ANADOLU SAHASI MASALLARINDA KAHRAMANIN DOĞUMU VE KAHRAMAN OLMA SÜRECİ

Yıl 2016, Sayı: 79, 129 - 142, 24.10.2016

Rabia Gökçen Kayabaşı

Öz

Tüm anlatı türlerinde olduğu gibi masallarda da işlenen olaylar kahraman veya kahramanlar etrafında gelişmektedir. Masal kahramanları karakteristik ve gerçeküstü özellikler göstermesi yönüyle ayırt edicidir. Kahramanların temsil ettiği tipler, bazen fertlerin ya da toplumun özlediği, hayalinde canlandırdığı tipler bazen de benimseyemediği ya da kabullenemediği tiplerdir. Bu çalışmada Anadolu sahası masallarda yer alan kahramanın nasıl doğduğu, kahraman olmak için ne gibi aşamalardan geçtiği üzerinde durularak “masal kahramanı” ile gerçek hayattaki “birey” arasındaki farklılıklar ortaya konulacaktır. Masallarda kahramanın doğumu bazen masalın içinde olmakta bazen de kahraman, masalın içinde başlangıçtan itibaren var olmaktadır. Kahramanın doğum anında veya sonrasında kazandığı olağanüstü özellikler, Hz. Hızır, yardımcı ihtiyarlar ya da periler tarafından verilmektedir. Onlara güç veren bu yardımcıların dışında, önlerine engel olarak çıkarak, bir süre kahramanın ve yakınlarının sıkıntıya düşmesine sebep olan fakat sonunda cezalandırılan düşmanlar da vardır. Ancak olağanüstü bir şekilde doğan kahraman benliğini yok ederek kendini gerçekleştirmek üzere yola çıkmakta, devlerle, cinlerle, kötülerle savaşarak yani türlü mücadelelerde bulunarak macerasını tamamlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Masal, masal kahramanı, Anadolu sahası masalları, masallarda kahramanın doğumu, masal kahramanının mücadelesi, Hz. Hızır

BIRTH OF A HEROES AND THE PROCESS OF BEING A HERO IN THE ANATOLIAN COURSE TALES

Öz

As with all narrative forms, the events processed in the tale develop around the hero or heroine. Tale heroes are distinctive in terms of their characteristics and surreal features. The characters represented by the heroes are sometimes missed and imagined by individuals and society, and are also sometimes not adopted or accepted. In this study, the differences between the “Fairy tale hero” and real-life “individual” will be presented with emphasis on how the heroes emerged in the field of Anatolian tale and what phases they have gone through to become a hero. Outstanding features that the hero won at birth or later are given by St. Hızır, assistant elders or fairies. The birth of a hero in the tale is sometimes in the fairy tale and sometimes the hero is found in the tale from the beginning. Apart from these assistants who give them power, there are also enemies causing trouble against the heroes and their relatives for a while as an obstacle in front of them but in the end they were punished. But the hero, born in an extraordinary way, gets off in order to realize himself by destroying the ego and completing the adventure by fighting against the giants, demons and evil

Anahtar Kelimeler

Tale, tale hero, Anatolian course tales, the birth of a hero in the tale, struggles of tale hero, St. Hızır

Kaynakça

• ALAY, O. (2005). Bingöl Masalları (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.
• ALPTEKİN, A. B. (2002). Taşeli masalları. Ankara: Akçay Yayınları.
• ASLAN, N. (1994). Yozgat Masallarında Motif ve Tip Araştırması (İnceleme- Metinler). Ya- yımlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
• BAKIRCI, N. (2006). Niğde masalları. Niğde: Niğde Yüksek Öğretim Vakfı Yayınları.
• BEKKİ, S. (2011). Bazı halk anlatıları ve dinî metinlere göre kahramanın mucizevi (babasız) doğumu. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 58: 111-130.
• BORATAV, P. N. (2007). Zaman zaman içinde. Ankara: İmge Kitabevi.
• BORATAV, P. N. (2009). Az gittik uz gittik. Ankara: İmge Kitabevi.
• Çelik Armağanı. Edt. Cengiz Gökşen. Ankara: Akçağ Yayınevi.
• TEZEL, N. (1971). Türk masalları 1-II. İstanbul: MEB.
• TUNÇ, T. (2008). Manisa masalları üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• YILDIZ, N. (2009). Türk destanlarında çocuksuzluk, Milli Folklor, 21 (82): 76-88.