Öz
II. Bâyezid’in nasıl öldüğü suali, döneminde olduğu kadargünümüzde de hararetli bir tartışma konusudur. Bazı kaynaklardapadişahın eceliyle öldüğü, bazılarında ise tahtını emniyete almak içinYavuz Sultan Selim tarafından zehirletilmek suretiyle öldürüldüğürivayet edilir. Bu çalışmada, bilinen kaynakların yanı sıra bazı yenikaynaklardan hareketle mesele ele alınmıştır. Bu hususta bugüne kadargözden kaçan ve II. Bâyezid’in ölümünden önceki son günlerini anlatanMehmed’in raporu ayrıntılı şekilde değerlendirilmiştir. Makalenin ilkbölümünde, II. Bâyezid’in tahttan indirildikten sonraki günleri,İstanbul’dan ne zaman ve hangi şartlarda ayrıldığı üzerindedurulmuştur. Padişahın yolda hastalanması, tedavi teşebbüsleri vevefatı ikinci bölümde incelenmiştir. Nihayet üçüncü bölümde, SultanBâyezid’in ölümüne dair haber ve söylentilerin farklı kaynaklara nasılyansıdığı ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, nr. E. 566-31; nr. E. 760.
- 16. Asırda Yazılmış Grekçe Anonim Osmanlı Tarihi, Giriş ve Metin 1373- 1512 , haz. Şerif Baştav, Ankara 1973.
- Acem’den Rum’a: İdris-i Bidlîsî’nin Hayatı, Tarihçiliği ve Heşt Bihişt’in II. Bâyezid Kısmı 1481-1512 , haz. Vural Genç, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2014.
- Adâ’î-yi Şîrâzî ve Selim-nâmesi İnceleme-Metin-Çeviri , haz. Abdüsselam Bilgen, Ankara 2007.
- Andrea Foscolo, Relazione, [Relazioni di ambasciatori veneti al senato, vol. XIV, Constantinopoli Relazioni inedite 1512-1798 , haz. Maria Pia Pedani-Fabris, Podova, içinde], s. 5-32.
- Anonim Osmanlı Kroniği 1299-1512 , haz. Necdet Öztürk, İstanbul 2000.
- Anonim Tevarih-i Âl-i Osman 1481-1512 , haz. Faruk Söylemez, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri 1995.
- Anonim Tevârih-i Âl-i Osman, haz. Ahmet Akgün, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1988.
- Anonim Tevârih-i Âl-i Osman, Hikâyet-i Zuhur-ı Âl-i Osman Transkripsiyon, İnceleme, Dizin , haz. Sebahattin Köklü, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2004.
- Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman, neşr. F. Giese, haz. Nihat Azamat, İstanbul 1992.
- Atatürk Kitaplığı M.C. O.71 Numaralı 909-933/1503-1527 Tarihli İn‘âmât Defteri Transkripsiyon-Değerlendirme , haz. İlhan Gök, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2014.
- Bir Şiî/Katolik, Oruç Bey Bayat/İranlı Don Juan, İlişkiler, çev. Tufan Gündüz, İstanbul 2014.
- Bizans Kısa Kronikleri Chronica Byzantina Breviora , Osmanlı Tarihinin Bizanslı Tanıkları, çev. Şahin Kılıç, İstanbul 2013.
- Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme, haz. Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar, Ankara 1990.
- De fatti illustri di Selim imperator de Turchi tratti dalle historie di Paolo Giovio, [Historia universale dell’origine et imperio de Turchi, ed. Francesco Sansovino, Venedik 1582, içinde], s. 303-342.
- Evliya Çelebi bin Derviş Muhammed Zıllî, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, I, haz. Robert Dankoff-Seyit Ali Karaman-Yücel Dağlı, İstanbul 2006.
- Gelibolulu Mustafa Âli, Künhü’l-ahbâr, Ankara 2009 Tıpkı basım . Giovan Antonio Menavino, Türklerin Hayatı ve Âdetleri Üzerine Bir İnceleme, çev. Harun Mutluay, İstanbul 2011.
