Öz
Akbaba mizah gazetesi Türk basını için öneme sahip yayınlardan bir tanesidir.1922’den 1977 yılına kadar çıkan gazete, Yusuf Ziya Ortaç ve OrhanSeyfi Orhon tarafından yayımlanmış tır. Akbaba’da ş erh, pendnâme, tabirnamegibi divan edebiyatına ait örneklere de yer verilmiş tir. Bunun yanı sıra, çeş itlitezkirelere de yer verildiğ i görülür. Bu tezkirelerin ve diğ er divan edebiyatıtürlerinin dilinin, gazetedeki diğ er metinlere göre ağ ır olduğ u söylenebilir. Ancakbu metinler, mizahî bir üsl.pla da yazılmış lardır. Akbaba’daki tezkirelerinyayımlanma amacı ise mizah yapmaktır. Gazete, bu metinlerle bir yandan eskitezkirelerin ağ ır üsl.buyla alay ederken, diğ er yandan da tezkireye konu olankiş ilerle alay etmek istemiş tir. İş te biz bu makalede, bu ş ekilde yazılmış ikitezkireye yer vereceğ iz. 1923 yılında Yusuf Ziya Ortaç tarafından yazılan vebu gazetede yayımlanan tezkireler, Falih Rıfkı Atay ve Ahmet Haş imüzerinedir. Makalede, bir yandan tezkireleri değ erlendirirken, diğ er yandan datezkirelerde anlatılan hayat hikayelerinin gerçekliğ ini sorgulamaya çalış acağ ız.
Kaynakça
- AKTULUM, Kubilay, Metinlerarası İlişkiler, Öteki Yay., Ankara 2000.
- AYVAZOĞLU, Beşir, Ömrüm Benim Bir Ateşti Ahmet Haşim’in Hayatı Sanatı Estetiği Dramı, Ötüken Yay., İstanbul 2000.
- BATİSLAM, Hanife Dilek, “Divan Edebiyatında Latife ve Hezl”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, 2013, s. 229- 242.
- CANIM, Rıdvan, “Latifî Tezkiresi’nde Dil ve Üslûp”, Turkish Studies, Volume 8/13, 2013, s. 1779-1784.
- CEBECİ, Oğuz, Komik Edebi Türler Parodi, Satir ve İroni, İthaki Yay., İstanbul 2008.
- ÇIKLA, Selçuk, Şair, Mizah Yazarı, Gazeteci, Yusuf Ziya Ortaç, Kitabevi
- ÇORUK, Ali Şükrü, “Vükelânâme Yahut Meşrutiyet Döneminde Bir Kabine Toplantısı”, Journal of Turkısh Studies Orhan Okay Armağanı I Volume 30/I, Yay. Haz. Nâzım H. Polat, 2005, s. 275-283.
- ÇORUK, Ali Şükrü, “Yeni Türk Edebiyatında Tehzil” 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi ICANAS , 2007, s. 481-489.
- DİLÇİN, Cem , Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 2000.
- DİLEKÇİ, Meryem, “Akbaba” Dergisi 1-75. Sayılar İnceleme, Tahlili Fihrist, Seçme Metinler, Fatih Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009.
- DURMUŞ, Mustafa, Osmanlı Sahası Türkçe Şair Tezkirelerinin Tür Özellikleri, Ha- cettepe Üniversitesi Doktora Tezi, Dan. Ülkü Çelik Şavk, Ankara 2007.
- ERBAY, Erdoğan, “’Bir Günün Sonunda Arzu’ Şiirinin Ardından Ahmet Haşim ve Dergâh Mecmuası Yazarlarına Yöneltilen Tenkit ve Tehziller”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 8, 2003, s. 165-184.
- ERZEN, Melih, “Yahya Kemâl ve Ahmet Haşim’de ‘Anne’ İmajı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 35, 2014, s.55-79.
- GÜR, Alim, “Dergâh Mecmuası ve Ahmet Haşim”, Uluslararası Sosyal Araştır- malar Dergisi, Cilt 3, Sayı 10, 2010, s. 316-331.
- KARADİŞOĞULLARI, Ekrem, “Dergâh Mecmuası’nın Türk Edebiyatı ile Millî Mücadeledeki Yeri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 27, 2005, s. 219-226.
