SU-UYUMSUZ DEFNE KAMAN’IN MACERALARI ADLI ROMANDA BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİK EKSENİNDE KÜLTÜREL ÇEŞİTLİLİK VE ÖTEKİLEŞTİRME SÖYLEMLERİ

Yıl 2025, Sayı: 113, 369 - 384

Şenay Kaygın

https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1560369

Öz

Bu çalışmada, büyülü gerçekçilik ekseninde kültürel çeşitlilik ve ötekileştirme söylemleri
analiz edilmiştir. Buket Uzuner’in Su-Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları adlı romanı
folklorik ve mitolojik söylemler ışığında kültürel çeşitlilik ve ötekileştirme açsından
incelenebilecek zengin veriler içermektedir. Ayrıca çalışmada, yazarın farklı anlatım tarzı
çerçevesinde, kökeni Alman edebiyatının Romantik dönem yazarlarından Novalis’e dayanan
büyülü gerçekçilik anlatım biçimine dayalı bir inceleme yapılmıştır. Büyülü gerçekçi anlatım
tarzının izlerinin Şamanlığa ve mitlere dayandığı tespit edilerek fantastik ve tuhaf olarak
algılanan gerçekçi öğelerin rüyalar ve mitolojik göndermeler bağlamında romana bilinçli
olarak yerleştirilmiş olduğu görülmüştür.
Yazarın, Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları adını taşıyan ve bir tabiat dörtlemesi
niteliğinde olan romanları, ekolojik farkındalığa dikkat çekerek, çevre sorunlarını yeniden
gündeme getirmektedir. Yazar, romanda tüm canlıların eşit değerde olduğunu ileri sürerek
doğanın ve yaşamın kutsandığı kadim Türk geleneklerinden Şamanlıkta “Su” öğesinin ve
“Kutadgu Bilig” eserinin Türk tarihi ve kültürü açısından önemini vurgulamaktadır.
Romanda kültürel farklılıkları yansıtma açısından işlenen konular arasında Şaman inancı
gibi çeşitli dünya görüşlerinin sunduğu kültürel çeşitliliğin yanı sıra mezhep farklılıkları
üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda eserde Alevi genç Ümit ile Sünni genç kız Tasvir’in
aşkı da ele alınan özgün örneklerden biridir. Eser, geçmiş kuşakların deneyimlerinden aktarılan
aile içi travmaların yol açtığı psikolojik, ruhsal ve fiziksel sorunların, aile dizimi ve bunun
sonucunda ortaya çıkan köken ve aile kaderi birlikteliğinin Şaman inancıyla ilişkisi açısından
da ele alınmıştır. Çalışmada, örnek ve alıntıların incelenmesi noktasında metin çözümleme ve
yorumlama odaklı bir analiz gerçekleştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Büyülü Gerçekçilik, Kültürel Çeşitlilik, Ötekileştirme, Şamanlık, Aile Dizimi

THE NOVEL THE ADVENTURES OF MISFIT DEFNE KAMAN -WATER IS BASED ON AN ANALYSIS OF DISCOURSES SURROUNDING SULTURAL DIVERSITY AND MARGINALIZATION WITHIN THE FRAMEWORK OF MAGICAL REALISM

Öz

Buket Uzuner’s novel The Adventures of Misfit Defne Kaman -Water contains rich data
that can be analyzed in terms of cultural diversity and marginalization in the light of folkloric and mythological discourses. In addition, in the study, an examination was made based on the
magical realism narrative style, which originates from Novalis, one of the Romantic period
writers of German literature, within the framework of the author’s extraordinary narrative
style. It was determined that the traces of the magical realist narrative style were based on
Shamanism and myths, and it was seen that realistic elements perceived as fantastic and strange
were consciously placed in the novel in the context of dreams and mythological references.
The author’s novels, which bear the title The Adventures of Misfit Defne Kaman and are a
nature quadrilogy, draw attention to ecological awareness and bring environmental problems
back to the agenda. In the novel, the author emphasizes the importance of the “Water” element
in Shamanism, one of the ancient Turkish traditions where nature and life are sanctified, and
the work “Kutadgu Bilig” in terms of Turkish history and culture by arguing that all living
things are of equal value. Among the topics covered in the novel in terms of reflecting cultural
differences, the cultural diversity offered by various worldviews such as the Shaman belief as
well as sectarian differences are emphasized. In this context, the love between the young Alevi
Ümit and the young Sunni girl Tasvir is one of the striking examples discussed in the work.
The work also addresses the psychological, spiritual, and physical problems caused by intrafamily
traumas transmitted from the experiences of past generations, family constellation, and
the resulting unity of origin and family destiny in terms of the Shaman belief. In the study, an
analysis focused on text analysis and interpretation was carried out in terms of examining the
samples and quotations.

Anahtar Kelimeler

Magical Realism, Cultural Diversity, Othering, Shamanism, Family Constellation.