- Giovan Maria Angiolello, Fatih’in İç Oğlanı Anlatıyor… Fatih Sultan Mehmet, çev. Pınar Gökpar, İstanbul 2011.
- Hadîdî, Tevârih-i Âl-i Osman, haz. Necdet Öztürk, İstanbul 1991.
- Haniwaldanus Anonimi’ne Göre Sultan Bâyezid-i Veli 1481-1512 , haz. Richard Kreutel, çev. Necdet Öztürk, İstanbul 1997.
- Histoire des Turcs, I, ed. Artus Thomas, Paris 1662.
- Informatione di Paolo Giovio vescovo di nocera: A Carlo Quinto İmperatore Augusto, [Historia universale dell’origine et imperio de Turchi, ed. Francesco Sansovino, Venedik 1582, içinde], s. 201-221.
- İbn İyas, Yavuz’un Mısır’ı Fethi ve Mısır’da Osmanlı İdaresi Bedâyi‘ü’z-zühûr fî Vekayi‘d’d-duhûr , çev. Ramazan Şeşen, İstanbul 2016.
- İbn Kemâl, Tevârih-i Âl-i Osman, VIII.-IX. Defter [Ahmet Uğur, The Reign of Sultan Selîm I in the Light of Selîm-Nâme Literature, Berlin 1985, İçinde].
- İdris-i Bidlîsî, Selim Şah-nâme, haz. Hicabi Kırlangıç, Ankara 2001.
- İshak Çelebi ve Selim-nâmesi, haz. Hamdi Savaş, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri 1985.
- Johannes Leunclavius, Neuwe Chronica Türkischer Nation, II, Frankfurt/Main 1595.
- Kemal Paşazâde’nin Selimnâmesi, haz. Ali Kökoğlu, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 1994.
- Keşfî Mehmet Çelebi Selim-nâme veya Bağ-ı Firdevs-i Guzat ve Ravza-i Ehl-i Cihad, haz. Abdurrahman Sağırlı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1993.
- Keşfî’nin Selimnâmesi, haz. Şefâettin Severcan, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 1988..
- Lütfi Paşa ve Tevârih-i Âl-i Osman, neşr. Kayhan Atik, Ankara 2001.
- Mahremî ve Şeh-nâme’si, I. Kısım, Yavuz Sultan Selim Dönemi, İncelemeMetin-Szölük-Dizin, haz. Hatice Aynur, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 1993.
- Marino Sanuto, I diarii, vol. XIV, haz. F. Stefani-G. Berchet-N. Barozzi, Venezia 1886.
- Marino Sanuto, I diarii, vol. XXV, haz. F. Stefani-G. Berchet-N. Barozzi, Venezia 1889.
- Matrakçı Nasuh, Rüstem Paşa Tarihi Olarak Bilinen Târîh-i Âl-i Osmân Osmanlı Tarihi 699-968/1299-1561 , haz. Göker İnan, İstanbul 2019.
- Matrakçı Nasuh, Tarih-i Sultan Bayezid, II. Bayezid’in Tarihi, haz. Reha Bilge-Mertol Tulum, İstanbul 2015.
- Muhyiddin Cemâlî’nin Tevârih-i Âl-i Osman’ı, haz. H. Hüseyin Adalıoğlu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1990.
- Müneccimbaşı, Camiu’d-düvel II. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim Devri , haz. Nuri Ünlü, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 1990.
- Rumlu Hasan, Şah İsmail Tarihi Ahsenü’t Tevârih , çev. Cevat Cevan, Ankara 2004.
- Selimnâme İshak bin İbrahim , haz. Burhan Keskin, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 1998.
- Şükrî-i Bitlisî, Selîm-nâme, haz. Mustafa Argunşah, Kayseri 1997.
- Târih-i Âl-i Osman, haz. Mustafa Karazeybek, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1994.
