Spiritual Counseling and Care Services of Presidency of Religious Affairs in Student Dormitories and Youth Centers in Turkey (2013-2021): Limitations and a Proposal for a Training Program

Yıl 2021, Sayı: 3, 135 - 201, 30.06.2021

Mustafa Koç

Öz

In the context of both institutional practices and academic research, the positive interest shown in the services for spiritual counseling and care in Turkey is increasing day by day. In Turkey, where religious support mechanisms are gradually changing form due to the influence of secularism, the public institution that comes to the fore in institutional services in the mentioned field is the Presidency of Religious Affairs, which is a public authority in the field of religion. Within the scope of the service cooperation protocol with the Ministry of Youth and Sports, the issue of training the spiritual counselor has come to the fore, with the Presidency starting to provide spiritual counseling and care services in dormitories and youth centers. The history of the spiritual counseling and care services of the Presidency in the university student dormitories and youth centers is initially given in the article. Afterwards, in the article, in which the strengths and weaknesses of the mentioned services are stated in the context of institutional limitations, a spiritual counseling and care certificate program that can be used in youth studies on young people in Turkey is proposed. This certificate program is based on a modular system from the perspective of psychology of religion and developmental psychology as well as clinical psychology for increasing the basic and special field competencies in spiritual counseling and care services in youth studies. While developing the modules of the spiritual counseling and care certificate program in youth studies, the educational procedures in each module; they are grouped together in a way that they are interrelated, consecutive and prerequisite of each other and will provide qualification at the end of each module. According to this certificate program designed for spiritual counseling and care services in university youth studies in Turkey has three different modules: ‘Module 1: Spiritual Counseling and Care-[Beginner Level]-Basic Field Competence; Module 2: Spiritual Counseling and Care-[Intermediate Level]-Basic Field Competence; Module 3: Spiritual Counseling and Care-[Advanced Level]-Special Field Competence’. In addition, this proposed certificate program firstly aims to increase the core competencies of the participant’s ‘spiritual counseling and care’ and then the special field competence levels of ‘spiritual counseling and care in youth studies. This training program also emphasizes the special field proficiency levels of the participants in the field of spiritual counseling and care.

Anahtar Kelimeler

Spiritual counseling and care, Presidency of Religious Affairs, Training program, Modular system

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Öğrenci Yurtları ve Gençlik Merkezlerindeki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri (2013-2021): Sınırlılıklar ve Bir Eğitim Programı Önerisi

