EXAMINATION OF THE IMPORTANCE OF ARCHITECTURAL BUILDINGS IN FAITH TOURISM THROUGH ŞÜCÂÜDDİN VELÎ MEMORIAL ACTIVITIES

Yıl 2022, Sayı: 103, 301 - 322, 20.09.2022

Rabia Seher Çerkez Hicran Hanım Halaç Merve Gülşen

Öz

Şücâüddin Velî Complex, located in Arslanbeyli village within the borders of Eskişehir province, is an important historical
structure that embodied the identity of Şücâüddin Velî and should be transferred to future generations. The architectural
preservation of Şücâüddin Velî Complex has been ensured, but it has not reached a sufficient level of awareness. Thus,
there was a need to increase the awareness of the Şücâüddin Velî Complex which is an architectural heritage, by protecting
it. Within this study, it is aimed to increase the number of visitors by investigating the role played by the activities in
increasing the awareness of our cultural heritage, and to ensure the sustainability by bringing the Şücâüddin Velî Complex,
where we see the reflections of Şücâüddin Velî’s identity and Alevi-Bektashi faith integrity, to faith tourism. At this point,
commemoration events or festivals, which are seen as a tool in terms of tourism, are a factor in promoting the region,
increasing the awareness of Şücâüddin Velî’s identity and ensuring the continuity of Şücâüddin Velî complex. Şücâüddin
Velî Commemoration Events are held as a way to know, commemorate and explain Şücâüddin Velî, but also to lay the
groundwork for faith tourism. The increase in the number of visitors with the commemoration event will affect the Seyyid
Battalgazi Complex, Üryan Baba Tomb and Himmet Baba Tomb in its immediate vicinity, and will ensure the formation
of faith tourism. In the study, literature review and observation were determined as the methods, and the SWOT analysis
prepared is also the source of the research. The identity of Şücâüddin Velî has a deep-rooted and unchanging history
that has reached large masses within the Alevi faith. Şücâüddin Velî Complex, which concretely reveals the identity of
Şücâüddin Velî integrated with this belief, has the potential to increase the number of visitors with the effect of the events
and belief factor, and the Alevi- Bektashi belief. In this research, the religious tourism potential of the Complex was
revealed within the scope of the activities and it was reached that the number of visitors would increase when the social
awareness of the Complex is awakened. The awareness of the complex will increase by use of various agents, such as
social media, written sources i.e. magazines, posters, books, billboards, VR-AR applications and holograms. When the
number of visitors is increased through such endeavours, the building will be preserved and entrusted to the future.

Anahtar Kelimeler

Alevism, Şücâüddin Velî, Activity, Complex, Faith Tourism.

MİMARİ YAPILARIN İNANÇ TURİZMİNDEKİ ÖNEMİNİN SÜCAADDİN VELİ’Yİ ANMA ETKİNLİKLERİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Öz

Eskişehir ili sınırları içinde Arslanbeyli köyünde bulunan Sücaaddin Veli Külliyesi, Sücaaddin Veli kimliği ile
vücut bulmuş gelecek kuşaklara aktarılması gereken önemli tarihi bir yapıdır. Sücaaddin Veli Külliyesi’nin
mimari açıdan korunumu sağlanmış ancak külliye yeterli düzeyde bilinirliğe ulaşamamıştır. Böylelikle
mimari miras öğesi olan Sücaaddin Veli Külliyesi’ni koruyarak herkesçe bilinirliğinin arttırılmasına ihtiyaç
duyulmuştur. Bu çalışma ile etkinliklerin, kültürel mirasımızın bilinirliğinin arttırılmasında oynadığı rol
araştırılarak ziyaretçi sayısını arttırmayı ve Sücaaddin Veli kimliği ile Alevi-Bektaşi inanç bütünlüğünün
yansımalarını gördüğümüz Sücaaddin Veli Külliyesi’ni inanç turizmine kazandırarak sürdürülebilirliğini
sağlanmayı amaçlanmıştır. Bu noktada turizm açısından bir araç olarak görülen anma etkinlikleri veya
şenlikler bölgenin tanıtılmasında, Sücaaddin Veli kimliğinin bilinirliğinin arttırılmasında ve Sücaaddin Veli
Külliyesi’nin sürekliliğini sağlamada bir etkendir. Sücaaddin Veli’yi Anma Etkinlikleri, Sücaaddin Veli’yi
tanıma, anma ve anlatma olarak yapılmakla birlikte inanç turizmine de zemin hazırlayacak niteliktedir. Anma
etkinlikleriyle birlikte ziyaretçi sayısının artması yakın çevresinde bulunan Seyyid Battalgazi Külliyesi’ni,
Üryan Baba Türbesi’ni ve Himmet Baba Türbesi’ni etkileyerek inanç turizminin oluşmasını sağlayacaktır.
Çalışmada literatür taraması ve gözlem yöntem olarak belirlenmiştir ve hazırlanan SWOT analizi de
araştırmaya kaynaklık etmektedir. Sücaaddin Veli kimliği Alevi inancı içerisinde geniş kitlelere ulaşmış köklü
değişmez bir tarihe sahiptir. Bu inanç ile bütünleşen Sücaaddin Veli kimliğini somut olarak ortaya koyan
Sücaaddin Veli Külliyesi, düzenlenen etkinlikler ve inanç faktörü ile Alevi-Bektaşi inancı etkisiyle ziyaretçi
sayısını arttırarak sürdürebilirliğini sağlama potansiyeline sahiptir. Bu araştırmada etkinlikler kapsamında
külliyenin inanç turizmi potansiyeli ortaya konmuş ve külliyenin herkesçe bilinirliği arttırıldığında etkinliklerin
ziyaretçi sayısını arttıracağına ulaşılmıştır. Külliyenin bilinirliği ise sosyal medya, dergi, afiş, kitap gibi yazılı
kaynaklar, bilbordlar, VR-AR uygulamaları ve hologramlar gibi çeşitli mecraların aktif olarak kullanılmasıyla
artacaktır. Farkındalıkla birlikte ziyaretçi sayısı arttırıldığında yapı geleceğe korunarak emanet edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Alevi, Sücaaddin Veli, Etkinlik, Külliye, İnanç Turizmi.