- Theodoro Spandugnino, Patritio Constantinopolitano, De la origine deli Imperatori Ottomani, ordini dela corte, forma del guerregiare loro, religione, rito, et costumi de la natione, [C. N. Sathas, Documents inédits relatifs à l’histoire de la Grèce au Moyen Àge, IX, Paris 1890, içinde], s. 133-261.
- Theodoros Spandunis, Osmanlı Sultanları, haz. Donald M. Nicol, çev. Necdet Balta, İstanbul 2015.
- BARIŞ, Y. İzzettin, Osmanlı Padişahlarının Yaşamlarından Kesitler, Hastalıkları ve Ölüm Sebepleri, Ankara 2002
- BAYAT, Ali Haydar, Osmanlı Devleti’nde Hekimbaşılık Kurumu ve Hekimbaşılar, Ankara 1999.
- CEZAR, Mustafa, Mufassal Osmanlı Tarihi, II, Ankara 2011.
- ÇIPA, H. Erdem, Yavuz’u Yaratmak, Osmanlı Dünyası’nda Saltanat Veraseti Meşruiyet ve Tarihi Hafıza, çev. Zeynep Rona, İstanbul 2019.
- EMECEN, Feridun, Yavuz Sultan Selim, İstanbul 2017.
- FISHER, Sydney Nettleton, Sultan Bayezid Han 1481-1512 , çev. Hazal Yalın, İstanbul 2014.
- GÖKÇEN, Mahmut Adnan, “G. A. Menavino’nun Trattato de costvmi et vita de Turchi Unvanlı Risalesinin Türklerin Hayatı ve Adetleri Üzerine Bir İnceleme Başlıklı Harun Mutluay Çevirisinin Eleştirisi”, Osmanlı Araştırmaları, XLI 2013 , s. 361-382.
- GÜLERYÜZ, Naim A., “Topkapı Sarayında Uc Kuşak Saray Hekimi: Hamon Ailesi”, Osmanlı İstanbulu, IV, ed. Feridun M. Emecen- Ali Akyıldız- Emrah Safa Gürkan, İstanbul 2016, s. 797-806.
- KÂHYA, Esin, “Onbeşinci Yüzyılda Yaşamış Hekimlerimizden Hekimbaşı Âhî Çelebi”, Erdem, IX/25 Ankara 1996 , s. 293-295.
- SCHWOEBEL, Robert, Hilâlin Gölgesi, Rönensans’ta Türk İmajı 1453-1517 , çev. Eşref Bengi Özbilen, İstanbul 2013.
- ŞEHSUVAROĞLU, Bedi N., “Osmanlı Padişahlarının Âkıbetleri ve Ölüm Sebepleri Hakkında Tıp Tarihi Bakımından İnceleme”, V. Türk Tarih Kongresi, 12-17 Nisan 1956, Kongreye Sunulan Tebliğler, Ankara 1960, s. 392-410.
- TARIM [ERTUĞ], Zeynep, XVI. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Cülûs ve Cenaze Törenleri, Ankara 1999.
- TEKİNDAĞ, Şehabettin, “Bayezid’in Ölümü Meselesi”, Tarih Dergisi, 24 1970 , s. 1-16.
- UĞUR, Ahmet, Yavuz Sultan Selim’in Siyasi ve Askeri Hayatı, İstanbul 2001.
- ULUÇAY, Çağatay, “Yavuz Sultan Selim Nasıl Padişah Oldu?”, Tarih Dergisi, 9 1954 , s. 53-90; 10 1954 , s. 117-142.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, “Onbeşinci Yüzyılı İlk Yarısiyle Onaltıncı Yüzyılın Başlarında Memlûk Sultanları Yanına İltica Etmiş Olan Osmanlı Hanedanına Mensup Şehzadeler”, Belleten, XVII/68 1953 , s. 519-535.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, II, Ankara 1998.
- ZINKEISEN, Johann Wilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, II, çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul 2011.