Öz

Gerek kurumsal uygulamalar gerekse akademik araştırmalar bağlamında Türkiye’deki manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerine gösterilen pozitif ilgi her geçen gün artmaktadır. Sekülerizm etkisine bağlı olarak dinsel destek mekanizmalarının giderek form değiştirdiği Türkiye’de, adı geçen alandaki kurumsal hizmetlerde ön plana çıkan kamu kurumu ise din alanında kamusal bir otorite olan Diyanet İşleri Başkanlığı’dır. Gençlik ve Spor Bakanlığı ile yapılan hizmet işbirliği protokolü kapsamında, Başkanlık tarafından üniversite öğrenci yurtları ve gençlik merkezlerindeki manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin verilmeye başlanmasıyla birlikte manevi danışmanın eğitimi konusu da gündeme gelmiştir. Makalede öncelikle Başkanlığın üniversite öğrenci yurtlarında ve gençlik merkezlerinde manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerinin tarihçesine yer verilmiştir. Daha sonra ise kurumsal sınırlılıklar bağlamında söz konusu hizmetlerin güçlü ve zayıf yönlerinin belirtildiği makalede, Türkiye’deki yükseköğretim düzeyinde eğitim alan gençler üzerine yapılan gençlik çalışmalarında kullanılabilecek manevi danışmanlık ve rehberlik sertifika programı önerilmiştir. Bu geliştirilen sertifika programı, gençlik çalışmalarında manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetlerindeki manevi danışmanların temel ve özel alan yeterliliklerinin arttırılmasına yönelik din psikolojisi ve gelişim psikolojisi ile klinik psikoloji perspektifinden hareketle modüler sisteme dayanmaktadır. Gençlik çalışmalarında manevi danışmanlık ve rehberlik sertifika programının modülleri geliştirilirken her modüldeki eğitsel işlemler; birbiriyle ilişkili, ardışık ve birbirinin ön koşulu olacak ve her bir modülün sonunda yeterlilik kazandıracak şekilde gruplandırılarak düzenlenmiştir. Türkiye’deki üniversite gençliği çalışmalarında manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri için tasarlanan bu sertifika programına göre ‘1. Modül: Manevi Danışmanlık ve Rehberlik-[Başlangıç Düzeyi]-Temel Alan Yeterliliği; 2. Modül: Manevi Danışmanlık ve Rehberlik-[Orta Düzey]-Temel Alan Yeterliliği; 3. Modül: Manevi Danışmanlık ve Rehberlik-[İleri Düzey]-Özel Alan Yeterliliği’ şeklinde üç farklı modüle sahiptir. Ayrıca önerilen bu sertifika programı, katılımcıların öncelikle ‘manevi danışmanlık ve rehberlik’ temel alan yeterliliklerini ve daha sonra da ‘gençlik çalışmalarında manevi danışmanlık ve rehberlik’ özel alan yeterlilik düzeylerini yükseltmeyi amaçlamaktadır. Alan uzmanlığı temel alınarak modern eğitim paradigmasına uygun biçimde geliştirilen bu eğitim programı, aynı zamanda katılımcıların manevi danışmanlık ve rehberlik alanındaki özel alan yeterlilik düzeylerine de vurgu yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Manevi danışmanlık ve rehberlik, Diyanet İşleri Başkanlığı, Eğitim programı, Modüler sistem

