MALTEPE BAŞIBÜYÜK KÖYÜ DAVER BABA/KERİME NİNE TEKKESİ

Yıl 2022, Sayı: 104, 211 - 240, 03.12.2022

Fahri Maden , Serkan Kaya Erdal Özyol Hasan Basri Gürel

Öz

Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında Horasan erenlerinin, gazi derviş ve alp erenlerin önemli kolonizatör rolleri olmuştur. Osmanlı Beyliğinin Bizans hududunda yaptığı mücadeleler sırasında bu gazi dervişler Kartal-Göztepe bölgesine yerleşerek gözcülük vazifesi de almışlardır. Daver Baba Tekkesi Kartal-Maltepe bölgesinde Başıbüyük Köyü’nde kurulmuş ve faaliyet göstermiştir. Tekkenin o dönem faaliyetleri hakkında elde bilgi bulunmamaktadır. Daver Baba’nın XVIII. yüzyılda bu tekkeyi kurduğu rivayet edilmektedir. 1826 yılında Bektaşiliğin yasaklanması üzerine İstanbul tekkelerinin kapatılıp yıktırılması sırasında Daver Baba Tekkesi’nin de tahrip edilmesi söz konusudur. Uzun süre yıkık ve kapalı bir şekilde kalan Daver Baba Tekkesi XIX. yüzyılın ikinci yarısında Kerime Nine tarafından yeniden ihya edilmiştir. Bugün kayıp olan 1871 tarihli mezar taşında onun ermişlerden olduğu ifade edilmekteydi. Tekkenin yeniden açıldıktan sonraki faaliyetleriyle ilgili de elde bilgi bulunmamaktadır. Milli Mücadele’ye destek veren ve yardımda bulunan tekkeler arasında yer aldığı bilinmektedir. 1925 yılında tüm tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması üzerine Daver Baba Tekkesi’nin faaliyetleri sona ermiş, tekke emlakı vakıflar idaresine geçmiştir. 1933 yılında Akşam gazetesinde yayınlanan ilan ile Daver Baba Tekkesi müzayede usulüyle satılığa çıkartılmıştır. Tekke mülklerini satın alan Şükrü Güllüoğlu tekkeden geri kalan emanetleri korumaya çalışmıştır. Bu arada tekke postnişinliği Adanalı Ekrem Halifebaba’ya tevcih edilmiştir. Ancak son yıllara kadar zamanın tahribatına direnen tekke binası 1990’lı yılların başlarında tamamen ortadan kalkmıştır. Günümüzde Daver Baba Tekkesi’nden geriye yakınlarındaki ayazma, çeşme kalıntıları ve temel duvarları kalmıştır. Ayrıca buradaki hazireden eser kalmamış, eski mezar taşları da kaybolmuştur. Sadece Daver Baba, Kerime Hatun ve orada şehit şehitlerin bulunduğunu belirten yeni yazılı mermer bir mezar taşı vardır. Daver Baba Tekkesi ile ilgili elimizde arşiv kayıtları bulunmamaktadır. Eldeki bilgiler daha ziyade 1960’larda Reşat Ekrem Koçu tarafından gözlemlerine de dayalı olarak yazılan bilgilerden ibarettir. Bu çalışmada başta Koçu’nun verdiği bilgilerden hareketle şimdiye kadar yapılan araştırmalar ve tekkenin kurulduğu Başıbüyük köyüyle ilgili arşiv kayıtları çerçevesinde Daver Baba Tekkesi’nin tarihi ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Maltepe, Başıbüyük, Bektaşilik, Daver Baba, Kerime Nine, Adanalı Ekrem Halifebaba

Kaynakça

• Ahmet Cevdet Paşa. Tarih-i Cevdet. XII. Dersaadet 1309. Ahmet Lütfi Efendi. Tarih-i Lütfi. I. İstanbul 1290. Akşam. 6 Temmuz 1933. Aktaş, Ali. Maltepe. İstanbul 1983. Altıntaş, Onur. Mütareke’den 1938’e Maltepe. Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkilâp Tarihi Enstitüsü. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul 2020. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Bülteni. Erişim 4 Mayıs 2022. https://www.aydin.edu.tr, Ekim-Aralık 2020. Bandırmalızâde Ahmed Münib Efendi. Mecmûa-i Tekâyâ. İstanbul 1307.