Fundamental Prayers and Rules of The Alevi Faith (The Example of The Kureyşan Ocağı)

Yıl 2022, Sayı: 104, 471 - 490, 03.12.2022

Kibar Taş

Öz

In this study, information will be given about the various prayers of the Alevi faith and the rules to be followed during these prayers in the Kureyşan Ocak, living in the Tunceli/Dersim region.
First of all, the answers of these "ocak" members to the question "What is Alevism" will be mentioned. Then, the prayers in Alevism will be mentioned. Of course, in this “ocak” also, as in most “ocaks”, some rituals that used to be meticulously practiced are no longer practiced. There have also been changes in some rituals.
In this study, the prayers that exist in the Alevism faith and the rituals applied in these prayers, which we and our family elders witnessed are included. For example, What is the purpose of pir and rayver visiting their talips? How do these visits take place? How were cem rituals performed in the past? What is considered while fasting the Twelve Imams and visiting awliya places? What changes have occurred in death ceremonies compared to the past? Questions like this will be answered. Furthermore, the prayers and rules written in the researches made in this region in the last periods of the Ottoman Empire and the first years of the Republic will also be mentioned.

Anahtar Kelimeler

Tunceli/Dersim, Kureyşan Ocağı, Alevism

DEFINITION AND FUNDAMENTAL PRAYERS OF ALEVISM (IN THE CONTEXT OF THE KUREYŞAN OCAK)

Öz

In this study, information is given about the various prayers of the Alevi faith and the rules tobe followed during these prayers in the Kureyşan ocak, living in the Tunceli/Dersim region.First of all, the answers of these "ocak" members to the question "what is Alevism" arementioned. Then, in the context of the Kureyşan ocak, the basic prayers of the Alevismfaith are mentioned. Of course, in this ocak also, as in most ocaks, some rituals that usedto be meticulously practiced are no longer practiced. There have also been changes in somerituals. In the article, there are prayers and rituals of Alevism conveyed by the members of theKureyşan ocak. For example, what is the purpose of pīr and rayver visiting their tālips? Howdo these visits take place? How were cem rituals performed in the past? What is consideredwhile fasting the Twelve Imams and visiting awliyāʾ (saints) places? What changes haveoccurred in death ceremonies compared to the past? Questions like this will be answered.Furthermore, the prayers and rules written in the researches made in this region, in the lastperiods of the Ottoman Empire and the first years of the Republ ic will also be mentioned.Keywords: Tunceli/Dersim, Kureyşan ocak, Alevism, Prayers in the Alevi Faith.

Anahtar Kelimeler

Tunceli/Dersim, Kureyşan Ocağı, Alevism, Prayers in the Alevi faith

ALEVİLİĞİN TANIMI VE TEMEL İBADETLERİ (KUREYŞAN OCAĞI ÖZELİNDE)

Öz

Bu çalışmada, Tunceli/Dersim yöresinde yaşayan Kureyşan ocağındaki Alevilik inancına ait çeşitli ibadetlerin ve bu ibadetler sırasında uyulması gereken kuralların neler olduğu hakkında bilgiler verilecektir.
Öncelikle, bu “ocak” mensuplarının “Alevilik nedir?” sorusuna verdiği cevaplardan bahsedilecektir. Daha sonra da Alevilik inancının ibadetleri anlatılacaktır. Elbette, çoğu ocakta olduğu gibi, bu ocakta da eskiden uyulmasına büyük özen gösterilen kurallardan bazıları artık yapılmıyor. Kimi ritüellerde de değişiklikler olmuştur.
Bu çalışmada, hem kendimizin, hem de aile büyüklerimizin tanıklık ettiği, Alevilik inancında var olan ibadetler ve bu ibadetlerde uygulanan ritüeller yer almaktadır. Mesela, pir ve rayverin taliplerini ziyaret etmelerinin amacı nedir? Ve bu ziyaretler nasıl gerçekleşir? Eskiden cem ayinleri nasıl yapılırdı? On İki İmam orucu tutulurken ve evliya mekânları ziyaret edilirken nelere dikkat edilir? Ölüm merasimlerinde eskiye göre ne tür değişiklikler olmuştur? tarzındaki soruların cevapları verilecektir. Bunlara ek olarak, Osmanlının son dönemlerinde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında bu yörede yapılmış olan araştırmalarda yer alan ibadetler ve kurallardan da söz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tunceli/Dersim, Kureyşan Ocağı, Alevilik, Alevi İnancında İbadetler

Kaynakça

• Görüşme yapılan kişi, Hasan Taş, Aydın/Merkez, Nisan-Eylül 2015.
• Görüşme yapılan kişi, Haskar Taş, Aydın/Merkez, 2015-2021.
• Görüşme yapılan kişi, Uzun Mehmet Yıldız, Tunceli/Merkez, 4 Ağustos 2014.
• Akgül, Suat, Amerikan ve İngiliz Raporları Işığında Dersim, İstanbul, Yaba Yayınları, Aralık 2009.
• Ali Kemali, Erzincan, Resimli Ay Matbaası, 1932.
• Antranik, Dersim Seyahatname, çeviren: Payline Tomasyan, İstanbul, Aras Yayınları, 2012.
• Dersim Raporu, düzenleyen: İzzeddin Çalışlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010.
• Erseven, İlhan Cem, Çerağ-ı Ruşen Alevilik-Bektaşilik Üzerine Çeviri Yazılar, Ankara, Ürün Yayınları, 2012.
• Kalafat, Yaşar, Doğu Anadolu'da Eski Türk İnançlarının İzleri, Ankara, Berikan Yayınları, 2010.
• Ocak, Ahmet Yaşar, “Alevî”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 2, İstanbul, 1989.
• Ocak, Ahmet Yaşar, Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri, 10. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2013.
• Taş, Kibar, Orta Asya’dan Anadolu’ya Uzanan Köklü Tarihi İle Kureyşan Ocağı, Berikan Yayınları, Ankara, 2019.
• Taş, Kibar, Osmanlı Döneminde Dersim (Daresime Aşiretleri), Libra Yayınları, İstabul, 2014.
• Uluğ, Naşit Hakkı, Tunceli Medeniyete Açılıyor, İstanbul, Kaynak Yayınları, Mayıs 2007.
• Uyumaz, Emine, Sultan I. Alâeddîn Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasî Tarihi (1220-1237), Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2003.
• Yörükan, Yusuf Ziya, Anadolu'da Aleviler ve Tahtacılar, İstanbul, Ötüken Yayınları, 2015.