Erdem Sevimli, Rafine Bir Hak Âşıklığının Edebî Seyri Klasik Şiirde Melâmet Düşüncesi ve Melâmilik, Gece Kitaplığı Yayınevi, Ankara, 2021.

Yıl 2022, Sayı: 103, 387 - 394, 20.09.2022

Sadık Armutlu

Öz

Yayın tanıtımını ve değerlendirmesini
yaptığımız çalışmanın konusu, Klasik şiirde
melâmet düşüncesi ve Melâmilik öğretisinin
edebi açıdan elde ettiği üstün şiirsel konumu
gözler önüne sermektir. Eser, klasik şiirde
hemen her şairin şiirsel söylemlerinde
yoğun olarak ele alınmış olan melamet
düşüncesinin derli toplu ele alındığı bir
envanter hükmündedir. Bu envanterde
Melamilik ve melamet detaylı olarak
tarihi ve edebi yönleriyle birleştirilerek
sunulmaktadır. Bu yöntemle yazar, daha
önce çoklukla tarihi yönlerine değinilen
ve kısmen bahsedilse de klasik şiirdeki
edebi seyrine yeterince değinilmeyen
Melamiliğin edebi birikimini de pek
çok yönüyle açıklamış ve ilim âleminin
dikkatine sunmuş olmaktadır. Bu bağlamda bakıldığında eser, Melamiliğin Divan
şiirindeki edebi seyrini, bu tasavvufi düşüncenin kılcal damarlarına sinmiş bulunan
rafine duyguların terennümü çerçevesinde betimlemektedir. Bu yönleriyle bir
Melamilik külliyatı niteliğinde olan (Sevimli, 2021, 9) ve edebi yönünün zenginliği ile
de dikkat çeken eser, klasik şiirdeki Melamilik düşüncesinin saflık ve rafine duygularla
yoğrulmuş tasviri, tarihi ve edebi yönlerini bütünleyen temel bir kaynağı niteliğindedir.
Melametle alakalı Mehmet Furkan Çelik’in hazırladığı Klasik Şiirde Tipler (2019) adlı
doktora tezinde de malumat bulunmaktadır. Bu çalışmanın, melametin kısa tarihçesi
ile birlikte kısmen beyitler vererek edebi yönlerine değinmekte, melami tipolojisine
ağırlık verdiği görülmektedir. Erdem Sevimli’nin söz konusu ettiğimiz eseri ise
melametin edebi yönlerini klasik geleneği aşan söylemlerle ve veciz ifadelerle ifade
etmesi yönüyle bu düşünceyi edebi ve tarihsel çerçevesiyle bütünlemektedir. Bu tarz
söylemleri ile yazar, klasik Türk şiirindeki melamet kavramını derli toplu olarak gözler
önüne sermesiyle farklılık arz etmektedir. Kitap bu ve benzeri söylemleriyle; melamet
düşüncesinin üstün edebi söylemi, böyle rafine bir öğretinin tarih ile kültürünü edebi
potada buluşturan bir kaynak hükmündedir.

Anahtar Kelimeler

Erdem Sevimli, Rafine Bir Hak Âşıklığının Edebî Seyri Klasik Şiirde Melâmet Düşüncesi ve Melâmilik, Gece Kitaplığı Yayınevi, Ankara, 2021.

Kaynakça

• Çelik, Mehmet Furkan. Klasik Şiirde Tipler. İzmit: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019.
• Sevimli, Erdem Rafine Bir Hak Âşıklığının Edebî Seyri Klasik Şiirde Melâmet Düşüncesi ve Melâmilik, Gece Kitaplığı Yayınevi, Ankara, 2021.
• Sevimli, Erdem. “Klasik Türk Şiirinde Melami İbadet Anlayışının Şiirsel Terennümleri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 25 (2020c), 884-888;
• Sevimli, Erdem. “Klasik Şiirde Izdırabın Aşırı Boyutu: Seng-i Melamet”. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches] 3/1 (2020a), 295 – 348;
• Sevimli, Erdem. “Klasik Şiirde Âşığın İstiğna Mülkünün Sultanlığına Doğru Yolculuğu: Melami Âşıklığın, Melameti Selâmete Tercihi”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2021a), 405-434. https://doi.org/10.31463/aicusbed.883166
• Sevimli, Erdem. “16. Yüzyıl Klasik Türk Şiirinde Kalenderî Algısı”. Sosyal Bilimler Araştıma Dergisi [SBARD] 35/1 (2020b), 31-66.