BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF POSTGRADUATE THESES ON HAZRAT ALI IN TURKIYE

Yıl 2025, Sayı: 115, 37 - 62, 21.09.2025

Fatih Muhammed Çakmak

https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1668236

Öz

This article was prepared using a descriptive bibliometric analysis method by examining a total of 88 postgraduate theses on Hazrat Ali, available in the National Thesis Center of the Council of Higher Education (YÖK), comprising 17 doctoral and 71 master’s theses. The data collection process was conducted between February 28 and March 15, 2025, using the “Advanced Search” method within the scope of the YÖK Thesis Center. Theses published in Turkish and Arabic between 1990 and 2024 were scanned using keywords such as “Hz. Ali”, “Ali ibn Abi Talib”, etc. The collected data, based on the bibliometric analysis method, were examined using both quantitative and qualitative analysis techniques. Within the scope of quantitative analysis, the distribution of theses was determined by year, university, main academic discipline, advisor title, and author gender. The distribution of postgraduate theses at the master’s and doctoral levels was calculated proportionally and compared both longitudinally and cross-disciplinarily. Additionally, the most frequently used terms in the theses were identified through word cloud and word frequency analysis, and annual changes in the number of theses were examined using time series analysis. In the qualitative analysis, a thematic analysis was conducted based on thesis titles, and the main themes studied in relation to Hazrat Ali were classified. The absence of a direct bibliometric analysis study on postgraduate theses concerning Hazrat Ali in Türkiye renders this study significant and original. The aim of this research is to systematically present the scientific productivity and knowledge flow of postgraduate theses on Caliph Ali. Furthermore, it is intended to serve as a guide for future research by providing preliminary information and directing researchers toward new areas of study.

Anahtar Kelimeler

Islamic History , Hazrat Ali , Bibliometric Analysis , Alevism , Bektashism , Postgraduate Theses , Shia , Ghazavat

TÜRKİYE’DE HZ. ALİ KONULU YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZLERİN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Öz

Bu makale, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezinde yer alan Hz. Ali konulu, 17’si doktora, 71’i yüksek lisans olmak üzere toplamda 88 lisansüstü tez incelenmek suretiyle betimsel bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak hazırlanmıştır. Veri toplama süreci, 28 Şubat-15 Mart 2025 tarihleri arasında YÖK Tez Merkezi içerisindeki “Gelişmiş Tarama” yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. “Hz. Ali”, “Hazret-i Ali”, “Ali bin Ebu Talib”, “Ali b. Ebu Talib” ve “Ali b. Ebû Tâlib” anahtar kelimeleri kullanılarak 1990-2024 yılları arasında yayımlanan Türkçe ve Arapça tezler taranmıştır. Bibliyometrik analiz yöntemi esas alınarak toplanan veriler, nicel analiz ve nitel analiz teknikleriyle incelenmiştir. Nicel analiz kapsamında tezlerin yıllara, üniversitelere, anabilim dallarına, danışman unvanlarına ve yazar cinsiyetine göre dağılımları belirlenmiş; tezlerin yüksek lisans ve doktora düzeyindeki dağılımı oransal olarak hesaplanmış, hem zamansal bağlamda (longitudinal) hem de disiplinler arası (cross-disciplinary) olarak karşılaştırılmıştır. Ayrıca, tezlerde en sık kullanılan terimler kelime bulutu (word cloud) ve kelime frekans analiziyle tespit edilmiş, zaman serisi analiziyle tez sayısındaki yıllık değişimler incelenmiştir. Nitel analiz kapsamında ise tez başlıkları üzerinden konu analizi yapılarak Hz. Ali ile ilgili çalışılan ana temalar sınıflandırılmıştır. Türkiye’de Hz. Ali konulu lisansüstü tezlere yönelik doğrudan bir bibliyometrik analiz çalışması bulunmaması, bu çalışmayı önemli ve özgün kılmaktadır. Çalışmayla, Hz. Ali konulu lisansüstü tezlerin bilimsel üretkenlik ve bilgi akışı bakımından sistematik olarak ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bununla birlikte, Hz. Ali konulu yapılacak araştırmalar için ön bilgi sunması ve araştırmacıları yeni çalışma alanlarına yönlendirmesi için bir rehber niteliğinde olması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi , Hz. Ali , Bibliyometrik Analiz , Alevilik , Lisansüstü Tezler , Bektaşilik , Şia , Gazavat

Teşekkür

Çalışmanın hazırlık sürecindeki katkılarından ötürü dostum Tunahan Kafadar'a, Arş. Gör. Fahrettin Haliloğlu'na ve Doç. Dr. Hatice Gül Önder hocamıza şükranlarımı sunuyorum.

