Öz
Eşkıyalık, hemen her toplumda çeşitli sebeplerle ortaya çıkan sosyal bir olgudur.Özellikle devletlerin içinde bulunduğu savaş dönemlerinde çok dahatehlikeli boyutlara ulaşmıştır. Osmanlı Devleti de XVII. yüzyılın son çeyreğindegirişmiş olduğu savaşlar sırasında eşkıyalık olaylarıyla Anadolu’daolduğu gibi Rumeli’de de sık sık karşılaşmıştır. Halkın yanı sıra idari görevliler,kapıkulları, timarlı sipahiler, ücretli askerler ve geri hizmet sınıfları buolaylarda rol oynamıştır.Savaş ortamını fırsat bilerek halk üzerindeki baskısını artıran eşkıya, yerleşimbirimlerini tehditle salma salmış, mal ve erzakı yağmalamış hatta canakastetmiştir. Kalabalık eşkıya birlikleri zirai ve ticari faaliyetleri büyük ölçüdesekteye uğratmıştır. Eşkıyanın korkusundan halkın bir kısmı başka bölgeleregöç etmek zorunda kalmıştır. Gündelik hayatta türlü sıkıntılara yol açaneşkıya yüzünden askeri birliklerin bir kısmı cepheye gönderilememiş, mahallinasayişine memur edilmiştir. Üstelik halktan da bölgenin muhafazası içinyardım istenmiştir. Hükümet, asayişin bozulması, yol güvenliğinin ihlal edilmesihatta sefer yolundaki askeri nakliyata zarar verilmesi üzerine bazı tedbirleralmak durumunda kalmıştır. Bunlar arasında ormanlık alanların kırdırılması,ıssız yerlere palanka yapılması veya mevcut olanların tamir ettirilmesi,mahalli güçlerin takviye edilmesi gibi hususlar bulunmaktadır. Ayrıcaeşkıyalık ile mücadelenin üst düzey görevlilerin yetki alanına dahil edilmesi vebölgeye bostancı ocağı mensuplarının gönderilmesi de dikkati çekmektedir.Eşkıyayı ortadan kaldırmada genellikle kuvvet kullanma yolunu seçen hükümet,yakalanan eşkıyayı idam, hapis, sürgün ve kürek cezası ile cezalandırmıştır.Bunların dışında eşkıyayı kefalete bağlama ve affetme gibi yöntemlerede başvurmuştur. Bununla birlikte dize getiremediği eşkıya liderinesavaş koşullarını dikkate alarak makam ve mevki teklif etmiş, kalabalıkmaiyeti ile birlikte cepheye sürerek tehlikeyi bertaraf etmek istemiştir. Hükümetinbu konuda başarıya ulaşması ancak yerel görevlilerin desteği ve gayreti,halkın yardımıyla mümkün olabilirdi. Oysaki taşrada eşkıyayı himaye eden,yardım ve yataklık yapan gruplara her zaman rastlanmıştır. Bu durumasavaşların getirdiği olağanüstü koşullar da eklenince asayişin sağlanması veeşkıyanın kökünün kazınması zorlaşmış, mücadele yıllarca devam etmiştir.
Anahtar Kelimeler
Öz
Banditry is a social phenomenon caused by various reasons and seen in every society. This phenomenon has far reaching dangerous effects particularly in wartime. This is true for the Ottoman Empire as well, which was often exposed to the activities of banditry in both Rumelia and Anatolia in the last quarter of the 17th century, when it was engaged on war with European powers. In this activities, aside from common people, administrators, members of the military class standing army officers, fief-holder cavalry, mercenaries etc. and social groups employed in supply services were seen to have participated. Bandits exploiting the chaotic environment and increasing their pressure on people during wartime, threatened and collected arbitrary taxes from places of setllement; plundered their possessions and food supplies and attempted to kill the people living there. Their destructive activities executed by crowded groups ruined the agricultural and commercial activities severely. Some of the people, to avoid their malice, had to migrate to other places. Some of the military forces, in order the assure the safety deep in the country, were kept away from the front line and authorized to assure the safety in the interior. State has also asked support from the people of the region. Ottoman Government, similarly, upon the degeneration of general security, deterioration of security along the itineraries, and incidents even harming the military transportation along the routes of expedition, had to take certain measures. These measures included the reclamation of forestlike regions, the construction of palisaded fortifications or repairing the old ones, and the reinforcement of porvincial/local security forces. To the same end, those fighting against the bandits were included within the high bureaucracy and supported by fresh forces of “bostancı” branch of the standing army sent from the capital. Ottoman Government preferred to use military force in suppressing the banditry and the bandits, upon seizure, were either executed, sent to jail, exiled, or condemned to galleys. But sometimes they could be released on bail or pardoned, as well. There were also instances where the leaders of the bandits, usually under wartime conditions or upon unsuccessful expeditions againts the brigandy, were offered high posts and ordered to participate, together with their crowded entourage, the military expeditions of the state. Succes for the state came only with the help and efforts of the local governors and the support of the people, in these attempts. Bandits, on the other hand, could always get help from various groups to take protection and support in the countryside. Worsened by the critical wartime conditions, to assure the safety and to eradicate the banditry became much more difficult and the fight between the state and the brigands went on for long years.
Anahtar Kelimeler
Rumelia Banditry 17th Century Aftermath of the Defeat Ottoman
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Nisan 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 Sayı: 26 |