- KISAKÜREK, Necip Fazıl , Bâbıâli, Büyük Doğu Yay., İstanbul 2010.
- KÖKSAL, M. Fatih , Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, Kesit Yay., İstanbul 2012.
- LEVEND, Agâh Sırrı , Türk Edebiyatı Tarihi, I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yay., 4. Baskı, Ankara 1998.
- OKAY, Orhan , Poetika Dersleri, Hece Yay., 2. Baskı, Ankara 2005.
- ORTAÇ, Yusuf Ziya , Portreler, Yeni Matbaa, İstanbul 1960.
- PALA, İskender , “Hezl- Türk Edebiyatı”, DİA, Cilt 17, 1998, s. 305-306.
- ŞİRİN, Funda Selçuk , Falih Rıfkı Atay 1893-1950 , Ankara Üniversitesi Doktora Tezi, Dan. İzzet Öztoprak, Ankara 2009.
- TAŞÇI, Cihat, Süleyman Nazif’in Hadisat Gazetesindeki Yazıları 1 Nisan 1335-23 Haziran 1335/1919 İnceleme-Metin-Dizin, Marmara Üniversitesi Türki- yat Araştırmaları Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Dan. Muhammet Gür
- UZUN, Mustafa , “Nesir-Türk Edebiyatı”, DİA, Cilt 33, 2007, s. 9-11.
- YAVUZ, Kemal , “Türk Şiirinde Nazire”, Divan Edebiyatı Araşturmaları Dergisi, S. 10, 2013, s. 359-424.
- YILDIZ, Ali, “Tanzimat Sonrası Türk Şiirinde Tasavvuf”, Turkish Studies, Vo- lume 5/2, 2010, s. 526-572.
- YILMAZ, Ercan , Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’de Güzel Algısı, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Dan. Hasan Akay, İstanbul 2015.
- YUSOĞLU, Nebahat, “Bir Pastiş Örneği Olarak Dûçent-Name”, Turkish Studies, Volume 10/16, 2015, s. 1253-1264.
- Yusuf Ziya, “Nesr-i Kadîm, Terâcim-i Ahvâl: 1 Falih Rıfkı”, Akbaba, Numara: 33, 11 Şaban 1341 Perşembe, 29 Mart 1339, Birinci Sene, 1923, s. 3.
- Yusuf Ziya, “Nesr-i Kadîm, Terâcim-i Ahvâl: 2 Ahmet Haşim”, Akbaba, Numara: 34, 15 Şaban 1341 Pazartesi, 2 Nisan 1339, 1923, s. 3.
- Yusuf Ziya, Ahmet Haşim, Cumhuriyet Kitaphanesi, İstanbul 1937.
Öz
Kaynakça
- AKTULUM, Kubilay, Metinlerarası İlişkiler, Öteki Yay., Ankara 2000.
- AYVAZOĞLU, Beşir, Ömrüm Benim Bir Ateşti Ahmet Haşim’in Hayatı Sanatı Estetiği Dramı, Ötüken Yay., İstanbul 2000.
- BATİSLAM, Hanife Dilek, “Divan Edebiyatında Latife ve Hezl”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, 2013, s. 229- 242.
- CANIM, Rıdvan, “Latifî Tezkiresi’nde Dil ve Üslûp”, Turkish Studies, Volume 8/13, 2013, s. 1779-1784.
- CEBECİ, Oğuz, Komik Edebi Türler Parodi, Satir ve İroni, İthaki Yay., İstanbul 2008.
- ÇIKLA, Selçuk, Şair, Mizah Yazarı, Gazeteci, Yusuf Ziya Ortaç, Kitabevi
- ÇORUK, Ali Şükrü, “Vükelânâme Yahut Meşrutiyet Döneminde Bir Kabine Toplantısı”, Journal of Turkısh Studies Orhan Okay Armağanı I Volume 30/I, Yay. Haz. Nâzım H. Polat, 2005, s. 275-283.
- ÇORUK, Ali Şükrü, “Yeni Türk Edebiyatında Tehzil” 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi ICANAS , 2007, s. 481-489.
- DİLÇİN, Cem , Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara 2000.
- DİLEKÇİ, Meryem, “Akbaba” Dergisi 1-75. Sayılar İnceleme, Tahlili Fihrist, Seçme Metinler, Fatih Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009.