Kaynakça

• Akın, Bülent. “Alevilikte “Ocak”: Kavramsal Çerçeveye ve Tarihî Arka Plana Yeni Bir Bakış”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 17/2 (2017), 239-264.
• Altınsapan, Erol. “Seyitgazi İlçesi Arslanbeyli Köyü Şeyh Şücaaddin Külliyesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî /37 (2006), 173-184.
• Altınsapan, Erol vd. “Seyitgazi İlçesinde Bulunan Üryan Baba Zaviyesi ve Türbesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /61 (2012), 15-26.
• Aydın, Filiz. “Seyitgazi Arslanbeyli Köyü’nde Şeyh Sücaaddin Külliyesi”. Vakıflar Dergisi/IX (1971), 201-251.
• Berberoğlu, Tuba. Etkinliklerin Destinasyona Etkileri: 2011 Erzurum Unıversıade Kış Oyunları. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Turizm İşletmeciliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Çifçi, İbrahim. İnanç Turizmi Kapsamında Hacı Bektaşi Veli Külliyesine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Çifçi, İbrahim – Akova, Orhan. “İnanç Turizmi Kapsamında Hacı Bektaş Veli Dergâhına Yönelik Bir Araştırma”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /80 (2016), 183-217.
• Demirtaş, Mehmet. Deyiş, Semah ve Türkülerle Şücâettin Köyü. İstanbul: Saygı Yayınları, 1996. Demirtaş, Mehmet. Horasan’dan Balkanlara Seyyid Sücaaddin Veli Ocağı ve Erkanı. İstanbul: Kalender Yayınevi, 2018.
• Denknalbant, Ayşe. “Şeyh Şücâüddin Külliyesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/70-71. İstanbul: e İslâm Araştırmaları Merkezi, 2010.
• Doğruer, Semra. “Sücaaddin Veli Ocağı’nın Dedesi Nevzat Demirtaş ile Söyleşi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî /37 (2006), 185-200.
• Durak, Şahin. Tarihi Çevrelerde Sürdürülebilir Turizm Planlaması: Diyarbakır Tarihi Sur İçi Bölgesi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Duran, Hamiye. “Velâyetnâme’ye Göre Hacı Bektaş Veli”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi /55 (2010), 129-138.
• Ersal, Mehmet. “Şücaeddin Veli Ocağı: Balkan Aleviliğindeki Yeri, Rolü ve Önemi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /63 (2012), 207-230.
• Eskişehir İl Rehberi. Eskişehir: T.C Eskişehir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2006.
• Hakkı, Seyyid. “Alevilikte Can Hitabı ve Kelime Manası”. (erişim 07.02.2022 ). https://www.uludivande/Alevilikte-CAN--hitab%26%23305%3B-ve-kelime manas%26%23305%3B.htm
• Halaç, Hicran – Bademci, Fikret. “Şeb-i Arus’ta Sille”. JASSS /64 (2017), 203-210.
• Halaç, Hicran – Bademci, Fikret. “Konya Turizminin Sille’ye Yansımaları”. Internatıonal Congress On Cultural Herıtage And Tourısm (2017), 929-936.
• İstanbul Valiliği. İsmep Rehber Kitaplar. Kültürel Mirasın Korunması. İstanbul: Beyaz Gemi Sosyal Proje Ajansı, 2014.
• Kaplan, Hasan. “Dini İnanç, Dini Tasavvur, Şüphe ve İnançsızlık”. Din Psikolojisi. ed. Halil Apaydın. 66-88. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 2018.
• Koçak, İsmail vd. “Hacıbektaş İlçesinde İnanç Turizmi”. 2.Ulusal Kırsal Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 275-284. Aksaray: Aksaray üniversitesi, 2012.
• Kozak, Nazmi vd. Genel Turizm İlkeler - Kavramlar. Ankara: Turhan Kitabevi, 2000.
• Kökel, Coşkun. Eskişehir İli, Alevi-Bektaşi Köylerindeki İnanç Ritüellerinin Sosyolojik Analizi. Kocaeli: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Strateji Bilimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Köksal, M. Fatih. “Şeyh Şücâeddîn Velâyet-Nâmesi’nin Son Neşri Üzerine”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /84 (2017), 9-45.
• Küçükcan, İlyas. “Birlik, İrilik, Dirilik için Dönülen Semahların Ardından”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî /41 (2007), 405-408.
