AYAŞLI HÜSEYİN HÜSNÜ EFENDİ VE ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER

Yıl 2025, Sayı: 115, 521 - 532, 21.09.2025

Ömer Gök

https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1704799

Öz

Divan şiiri geleneği içerisinde yetişip şiir söyleyen pek çok şairin biyografisine ve eserlerine ulaşılabilmekle birlikte hâlâ kütüphanelerde, arşivlerde keşfedilmeyi bekleyen birçok şair bulunmaktadır. Son yıllarda yapılan alan araştırmalarıyla birlikte bu nevden pekçok şairin hayatı ve şiirleri ortaya konmuş, edebiyat tarihine kazandırılmıştır. Bu çalışmada hayatı ve şiirlerinden örnekler sunulacak olan Ayaşlı Müftü Hüseyin Hüsnü Efendi (d. 1867-ö. 1937) de henüz edebiyat camiasınca tanınmayan ve fakat şiirleriyle edebiyat tarihinde isminin anılması gereken edebî şahsiyetlerden biridir. Osmanlı Devleti’nin son yılları, Cumhuriyet Dönemi’nin ise ilk yıllarında ömür sürmüş Hüsnü Efendi, divan şiiri geleneğinin son temsilcilerindendir. Aslen Ayaşlı olup ömrü boyunca buradan çıkmadığı bilinen Hüsnü Efendi’nin iyi bir medrese tahsilinden geçtiği anlaşılmaktadır. Nitekim şiir kudretinin de bu eğitimle ilişkili olduğu düşünülmektedir. Yazdığı şiirlerinde divan şiiri geleneğine oldukça bağlı olduğu gözlenen şairin bazı şiirleri Kemal Edip Kürkçüoğlu (d. 1902-ö. 1977) tarafından neşredilmiş olsa da bugüne kadar ne şaire ne de bu esere dair tafsilatlı bir çalışma ortaya konmamıştır. Bu makalede Kürkçüoğlu neşrinde yer alan şiirlerden örnekler verilerek incelenecek, ayrıca Hüsnü Efendi’nin başka kaynaklarda yer alan iki şiiri daha ilk kez okuyucu ile buluşturulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri , Ayaşlı Şairler , Hüseyin Hüsnü Efendi , Kemal Edip Kürkçüoğlu , Ayaş Kültür Derneği.

AYAŞLI HÜSEYİN HÜSNÜ EFENDİ AND SOME OF HIS POEMS

Öz

While the biographies and works of many poets who grew up in the rich tradition of Ottoman poetry are accessible today, a significant number remain hidden in the depths of libraries and archive collections. Recent academic interest and field research have led to the rediscovery of many of these neglected literary figures and the extension of their lives and poetic contributions to the broader context of literary history. Among these overlooked poets is Ayaşlı Müftü Hüseyin Hüsnü Efendi (1867-1937), whose life and literary output form the focus of this study. Although largely unknown in mainstream literary circles, Hüsnü Efendi’s work deserves closer examination because of its solid place in the classical Ottoman poetic tradition and the literary value of his extant works. Hüsnü Efendi lived during a significant historical period spanning the final decades of the Ottoman Empire and the founding years of the Republic of Türkiye. As such, he can be considered one of the last poets representing classical Ottoman poetry's stylistic and intellectual heritage. Born and raised in Ayaş, Hüsnü Efendi is known to have spent his entire life in this region. His educational background in the madrasah system provided him with a solid foundation in both religious and literary disciplines; a dual influence that is evident in the spiritual and stylistic dimensions of his poetry. Although some of Hüsnü Efendi’s poems (thirty in total) have been published by Kemal Edip Kürkçüoğlu (1902-1977), his life and works have not yet been the subject of a comprehensive academic study. This article aims to fill the gap in academic research by presenting selected poems from the Kürkçüoğlu poetry collection, together with two newly identified works, and by providing a critical analysis of Hüsnü Efendi’s contribution to the Ottoman poetic tradition.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Poetry , Poets from Ayaş , Hüseyin Hüsnü Efendi , Kemal Edip Kürkçüoğlu , Ayaş Culture Association.

Kaynakça

• Aldan, Mehmet. Türlü Yönleriyle Ayaş. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1965.
• Anbar Kalay, Elif Nur. “Ankaralı Divan Şairleri”. Cumhuriyetin 100. Yılında Ankara Ansiklopedisi. ed. Özkul Çobanoğlu vd. 728-749. Ankara: Net Kitaplık, 2023.
• Atmaca, Arzu. II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Kadar Huzur Dersleri (1909-1922). Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Ayaş Kültür Derneği. Dünkü ve Bugünkü Ayaşlı Şairler. Ankara: Akın Matbaası, 1948.
• Ceylan, Ömür. Fuzûlî Dîvânı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2023.
• Dağlıoğlu, H. Turhan. “Ayaş ve Ayaşlı Şairler Hakkında Bazı Notlar”. Ülkü Halkevleri Dergisi 57 (1937), 261-266.
• Erdoğan, Mustafa. “Ankaralı Divan Şairleri”. Ankara Edebiyat Festivali (23.09.2022 Ankara). İpekten, Halûk. Divan Edebiyatında Edebî Muhitler. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1996.
• İpşirli, Mehmet. “Huzur Dersleri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18/441-444. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Kahraman, Bahattin. Arşi Divânı’nın Tenkidli Metni I-II. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1989.
• Kürkçüoğlu, Kemal E. Müftü Hüseyin Hüsnü Efendi ve Şiirleri. Ankara: Akın Matbaası, 1949.
• Tonga, Necati. “Cumhuriyet Dönemine Kadar Ankara’daki Edebiyat Hayatı ve Edebiyat Mahfilleri”. Ankara Araştırmaları Dergisi 2/2 (2014), 184-202.
• Turan, Fatma A. XIX. Yüzyılda Ankaralı Âşıklar ve Ayaşlı Ahmet Fahri. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995.