- DURMUŞ, Mustafa, Osmanlı Sahası Türkçe Şair Tezkirelerinin Tür Özellikleri, Ha- cettepe Üniversitesi Doktora Tezi, Dan. Ülkü Çelik Şavk, Ankara 2007.
- ERBAY, Erdoğan, “’Bir Günün Sonunda Arzu’ Şiirinin Ardından Ahmet Haşim ve Dergâh Mecmuası Yazarlarına Yöneltilen Tenkit ve Tehziller”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 8, 2003, s. 165-184.
- ERZEN, Melih, “Yahya Kemâl ve Ahmet Haşim’de ‘Anne’ İmajı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 35, 2014, s.55-79.
- GÜR, Alim, “Dergâh Mecmuası ve Ahmet Haşim”, Uluslararası Sosyal Araştır- malar Dergisi, Cilt 3, Sayı 10, 2010, s. 316-331.
- KARADİŞOĞULLARI, Ekrem, “Dergâh Mecmuası’nın Türk Edebiyatı ile Millî Mücadeledeki Yeri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 27, 2005, s. 219-226.
- KISAKÜREK, Necip Fazıl , Bâbıâli, Büyük Doğu Yay., İstanbul 2010.
- KÖKSAL, M. Fatih , Eski Türk Edebiyatında Tenkit ve Teori, Kesit Yay., İstanbul 2012.
- LEVEND, Agâh Sırrı , Türk Edebiyatı Tarihi, I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yay., 4. Baskı, Ankara 1998.
- OKAY, Orhan , Poetika Dersleri, Hece Yay., 2. Baskı, Ankara 2005.
- ORTAÇ, Yusuf Ziya , Portreler, Yeni Matbaa, İstanbul 1960.
- PALA, İskender , “Hezl- Türk Edebiyatı”, DİA, Cilt 17, 1998, s. 305-306.
- ŞİRİN, Funda Selçuk , Falih Rıfkı Atay 1893-1950 , Ankara Üniversitesi Doktora Tezi, Dan. İzzet Öztoprak, Ankara 2009.
- TAŞÇI, Cihat, Süleyman Nazif’in Hadisat Gazetesindeki Yazıları 1 Nisan 1335-23 Haziran 1335/1919 İnceleme-Metin-Dizin, Marmara Üniversitesi Türki- yat Araştırmaları Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Dan. Muhammet Gür
- UZUN, Mustafa , “Nesir-Türk Edebiyatı”, DİA, Cilt 33, 2007, s. 9-11.
- YAVUZ, Kemal , “Türk Şiirinde Nazire”, Divan Edebiyatı Araşturmaları Dergisi, S. 10, 2013, s. 359-424.
- YILDIZ, Ali, “Tanzimat Sonrası Türk Şiirinde Tasavvuf”, Turkish Studies, Vo- lume 5/2, 2010, s. 526-572.
- YILMAZ, Ercan , Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’de Güzel Algısı, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, Dan. Hasan Akay, İstanbul 2015.
- YUSOĞLU, Nebahat, “Bir Pastiş Örneği Olarak Dûçent-Name”, Turkish Studies, Volume 10/16, 2015, s. 1253-1264.
- Yusuf Ziya, “Nesr-i Kadîm, Terâcim-i Ahvâl: 1 Falih Rıfkı”, Akbaba, Numara: 33, 11 Şaban 1341 Perşembe, 29 Mart 1339, Birinci Sene, 1923, s. 3.
- Yusuf Ziya, “Nesr-i Kadîm, Terâcim-i Ahvâl: 2 Ahmet Haşim”, Akbaba, Numara: 34, 15 Şaban 1341 Pazartesi, 2 Nisan 1339, 1923, s. 3.
- Yusuf Ziya, Ahmet Haşim, Cumhuriyet Kitaphanesi, İstanbul 1937.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 37 |
Türk Kültürü İncelemeleri – Haziran 2026 Sözlü Çeviri Özel Sayısı
Çağrı Metni
Sözlü çeviri, gündelik karşılaşmalardan kurumsal etkileşimlere kadar uzanan çeşitli bağlamlarda, iki dilli ve kültürlerarası iletişimin merkezinde yer alır. Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında, dillerden biri büyük ölçüde Türkçedir ve bu uygulamalar, Türkçenin diğer dillerle etkileşiminde ortaya çıkan iletişimsel, kültürel ve toplumsal dinamikleri yansıtır.
