T. (2001). Yusufelili Âşık Pervanî: Hayatı, Şiirleri, Karşılaşmaları. Ankara: Ürün Yayınları.
• ARVAS, A. (2004a). Berrin Sulari İle Söyleşi. Abdulselam Arvas’ın Özel Arşivi. Kaset No: 24. 25/ 03/ 2004. İstanbul.
• ARVAS, A. (2004b). Ali Laleci İle Söyleşi. Abdulselam Arvas’ın Özel Arşivi. Kaset No: 18. 28 /02 /2004. Van.
• ARVAS, A. (2012). Geçmişten Günümüze Van Âşıklık Geleneği. Ankara: Hâkim Yayınları.
• DUYGULU, M. (2000). Âşık Davut Sularî. İstanbul: FRS Matbaacılık.
• GÖKALP, M. (1953). Tercanlı Âşık Davut Sularî. Türk Folklor Araştırmaları, 2 (45): 713- 714.
• HALICI, F. (1992). Âşıklık Geleneği ve Günümüz Halk Şairleri. Güldeste. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• HAYDAR, A. (1973). Âşık Mahzunî ile Konuşma. Yeni Ortam Gazetesi. s. 21-26, 12 Ekim.
• İVGİN, H. (1985). Âşık Davut Sularî, Âşık Ummanî. Türk Folklor Araştırmaları, 2: 184-187.
• KAYA, D. (2012). Sulari’nin Emsali ile Karşılaşması. turkoloji.cu.edu.tr.Erişimtarihi: 27.9.2012.
• KILIÇKIraN, M. N. ve ŞEYLAN, S. (yty). Tercanlı Aşık Davut Sulari. yyy.
• NASraTTINOĞLU, İ.Ü. (1989). Âşıklık Geleneğinin Bütün Geleneklerini Yerine Getire- bilen Fırat Havzalı Âşık Davut Sularî. Fırat Havzası II. Folklor ve Etnografya Sempozyumu (5-7 Kasım 1987), Fırat Üniversitesi Yayını, Elazığ.
• ÖZARSLAN, M. (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
• ÖZBEK, M. (1976). Âşık Davut Sularî ile Söyleşi. İstanbul: Yayımlandığı Gazete veya Dergi Adı Yok.
• ÖZDEMİR, A. (2006). Halk Şiirinden Seçmeler. İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
• SULARÎ, E. (1993a). Edibe Sularî ile Söyleşi. Kervan Dergisi, 23: 21.
• SULARÎ, E. (1993b). Alevilik ve Müzik Üzerine. Kervan Dergisi, 27: 20-21.
• TEKİN, İ. (2011). Son Gezgin Âşık, Davut Sulari ve Müziği. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, II: 141-162
• YARDIMCI, M. (1986). Davut Sulari ile Son Sohbet. Erciyes Dergisi, 105: 29-33.
• YILMAZ, G. (2006). Davut Sulari ve Ozanlık Geleneği İçerisindeki Yeri. Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi. GÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.