Kaynakça

• Acar, Rahime. Tâhirü’l-Mevlevi’nin Mesnevi Şerhi’nde (1-6. c.) Hadisler, Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Dört Halife. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Al-Hamadani, Alaa Falah Hasan. Hazret-i ʽAli Cenkleri’nde Söz Öbekleri. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Aksu, Güngör. Hazret-i Ali’nin Hazret-i Peygamber’e Vekâleti. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Arda, Asuman. İmamiyye Şia’sında Nübüvvet-İmamet İlişkisi. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Apaydın, Hasan. Nehcu’l Belâğa’nın Kaynakları, İnşa Süreci ve Şiîlik Üzerindeki Tesiri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Arslan, Osman Hulusi. Alevîlik’teki Hak-Muhammed-Ali İnancının Hıristiyanlık’taki Teslis ile Karşılaştırması: Teslis Benzerliği Eleştirisi. İstanbul: İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Ardıç, Furkan. Hz. Ali Dönemi Valileri. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Arı, Mehmet Salih. İmamiyye Şiası Kaynaklarına Göre İlk Üç Halife. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2002.
• Atilay, Ali. Kitâb-ı Hâver-nâme’nin Metindeşliği ve İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Atmaca, Ahmet Bircan. Dini Yapıların Isıl Konfor ve Enerji Tüketimi Açısından İncelenmesi ve Değerlendirilmesi: Marmara İlahiyat Cami ve Hz. Ali Cami Örnekleri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Avcu, Ali. İmamiyye Şiası’nda İmamet Anlayışının Doğuşu. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2002.
• Ayar, Ali Rıza. Hz. Osman ve Hz. Ali Dönemlerinde Devlet-Halk Münasebetleri. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1997.
• Aydın, Fatmagül. Gazâvât-ı Hz. Ali (Metin-İnceleme). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Ayyıldız, Mehmet Ali. Hz. Ali’nin Hayatı ile İlgili Farklı Rivayetlerin Tespiti ve Değerlendirilmesi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Bakır, Abdulhalik. İdari ve İktisadi Yönden Hz. Ali Dönemi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1990.
• Bapir, Dlshad Shamsalddin. Hâkim en-Nîsâbûrî’nin el-Müstedrek Adlı Eserindeki Ehl-i Beyt’in Faziletine Dair Hadislerin Değerlendirilmesi (Hz. Ali Örneği). Bingöl: Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Barakazi, Mahmut ve Kuzucanlı, Gökhan. “Bibliometric Analysis of Postgraduate Theses on the Relationship Between Communication and Tourism”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 48 (2022), 108-117. https://doi.org/10.52642/susbed.1097037.
• Barlak, Yasemin. Kabilecilik Anlayışının Hz. Ali Dönemi Siyasi Gelişmelerine Etkisi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Belek, Muhammed Zahid. Hz. Ali’nin Kur’ân Tasavvuru ve Âyetleri Tefsîri. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Bıyıklı, Murat. Hz. Ali’nin Devlet İdaresi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Bülbül, Eda. Hazret-i Ali Cenkleri Üzerine Bir Tetkik. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Cankurt, Fatih. Hz. Ali’ye Nispet Edilen Mushaf-ı Şerif (Türk ve İslam Eserleri Müzesi Nüshası). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Çakmak, Fatih Muhammed. Sünnî ve Şiî Kaynaklara Göre Gazve ve Seriyyelerde Hz. Ali (eş-Şâmî ve el-Meclisî Örneği). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Çetin, İsmet. Türk Edebiyatında Hazret-i Ali Cenknâmeleri. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1995.