Öz
How did Bayezid II die? This is a question that historians have oftendisagreed among themselves, as was done in its epoch. While some sourcesindicate that he died a natural death, other sources indicate that he was killedafter being poisoned by his son, Selim, who so would guarantee his throne.In this text a report of Mehmed is examined and evaluated, which has beendisregarded until to-day and relates the last days of sultan dethroned. In thebeginning of this article, we have treated Bayezid’s days after his beingdethroned, and when and under which conditions his leave-taking occurred.In the second chapter, his falling ill, its treatment efforts and his death areexamined. Finally, in the third chapter, it has been analyzed how the newsand the rumors of his death reverberated on the concerned sources.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, nr. E. 566-31; nr. E. 760.
- 16. Asırda Yazılmış Grekçe Anonim Osmanlı Tarihi, Giriş ve Metin 1373- 1512 , haz. Şerif Baştav, Ankara 1973.
- Acem’den Rum’a: İdris-i Bidlîsî’nin Hayatı, Tarihçiliği ve Heşt Bihişt’in II. Bâyezid Kısmı 1481-1512 , haz. Vural Genç, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2014.
- Adâ’î-yi Şîrâzî ve Selim-nâmesi İnceleme-Metin-Çeviri , haz. Abdüsselam Bilgen, Ankara 2007.
- Andrea Foscolo, Relazione, [Relazioni di ambasciatori veneti al senato, vol. XIV, Constantinopoli Relazioni inedite 1512-1798 , haz. Maria Pia Pedani-Fabris, Podova, içinde], s. 5-32.
- Anonim Osmanlı Kroniği 1299-1512 , haz. Necdet Öztürk, İstanbul 2000.
- Anonim Tevarih-i Âl-i Osman 1481-1512 , haz. Faruk Söylemez, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri 1995.
- Anonim Tevârih-i Âl-i Osman, haz. Ahmet Akgün, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1988.
- Anonim Tevârih-i Âl-i Osman, Hikâyet-i Zuhur-ı Âl-i Osman Transkripsiyon, İnceleme, Dizin , haz. Sebahattin Köklü, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2004.
- Anonim Tevârîh-i Âl-i Osman, neşr. F. Giese, haz. Nihat Azamat, İstanbul 1992.
- Atatürk Kitaplığı M.C. O.71 Numaralı 909-933/1503-1527 Tarihli İn‘âmât Defteri Transkripsiyon-Değerlendirme , haz. İlhan Gök, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2014.
- Bir Şiî/Katolik, Oruç Bey Bayat/İranlı Don Juan, İlişkiler, çev. Tufan Gündüz, İstanbul 2014.
- Bizans Kısa Kronikleri Chronica Byzantina Breviora , Osmanlı Tarihinin Bizanslı Tanıkları, çev. Şahin Kılıç, İstanbul 2013.
- Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme, haz. Ahmet Uğur-Mustafa Çuhadar, Ankara 1990.
- De fatti illustri di Selim imperator de Turchi tratti dalle historie di Paolo Giovio, [Historia universale dell’origine et imperio de Turchi, ed. Francesco Sansovino, Venedik 1582, içinde], s. 303-342.
- Evliya Çelebi bin Derviş Muhammed Zıllî, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, I, haz. Robert Dankoff-Seyit Ali Karaman-Yücel Dağlı, İstanbul 2006.
- Gelibolulu Mustafa Âli, Künhü’l-ahbâr, Ankara 2009 Tıpkı basım . Giovan Antonio Menavino, Türklerin Hayatı ve Âdetleri Üzerine Bir İnceleme, çev. Harun Mutluay, İstanbul 2011.
- Giovan Maria Angiolello, Fatih’in İç Oğlanı Anlatıyor… Fatih Sultan Mehmet, çev. Pınar Gökpar, İstanbul 2011.
- Hadîdî, Tevârih-i Âl-i Osman, haz. Necdet Öztürk, İstanbul 1991.
- Haniwaldanus Anonimi’ne Göre Sultan Bâyezid-i Veli 1481-1512 , haz. Richard Kreutel, çev. Necdet Öztürk, İstanbul 1997.
- Histoire des Turcs, I, ed. Artus Thomas, Paris 1662.