• Küçükcan, İlyas. “Eskişehir İnanç Turizminde Seyitgazi Ağırlığı”. Eskişehir Ticaret Odası Dergisi (2020), 66-697.
• Küçüközyiğit, Uğur. “Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri Hakkındaki Haberler: Bir İçerik Analizi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /75 (2015), 29-48.
• Mehdizadeh Saradj, fatemeh vd. “Prioritization of Interventions for Strengthening Architectural Heritage”. Urbanism. Arhitectura. Constructii 8/3 (2017), 283-298.
• Olcay, Atınç - Albuz, Nalan. “İnanç Turizmi ve Türkiye’nin Tanıtımına Katkısı”. Uluslararası Tanıtımda Medya ve Türkiye. Ed. Mehmet Özdemir. 197-229. Bursa: Dora Yayıncılık, 2016.
• Özdemir, Mehmet. Giresun Yayla Şenlikleri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halkbilimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 2017.
• Say, Yağmur. “Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında Önemli Bir Kült Kimlik: (Sücaaddin Veli Sultan Varlığı)”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi/37 (2006), 99-134.
• Say, Yağmur. Sücaaddin Veli (Sultan Varlığı) ve Velâyetnâmesi. Ankara: Sistem Ofset Matbaacılık, 1.Basım, 2010.
• Seyitgazi rehberi, Eskişehir: T.C Eskişehir Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2016.
• Seyyid Sultan Sücaaddin Veli Külliyesi. Eskişehir: Sücaaddin Veli Turizm ve Tanıtım Derneği, 2008.
• Şahiner, Tuba. İnanç Turizm Potansiyeli ve Halkın İnanç Turizmine Bakışı Açısından Karaman. Karaman: Kahraman Oğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Genel Müdürlüğü. “AleviBektaşi Ritüeli Semah”. Erişim 22 Aralık 2021. https://aregem.ktb.gov.tr/TR202348/alevi-bektasi-ritueli-semah.html
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. “Şeyh Sücaeddin-i Veli Külliyesi ve Türbesi (Seyitgazi)”. Erişim 25 Aralık 2021. https://eskisehir.ktb. gov.tr/TR-156923/seyh-sucaeddin-i-veli-kulliyesi-ve-turbesiseyitgazi.html
• Taşğın, Ahmet. “Mürşit ve Pir Ocağı İlişkisi: Şücaaddin Veli Ocağının Yeni Mürşit Ocağı Olarak Ortaya Çıkışı”. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi /31 (2018), 81-116.
• Taşğın, Ahmet. Romanya Müslümanları. Konya: Çizgi Kitapevi Yayınları, 2.Basım, 2018.
• Taşğın, Ahmet vd. “Eskişehir Seyyit Battal Gazi Dergâhı Şeyhi Şükrü [Şükrü Arıkaya] Baba’nın Hayatı Eserleri ve Yunanlılara Esir Düşmesi: Hatırat-ı Şükrü”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /100 (2021), 427-460.
• Toka, Mualla Şataf. Tarihi Çevrelerin Sürdürülebilirliği: Isparta Çayönü Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Tuztaş Horzumlu, A. Hilal. “Yörük Kültürünü Tanıtmak: Dernekleşme Faaliyetleri ve Yörük Şenlikleri”. Türkiyat Mecmuası 27/2 (2017), 239-255.
• Türkiye Kültür Portalı. “25. Hamza Şeyh Dede’yi Anma ve Hıdırellez Kültür Bahar Bayramı”. Erişim 15 Ocak 2022. http3-https://www.kulturportali.gov.tr/ turkiye/genel/etkinlik/25--hamza-seyh-dede- yi-anma-ve-hidirellez kulturbahar-bayrami
• Türkmen, Nilgün. Türkiye’de Festivaller ve Şenlikler. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Halk Edebiyatı Bilim Dalı, Doktora Tezi, 2017.
• Yıldız, Ayşe. “Şücaaddin Baba Velâyetnâmesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi /37 (2006), 49-98.
• Yılmaz, Hulusi – Çavuş, Merve. “ Musahipsiz Otman Babalılarda Kimlik Mücadelesi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, /102 (2022), 235-252.
• Yiğit, Abdullah (ed.). Seyitgazi Rehberi. Eskişehir: Eskişehir Valiliği, 2016.
• Yolal, Medet. “Türkiye’nin Etkinlik Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi”. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi /2 (2017), 35-51.