• Çetin, Özlem. Hulefâ-i Râşidîn Dönemi ile İlgili Türkiye’de Telif Edilen Eserlerin Değerlendirilmesi (1980-2000 Yılları). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Demir, Rugeş. Manzum Hz. Ali Cenklerinden Yemâme Cengi Üzerine Bir İnceleme. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Demirbağa, Elanur. Belâzürî’nin Ensâbü’l-Eşrâf İsimli Eserinde Hz. Ali ve Evladına Ait Olayların Tahlili. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Demirci, Ali. Hz. Ali - Hz. Fatıma Kızları ve Kız Torunlarının Alevî-Bektâşî Türk Kültüründeki Yeri. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Demirci, Yasemin. Hz. Ali’nin Dinî Şahsiyeti. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Deniz, Ramazan. Hz. Ali’nin Mısır Valisi Kays b. Sa’d’ın Hayatı ve Kişiliği. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Dervişoğlu, Tolga. Eşrefoğlu Rûmî’nin Tarîkatnâme’sinde Hz. Ali Tasavvuru. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Durmuş, Ali. İslam Tarihinde İlk Dönem Mezhepleşmeye Etki Eden İhtilaflar ve Kemaleddin Şükrü’nün İslam Tarihinde Nifak: Ali Eserine Göre Hz. Ali Dönemindeki Problemlerin Mezheplerin Oluşumundaki Rolü. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Ede, Şenol. “Alevilik Alanında Yayınlanmış Makalelerin Bibliyometrik Analizi”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 112 (Aralık 2024), 99-126. https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1467446.
• Ellegaard, Ole ve Wallin, Johan A. “The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact?”. Scientometrics, 105 (2015), 1809-1831. Doi: 10.1007/s11192-015-1645-z
• Erbay, Enes Ensar. Kerbelâ Vakasından Sonra Hz. Ali Evlâdının Emevi Halifeleriyle İlişkileri (680-720). Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Ercan, Aylin. Gazavât-ı İmam Ali (k.a.v) Yazma Eserin Transkripsiyonu ve Değerlendirmesi. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Erdoğan, Cihan. Alevî-Bektâşî Klasiklerine Göre Hak Muhammed Ali İnancı (Karşılaştırmalı Bir İnceleme). Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ergiri, Münüre Beyhan. Muhammediye ve Envârü’l-Aşıkîn’de Hz. Ali. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Geçit, Mehmet Seyid. Tefsirde Hz. Ali. Iğdır: Iğdır Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Gençdoğan, Fatih. Şiî ve Sünnî Düşüncede Hz. Ali Algısı: İbn A’sem ve İbn Kesîr Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• Göçmen, Güler. Nehcü’l-Belağa Perspektifinden Hz. Ali Dönemi Olayları. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Gökçek, Gökhan vd. “Sezai Karakoç’un Çocukluğumuz Şiîrinde Cenknâmelerin İzleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 105 (Mart 2023), 347-358.
• Gönen, İlyaz. Hz. Ali’nin Fikhî Yönü ve Hanefi Mezhebine Etkisi (Buhârî ve Müslim Özelinde). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Güden, Zehra. Hz. Ali Cenknâmelerinin Estetik Değerler Bakımından İncelenmesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Gülten, Sadullah. Türklerin Hz. Ali’si: Destanlar, Efsaneler, Menkıbeler. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2023.
• Günal, Mustafa. Hz. Ali Döneminde İç Karışıklıklar. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1997.
• Güneş, Zeynep. Hz. Osman ve Hz. Ali Dönemi Olaylarının İtikâdî Mezheplerin Doğuşuna Etkileri. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Hançabay, Halil İbrahim. Halifeliği Döneminde Hz. Osman’la Hz. Ali Dışındaki Şûra Üyeleri Arasındaki İlişkiler. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Hazini, Yahya. Hz. Ali’nin Mısır Valisi Mâlik el-Eşter’e Yazdığı Mektubun Türkçe Şerhleri ve Münşî Efendi’nin Menşûrü’l-İmâm-ı Alî Adlı Şerhi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• Hüdaverdi, Şule vd. “Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi: Elektronik Atık. Çevre İklim Ve Sürdürülebilirlik”. Çevre, İklim ve Sürdürülebilirlik Dergisi 26(1), 31 Mayıs 2025, 17-24.