Haziran 2026 sayımız için hazırlamakta olduğumuz bu özel sayıyla, Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarını farklı tür ve bağlamlarda inceleyen özgün araştırmaları bir araya getirmeyi amaçlıyoruz. Bu çalışmalar, sözlü çevirinin dilsel, kültürel, toplumsal ve göstergebilimsel boyutlarına disiplinlerarası bir bakış sunarak, yalnızca çeviribilim alanına değil; Türk dili, kültürü ve toplumu üzerine yapılan araştırmalara da değerli katkılar sağlayacaktır.
Bu doğrultuda, sözlü çeviri üzerine çalışan ulusal ve uluslararası akademisyenleri, araştırmacıları ve alanda aktif profesyonelleri, Haziran 2026 sayımıza katkıda bulunmaya davet ediyoruz. Özel sayıya, Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında iletişim süreçlerinin, rollerin ve çeviri uygulamalarının nasıl şekillendiğini tartışan kuramsal veya uygulamalı çalışmalarla katkı sunabilirsiniz.
Araştırma konularının, aşağıdaki temalar çerçevesinde tasarlanması önerilmektedir; ancak farklı yaklaşımlar ve konular da değerlendirmeye alınacaktır.
-Sözlü çeviri ortamlarında Türkçenin söylem yapıları ve etkileşimsel stratejileri,
-Mahkeme, hastane, okul gibi kamusal hizmet alanlarında yürütülen sözlü çeviri pratikleri,
-Andaş ve ardıl çeviride, Türkçeye özgü zorluklar ve stratejiler,
-Göç, azınlıklar ve çokdillilik bağlamında sözlü çeviri uygulamaları,
-Sözlü çeviri eğitimi ve öğretiminde dilsel ve kültürel boyutlar,
- Çeviri etiği ve profesyonel normların Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarına etkisi,
-Teknoloji destekli sözlü çeviri araçlarının kullanımı,
-Toplumsal kriz, afet ve acil durumlarda sözlü çevirmenin rolü.
Önemli Notlar:
Özel sayıya gönderilecek makaleler için son teslim tarihi 15 Mart 2026 olarak belirlenmiştir.
Yazıların künye bilgileri, dipnot sistemi ve kaynakça gösterim şekli internet sayfamızda bulunan makale yazım şablonuna göre hazırlanacaktır.
Call for Papers
Turkish Cultural Studies – June 2026 Special Issue on Interpreting Studies
Interpreting occupies a central position in bilingual and intercultural communication across a wide range of contexts, from everyday encounters to institutional interactions. In interpreting settings in Turkey, one of the working languages is predominantly Turkish, and these practices reflect the communicative, cultural, and social dynamics that emerge through the interaction of Turkish with other languages.
With this special issue, scheduled for publication in June 2026, we aim to bring together original studies that explore interpreting practices in Turkey across diverse genres and contexts. Adopting an interdisciplinary perspective on the linguistic, cultural, social, and semiotic dimensions of interpreting, these contributions will provide valuable insights not only for the field of Translation and Interpreting Studies but also for research on Turkish language, culture, and society.
In this regard, we invite national and international scholars, researchers, and professionals working in the field of interpreting to contribute to our June 2026 issue. Submissions may include theoretical or applied studies that examine how communicative processes, roles, and interpreting practices are shaped within interpreting settings in Turkey.
Suggested, though not exclusive, areas of research include the following themes; alternative approaches and topics will also be considered.
-Discourse structures and interactional strategies of Turkish in interpreting settings,
-Interpreting practices in public service domains such as courts, hospitals, and schools,
-Turkish-specific challenges and strategies in simultaneous and consecutive interpreting,
-Interpreting practices in the context of migration, minority communities, and multilingualism,
-Linguistic and cultural dimensions in interpreter training and education,
-Translation ethics and the impact of professional norms on interpreting practices in Turkey,
-Use of technology-assisted interpreting tools,
-The role of interpreters in social crises, disasters, and emergency situations.
Important Notes:
The deadline for submitting articles to the special issue is March 15, 2026.
The article's citation information, footnote system, and bibliography format will be prepared according to the article writing template available on our website.