Kaynakça

• Arargüç, M. Fikret. “Büyülü Gerçekçilik ve Louis de Berniéres’nin Latin Amerika Üçlemesi”. Konya: Çizgi Kitabevi. 2016.
• Bars, Mehmet Emin. “Mitlerde Büyülü Gerçekçilik”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2/2, 219-230, 2013.
• Bayat, Fuzuli. “Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı.” 7. Baskı. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş., 2021.
• Çorak, Ahmet. “Öteki’nin ‘Ben’ Üzerine Düşen Gölgesi: Yabancılaşma”. MetaZihin: Yapay Zekâ ve Zihin Felsefesi Dergisi, 5/1, 1-40, 2022.
• Demir, Hiclâl. “Edebiyat Eğitiminde Peygamber Kıssalarının Rolü: Yûnus Kıssasının Buket Uzuner’in Su Romanındaki İzleri”. Journal of Turkish Studies, 12/22, 333-342, 2017.
• Duman, Nesrin. “Bert Hellinger ve Aile Dizimi Terapisi”. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 2/2, 114-119, 2020.
• Emir, Derya, & Diler, Hatice, Elif. “Büyülü Gerçekçilik: Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm ve Angela Carter’ın Büyülü Oyuncakçı Dükkânı İsimli Eserlerinin Karşılaştırması”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30/2011.
• Erdem, Servet. “Büyülü Gerçekçilik ve Halk Anlatıları”. Milli Folklor, 12/91, 175-188, 2011.
• Faris, W. B. “Scheherazade’s Children”. In L. Zamora & W. B. Faris (Ed.), Magical Realism Theory, History, Community”. Durham: Duke University Pres, 163-190. 1995.
• Franke, Ursula. “The river never looks back historical and practical foundations of Bert Hellinger’s family constellations”. e-Book. Carl-Auer-Systeme Verlag: Heidelberg, 2017.
• Florioti, Duymuş, H.H. Eser, Elvan. “Kutsal Kitaplar ve Mitolojik Kaynaklar Işığında Eski Yakındoğu’da Rüya Olgusu ve Algısı Üzerine”. Turkish Studies- International Periodical, for The Languages. 8/2, Ankara, 73-87. 2013.
• Fromm, Erich. “Psikanaliz ve Zen Budizm”. Çev: İlhan Güngören, İstanbul: Yol Yayınları. 1978.
• García, Teker, Ayfer. “20. yüzyıl Latin Amerika öyküsü”. Ankara: Ürün Yayınları, 2010.
• Guenther, Irene. “Magic Realism, New Objectivity, and the Arts during the Weimar Republic. Magical Realism: theory, history, community”. Edit: Lois Parkinson Zamora, Wendy B. Faris. Duke University Press. 33-73. London: Durham. 1995.
• Kampenhout, Daan van. “Ataların Gözyaşları Topluluk Ruhunda Kurban ve Failler”. Çev. Pelin Turgut. İstanbul: Ganj Kitap, 2016.
• Kızıldağ, Hasan. “Sibirya Sahası Türk Destanlarında Yaratılışın Mitolojik Tezahürleri”. Editör: İbrahim Gümüş. “Mitoloji Araştırmaları IV”. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları, 2022.
• Madran, Cumhur, Yılmaz. “Modern İngiliz Romanında Mikhail Bakhtin”. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2012.
• Özsevgeç, Yıldırım. “Büyülü Gerçekçi Kurgu Üzerine”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8/39, 188-194, 2015.
• Roh, Franz. “Nach-Expressionismus, magischer Realismus: Probleme der neuesten Europäischen Malerei”. Leipzig: Klinkhardt und Biermann. 1925.
• Stark, Roswitha. “Familienstellen mit Symbolen optimale systemische Lösungen auf dem Papier entwickeln: mit hilfreichen Checklisten und harmonisierenden Affirmationen”, Murnau: Mankau Verlag GmbH, 2018.
• Şabaş, Esra, Polat. “Nazlı Eray Romanlarında Büyülü Gerçekçilik”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 28/2, 401-412, 2024.
• Şamanik Aile Dizimi. Aile Dizimi Akademi. https://www.ailedizimiankara.com/samanik-ailedizimi/. Şamanik Aile Dizimi. 2022, Erişim Tarihi: 21.07.224.
• Şen, Cemile. “Dede Korkut Anlatıları’nda Büyülü Gerçekçilik”. Elâzığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Todorov, Tzvean. “The Fantastic: A Structural Apporach to a Literary Genre”. Trans. Richard Howard. Ithaca: Cornel UP, 1974.
• Walter, Roland. “Magical Realism-An Overview”. Magical Realism in Contemporary Chicano Fiction. Frankfurt am Main: Vervuert Verlag. 1993.
• Yılmaz, Ayfer. “Buket Uzuner’in “Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları Su” Adlı Romanı Hakkında Bazı Tespitler”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/10, 101-122, 2015.