• İbn Hişâm, Cemaleddin Abdülmelik. es-Sîretu’n-Nebeviyye. 4 Cilt. Lübnan: el-Mektebe el-Asariyye, 2011.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed. et-Tabakâtu’l-Kübra. 11 cilt. Kahire: Mektebe’l-Hanci, 2001.
• Jaafar, Dhawiya Sadeq Jaafar. Emirü’l-Müminîn Hz. Ali’nin Vasiyetlerindeki Sözcüksel Paradoksların Analizi. Çankırı: Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Kabanka, Türkan Akkurt. Hazret-i Peygamber’in Hz. Ali’ye Öğütleri (Tespit ve Değerlendirme). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Kacır, Adil. Alevî ve Bektâşî Düşüncenin Kültürel Kaynaklarında Hz. Ali Algısı: Nesîmî Örneği. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Kara, Ali Rıza. Hz. Ali’nin Mevkûf Rivayetleri ve Ref Problemi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Kaplan, Sümeyra. Hz. Peygamber Döneminde Siyasî, Sosyal ve Askerî Konumuyla Hz. Ali. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Kavakcı, Saime ve Yardımcıoğlu, Fatih. “Türkiye’de İbn Haldun Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi.” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 14/2 (2018), 317–342.
• Kavlak, Tuğba. Şükrî: Hz. Ali ile Kahkaha Sultan Cengi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Kayaokay, İlyas. Türk Edebiyatında Manzum Hz. Ali Cenk-nâmeleri ve Ayân-zâde İbrahim Şükrî’nin Kıssa-i Kan Kalesi ile Hikâye-i Hâver-zemîn Adlı Mesneviler. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Keçelioğlu, Sünbül. İslam Resim Sanatında Hz. Ali ve Hâvername. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
• Kızılyar, Zeynep. Yakubî’nin Tarihi’ne Göre Hz. Ali Dönemi Siyasi Olayları. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Koçak, Alirıza. Tokatlı Alevî Halk Şairlerinde Allah, Hz. Muhammed, Hz. Ali Algısı. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Koyuncu, Zeynep. Mezhepler Tarihçilerine Göre Hz. Ali’ye Karşı Savaşanlar (İbn Hazm Örneği). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Kuyucu, Ramazan. Hz. Ali’nin Hadis Rivâyetindeki Yeri (Kütüb-i Sitte Özelinde). Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Mahdi, Mohammad Yaser. Râşid Halifelerin Birbirleriyle Olan İlişkileri. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Mathankar, Ashok Rushiji. “Bibliometrics: An Overview.” International Journal of Library & Information Science (IJLIS) 7/3 (2018), 9–15.
• Mohammed, Bakhtyar. Belâzürî’nin Ensâbü’l-Eşrâf’ında Ebû Mihnef’in Hz. Ali ile İlgili Rivayetlerinin Analitik ve Karşılaştırmalı İncelenmesi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
• Öner, Abdulkerim. Hz. Ali’nin İlmi Şahsiyeti. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Öz, Mehmet. “Şîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 39/111–114. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Özbakır, Mustafa. Dört Halife Döneminde Ekonomik Yapı (632-661). Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Özdemir, Talha. Fiziksel Özellikleri Bağlamında Hz. Ali ve Arap Toplumundaki Yeri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Özsoy, Seyhan. Hz. Ali’nin Arap Dili ve Belagatine Katkısı. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Özsüer, Leyla İlkay. Abdulbaki Gölpınarlı’nın Eserlerinde Hz. Ali Tasavvuru: Kaynakları ve Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Öztürk, Mehmet. İslam Hukukunun Teşekkülü Sürecinde Hz. Ali’nin Rolü. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Saluk, Ramazan Gökhan. “Hz. Ali Cenknâmeleri ve Bir Metin: ‘Esed ile Şâh-ı Merdân Cengi’”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 85 (Mart 2018), 71–85.