- Informatione di Paolo Giovio vescovo di nocera: A Carlo Quinto İmperatore Augusto, [Historia universale dell’origine et imperio de Turchi, ed. Francesco Sansovino, Venedik 1582, içinde], s. 201-221.
- İbn İyas, Yavuz’un Mısır’ı Fethi ve Mısır’da Osmanlı İdaresi Bedâyi‘ü’z-zühûr fî Vekayi‘d’d-duhûr , çev. Ramazan Şeşen, İstanbul 2016.
- İbn Kemâl, Tevârih-i Âl-i Osman, VIII.-IX. Defter [Ahmet Uğur, The Reign of Sultan Selîm I in the Light of Selîm-Nâme Literature, Berlin 1985, İçinde].
- İdris-i Bidlîsî, Selim Şah-nâme, haz. Hicabi Kırlangıç, Ankara 2001.
- İshak Çelebi ve Selim-nâmesi, haz. Hamdi Savaş, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri 1985.
- Johannes Leunclavius, Neuwe Chronica Türkischer Nation, II, Frankfurt/Main 1595.
- Kemal Paşazâde’nin Selimnâmesi, haz. Ali Kökoğlu, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 1994.
- Keşfî Mehmet Çelebi Selim-nâme veya Bağ-ı Firdevs-i Guzat ve Ravza-i Ehl-i Cihad, haz. Abdurrahman Sağırlı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1993.
- Keşfî’nin Selimnâmesi, haz. Şefâettin Severcan, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri 1988..
- Lütfi Paşa ve Tevârih-i Âl-i Osman, neşr. Kayhan Atik, Ankara 2001.
- Mahremî ve Şeh-nâme’si, I. Kısım, Yavuz Sultan Selim Dönemi, İncelemeMetin-Szölük-Dizin, haz. Hatice Aynur, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 1993.
- Marino Sanuto, I diarii, vol. XIV, haz. F. Stefani-G. Berchet-N. Barozzi, Venezia 1886.
- Marino Sanuto, I diarii, vol. XXV, haz. F. Stefani-G. Berchet-N. Barozzi, Venezia 1889.
- Matrakçı Nasuh, Rüstem Paşa Tarihi Olarak Bilinen Târîh-i Âl-i Osmân Osmanlı Tarihi 699-968/1299-1561 , haz. Göker İnan, İstanbul 2019.
- Matrakçı Nasuh, Tarih-i Sultan Bayezid, II. Bayezid’in Tarihi, haz. Reha Bilge-Mertol Tulum, İstanbul 2015.
- Muhyiddin Cemâlî’nin Tevârih-i Âl-i Osman’ı, haz. H. Hüseyin Adalıoğlu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1990.
- Müneccimbaşı, Camiu’d-düvel II. Bayezid ve Yavuz Sultan Selim Devri , haz. Nuri Ünlü, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 1990.
- Rumlu Hasan, Şah İsmail Tarihi Ahsenü’t Tevârih , çev. Cevat Cevan, Ankara 2004.
- Selimnâme İshak bin İbrahim , haz. Burhan Keskin, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 1998.
- Şükrî-i Bitlisî, Selîm-nâme, haz. Mustafa Argunşah, Kayseri 1997.
- Târih-i Âl-i Osman, haz. Mustafa Karazeybek, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1994.
- Theodoro Spandugnino, Patritio Constantinopolitano, De la origine deli Imperatori Ottomani, ordini dela corte, forma del guerregiare loro, religione, rito, et costumi de la natione, [C. N. Sathas, Documents inédits relatifs à l’histoire de la Grèce au Moyen Àge, IX, Paris 1890, içinde], s. 133-261.
- Theodoros Spandunis, Osmanlı Sultanları, haz. Donald M. Nicol, çev. Necdet Balta, İstanbul 2015.
- BARIŞ, Y. İzzettin, Osmanlı Padişahlarının Yaşamlarından Kesitler, Hastalıkları ve Ölüm Sebepleri, Ankara 2002
- BAYAT, Ali Haydar, Osmanlı Devleti’nde Hekimbaşılık Kurumu ve Hekimbaşılar, Ankara 1999.