• Sansarkan, Yusuf. İslam Düşünce Geleneğinde Tahkim Meselesi ve Mezhebi Ekoller Üzerindeki Etkisi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Sarıkaya, Meliha Yıldıran. Türk-İslâm Edebiyatında Hz. Ali. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
• Sarıkaya, Sergen. Oryantalistlerin Hz. Ali’nin Hayatına Yaklaşımları. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Seffo, Nour. Fıkhî Meselelerde Hz. Ali’ye Nispet Edilen Fetvaların Tespit ve Tahlili. Mardin: Mardin Artuklu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Suiçmez, Hacer. Hz. Ali’nin Savaşları ve İslam Mezhepleri Tarihi Açısından Önemi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Şahiner, Kerem Tahir. Hz. Ali Dönemi: Sosyolojik Bir Yaklaşım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Şanverdi, Abdurrahman. İlk Üç Halife Döneminde Siyasi, Sosyal ve Dini Etkisi Yönüyle Hz. Ali. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Şener, Osman Zahit. Dini Tarihi Kaynaklı Olağanüstü Anlatıların Dini Çocuk Edebiyatı Açısından Değerlendirilmesi ve Hz. Ali Cenknâmeleri’nin İncelenmesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Şenyayla, Gencal. Hayatı ve İlk Dönem İslam Toplumundaki Yeri Açısından Hz. Ali. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Şimşek, Rabia. Türk-İslam Edebiyatında Manzum Hz. Ali ‘Sad Kelime’ Tercümeleri: Tenkitli Metin. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2000.
• Tayfun, Ahmet vd. “Turizm Alanında Yazılan Lisansüstü Tezlere Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz”. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi 1 (Ocak 2016), 50-69.
• Tokat, Orhan. Yemînî’nin Fazîlet-nâme Adlı Eserinde Hz. Ali Tasavvuru. Batman: Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Topal, Kasım. Kan Kalesi Hikâyesi (Giriş, Metin, Çeviri, Dizin, Tıpkıbasım). Ardahan: Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Topaloğlu, Fatih. Hz. Ali’nin Hz. Osman Devri Siyasi Olaylarına Yönelik Tutumu. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2001.
• Tuna, Hacer. Pir Sultan Abdal Kültür Sanat Dergisinde Sunulan Alevîlik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Uluçam, Abdüsselam. “Meşhed-i Ali”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/365-366. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Ürkmez, Ertan. Tarihten Mitosa Türkiye Kültür Tarihinde Mitolojik Ali Tasavvurları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Ünlüsoy, Kamile. Tarihî Şahsiyeti ve Anadolu İnanç Kültüründeki Tasavvuruyla Hz. Ali (XIII-XVI. Yüzyıllar). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Vâkıdî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd. Kitâbu’l-Megâzî. 3 cilt. Londra: Oxford University, 1966.
• Yaprakdal, Erol. Cemel Vak’ası (36/656). Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2016.
• Yaşar, Hülya. Hazret-i Ali’nin Hâver-nâme Cenkleri (İnceleme-Metin). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Yazıcı, Mehmet Nuri. Gadir-i Hum Rivayetlerinin Hadis İlmi Açısından Değerlendirilmesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Yazıcı, Nisanur. Hz. Ali’ye Nispet Edilen Mevzu Rivayetler. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• Yıldırım, Nazlı. Hz. Ali’nin Hilafeti Döneminde Muhaliflerine Karşı Söylemleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
• Yılmaz, Orhan. Hz. Ali’yi Öne Çıkaran Rivayetlerin Değeri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2003.
• Yüce, Efnan. TSMK H.1223 Numaralı Siyer-i Nebi Eserinde Hz. Ali Konulu Minyatürlerin Tasarım Çözümlemesi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Yücesan, Nurdan. Hz. Ali’nin Hitabeti, Hitabetteki Yeri ve Önemi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Târîhu’l-İslâm. 53 Cilt. Kahire: el-Mektebe et-Tevfikiyye, 2006.