- CEZAR, Mustafa, Mufassal Osmanlı Tarihi, II, Ankara 2011.
- ÇIPA, H. Erdem, Yavuz’u Yaratmak, Osmanlı Dünyası’nda Saltanat Veraseti Meşruiyet ve Tarihi Hafıza, çev. Zeynep Rona, İstanbul 2019.
- EMECEN, Feridun, Yavuz Sultan Selim, İstanbul 2017.
- FISHER, Sydney Nettleton, Sultan Bayezid Han 1481-1512 , çev. Hazal Yalın, İstanbul 2014.
- GÖKÇEN, Mahmut Adnan, “G. A. Menavino’nun Trattato de costvmi et vita de Turchi Unvanlı Risalesinin Türklerin Hayatı ve Adetleri Üzerine Bir İnceleme Başlıklı Harun Mutluay Çevirisinin Eleştirisi”, Osmanlı Araştırmaları, XLI 2013 , s. 361-382.
- GÜLERYÜZ, Naim A., “Topkapı Sarayında Uc Kuşak Saray Hekimi: Hamon Ailesi”, Osmanlı İstanbulu, IV, ed. Feridun M. Emecen- Ali Akyıldız- Emrah Safa Gürkan, İstanbul 2016, s. 797-806.
- KÂHYA, Esin, “Onbeşinci Yüzyılda Yaşamış Hekimlerimizden Hekimbaşı Âhî Çelebi”, Erdem, IX/25 Ankara 1996 , s. 293-295.
- SCHWOEBEL, Robert, Hilâlin Gölgesi, Rönensans’ta Türk İmajı 1453-1517 , çev. Eşref Bengi Özbilen, İstanbul 2013.
- ŞEHSUVAROĞLU, Bedi N., “Osmanlı Padişahlarının Âkıbetleri ve Ölüm Sebepleri Hakkında Tıp Tarihi Bakımından İnceleme”, V. Türk Tarih Kongresi, 12-17 Nisan 1956, Kongreye Sunulan Tebliğler, Ankara 1960, s. 392-410.
- TARIM [ERTUĞ], Zeynep, XVI. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Cülûs ve Cenaze Törenleri, Ankara 1999.
- TEKİNDAĞ, Şehabettin, “Bayezid’in Ölümü Meselesi”, Tarih Dergisi, 24 1970 , s. 1-16.
- UĞUR, Ahmet, Yavuz Sultan Selim’in Siyasi ve Askeri Hayatı, İstanbul 2001.
- ULUÇAY, Çağatay, “Yavuz Sultan Selim Nasıl Padişah Oldu?”, Tarih Dergisi, 9 1954 , s. 53-90; 10 1954 , s. 117-142.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, “Onbeşinci Yüzyılı İlk Yarısiyle Onaltıncı Yüzyılın Başlarında Memlûk Sultanları Yanına İltica Etmiş Olan Osmanlı Hanedanına Mensup Şehzadeler”, Belleten, XVII/68 1953 , s. 519-535.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, II, Ankara 1998.
- ZINKEISEN, Johann Wilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, II, çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul 2011.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 41 |
Türk Kültürü İncelemeleri – Haziran 2026 Sözlü Çeviri Özel Sayısı
Çağrı Metni
Sözlü çeviri, gündelik karşılaşmalardan kurumsal etkileşimlere kadar uzanan çeşitli bağlamlarda, iki dilli ve kültürlerarası iletişimin merkezinde yer alır. Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında, dillerden biri büyük ölçüde Türkçedir ve bu uygulamalar, Türkçenin diğer dillerle etkileşiminde ortaya çıkan iletişimsel, kültürel ve toplumsal dinamikleri yansıtır.
Haziran 2026 sayımız için hazırlamakta olduğumuz bu özel sayıyla, Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarını farklı tür ve bağlamlarda inceleyen özgün araştırmaları bir araya getirmeyi amaçlıyoruz. Bu çalışmalar, sözlü çevirinin dilsel, kültürel, toplumsal ve göstergebilimsel boyutlarına disiplinlerarası bir bakış sunarak, yalnızca çeviribilim alanına değil; Türk dili, kültürü ve toplumu üzerine yapılan araştırmalara da değerli katkılar sağlayacaktır.
Bu doğrultuda, sözlü çeviri üzerine çalışan ulusal ve uluslararası akademisyenleri, araştırmacıları ve alanda aktif profesyonelleri, Haziran 2026 sayımıza katkıda bulunmaya davet ediyoruz. Özel sayıya, Türkiye’deki sözlü çeviri ortamlarında iletişim süreçlerinin, rollerin ve çeviri uygulamalarının nasıl şekillendiğini tartışan kuramsal veya uygulamalı çalışmalarla katkı sunabilirsiniz.
Araştırma konularının, aşağıdaki temalar çerçevesinde tasarlanması önerilmektedir; ancak farklı yaklaşımlar ve konular da değerlendirmeye alınacaktır.
-Sözlü çeviri ortamlarında Türkçenin söylem yapıları ve etkileşimsel stratejileri,
-Mahkeme, hastane, okul gibi kamusal hizmet alanlarında yürütülen sözlü çeviri pratikleri,
-Andaş ve ardıl çeviride, Türkçeye özgü zorluklar ve stratejiler,
-Göç, azınlıklar ve çokdillilik bağlamında sözlü çeviri uygulamaları,
-Sözlü çeviri eğitimi ve öğretiminde dilsel ve kültürel boyutlar,
- Çeviri etiği ve profesyonel normların Türkiye’deki sözlü çeviri uygulamalarına etkisi,
-Teknoloji destekli sözlü çeviri araçlarının kullanımı,
-Toplumsal kriz, afet ve acil durumlarda sözlü çevirmenin rolü.
Önemli Notlar:
Özel sayıya gönderilecek makaleler için son teslim tarihi 15 Mart 2026 olarak belirlenmiştir.
Yazıların künye bilgileri, dipnot sistemi ve kaynakça gösterim şekli internet sayfamızda bulunan makale yazım şablonuna göre hazırlanacaktır.
Call for Papers
Turkish Cultural Studies – June 2026 Special Issue on Interpreting Studies
Interpreting occupies a central position in bilingual and intercultural communication across a wide range of contexts, from everyday encounters to institutional interactions. In interpreting settings in Turkey, one of the working languages is predominantly Turkish, and these practices reflect the communicative, cultural, and social dynamics that emerge through the interaction of Turkish with other languages.
With this special issue, scheduled for publication in June 2026, we aim to bring together original studies that explore interpreting practices in Turkey across diverse genres and contexts. Adopting an interdisciplinary perspective on the linguistic, cultural, social, and semiotic dimensions of interpreting, these contributions will provide valuable insights not only for the field of Translation and Interpreting Studies but also for research on Turkish language, culture, and society.
In this regard, we invite national and international scholars, researchers, and professionals working in the field of interpreting to contribute to our June 2026 issue. Submissions may include theoretical or applied studies that examine how communicative processes, roles, and interpreting practices are shaped within interpreting settings in Turkey.
Suggested, though not exclusive, areas of research include the following themes; alternative approaches and topics will also be considered.
-Discourse structures and interactional strategies of Turkish in interpreting settings,
-Interpreting practices in public service domains such as courts, hospitals, and schools,
-Turkish-specific challenges and strategies in simultaneous and consecutive interpreting,
-Interpreting practices in the context of migration, minority communities, and multilingualism,
-Linguistic and cultural dimensions in interpreter training and education,
-Translation ethics and the impact of professional norms on interpreting practices in Turkey,
-Use of technology-assisted interpreting tools,
-The role of interpreters in social crises, disasters, and emergency situations.
Important Notes:
The deadline for submitting articles to the special issue is March 15, 2026.
The article's citation information, footnote system, and bibliography format will be prepared according to the article writing template available on our website.