Kaynakça

• Alkan, C. & Teker, N. (1992). Programlı öğretim: Değişik teknolojiler ve Türkiye’deki uygulama. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Alkan, C. (1989). Modüler programlama ve Türkiye’de uygulaması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (1), 13-22.
• American Counseling Association. (2021). Ethical & Professional standards. https://www.counseling.org, (Erişim, Mart, 2021).
• Arthur, J. (2008). Faith and secularisation in religious colleges and universities. Journal of Beliefs & Values, 29 (2), 197-202.
• Barlak, M. (2016). Ahlakın kaynağı problemi ve gençliğin ahlak algısının oluşumunda dinin konumu. [içinde] Uluslararası Gençlik ve Ahlak Sempozyumu: Bildiriler-2. (ss. 870-879). ed. H. Barlak ve ark. Sinop: İkizler Matbaası.
• Batorowicz, K. (2007). Dealing with religious diversity within universities. International Journal of Diversity in Organisations, Communities & Nations, 7 (5), 285-291.
• Bayhan, V. (1997). Üniversite gençliğinde anomi ve yabancılaşma. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Bergin, A. E. & Richards, P. S. (2005). A spiritual strategy for counseling and psychotherapy. Washington DC: American Psychological Association.
• Brown, S. (2010). University chaplaincy as wisdom in this place. Epworth Review, 27-33.
• Bryant, A. N. & Astin, H. S. (2008). The correlates of spiritual struggle during the college years. The Journal of Higher Education, 79 (1), 1-27.
• Clebsch, W. & Jaekle, C. (1967). Pastoral care in historical perspective. New York: Harper and Row, Harper Torchbooks.
• College Development Network. (2021). https://www.cdn.ac.uk, (Erişim: Mart 2021).
• De Bruijn, E. (1995). Modular vocational education and training in Scotland and the Netherlands: Between specificity and coherence. Comparative Education, 31 (1), 83-100.
• Din Hizmetleri Raporu. (2019). Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. (246 s.).
• Dobmeier, R. A. (2011). School counselors support student spirituality through developmental assets, character education, and ASCA competency indicators. Professional School Counseling, 14 (5), 317-327.
• Düzgüner, S. & Soykök, M. (2020). Gençlere yönelik manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ekşi, H. & Çelebi, Ç. D. & Yaman, N. (2020). Kurumlarda manevi danışma ve rehberlik. [içinde] Manevi Yönelimli Psikolojik Danışma. ed. H. Ekşi. (ss. 266-298). Ankara: Nobel Yayınları.
• Genia, V. (1990). Psychospiritual group counseling for college students. Journal of College Student Development, 31 (3), 279–280.
• Henriksen, Jr, R. C. ve ark. (2015). Counseling students' perceptions of religious/spiritual counseling training: A qualitative study. Journal of Counseling & Development, 93 (1), 59-69.
• Ingersoll, R. E. & Bauer, A. L. (2004). An integral approach to spiritual wellness in school counseling settings. Professional School Counseling, 301-308.
• Kaplan, H. (2019). Günümüz gençliğinin anlam arayışını haniflik kavramı üzerinden okumak. [içinde] Peygamberimiz ve Gençlik (ss. 386-398). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Kara, S. (2008). Modern din hizmetlerinde ihmal edilmemesi gereken kitle: Gençlik. [içinde] I. Din Hizmetleri Sempozyumu. (ss. 222-230). ed. M. Bulut. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kartopu, S. & Hacıkeleşoğlu, H. (2016). Gençliğin kimlik inşasında dinî değerlerin rolü: Gümüşhane Üniversitesi örneği. [içinde] Gençliğin Gelişimi ve Problemleri Karşısında Din Görevlileri: 7. Uluslararası Din Görevlileri Sempozyumu Bildirileri. (ss. 91-121). ed. A. İnce & K. Cevherli. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Kassam-Remtulla, A. (2013). Muslim chaplaincy on campus: Case studies of two American universities. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Oxford: University of Oxford.
• Khoja-Moolji, S. S. (2011). An emerging model of Muslim leadership: Chaplaincy on university campuses. The Pluralism Project. Harvard University.
• Kılınçer, H. (2017). Manevi danışmanlık ve rehberlik (MDR) üzerine: Psikoloji, ilahiyat ve tıp alanlarında maneviyat ve MDR algısı. [içinde] Manevi Danışmanlık ve Rehberlik: Teori ve Uygulama Alanları. (ss. 19-60). ed. A. Ayten. İstanbul: Değerler Eğitimi Yayınları.
• Kırış, Ş. & Dilek, S. (2019). Dindarlık tipolojileri bağlamında üniversite gençliğinin dindarlık algıları. Turkish Studies, 14 (3), 497-519.
• Kızılgeçit, M. (2020). Manevi danışmanlık ve rehberlikte temel nitelikler, ilkeler ve yöntemler. [içinde] Din Eğitimi ve Din Hizmetlerinde Rehberlik. (ss. 261-279). ed. E. Şimşek & M. Köylü. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Kim, N. & Lambie, G. W. (2018). Burnout and implications for professional school counselors. Professional Counselor, 8 (3), 277-294.
• Koç, M. (2013). Modern bir imkân olarak ‘Din Hizmetlerinde Kişisel Gelişim’ yaklaşımı: Diyanet İşleri Başkanlığı personeli üzerine uygulamalı bir model önerisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (26), 149-183.
• Koç, M. (2019). Yüksek din öğretiminde yeni bir paradigma olarak bölümleşme: 'Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü' önerisi. Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10, 59-112.
• Maçin, H. & Çevik, M. & Akay, A. (2020). Üniversite öğrencilerinin manevi danışmanlık ve dinî destek ihtiyacı: Adıyaman Üniversitesi örneği. İslami İlimler Araştırmaları Dergisi, 1, 38-54.
• Malkoç, M. (2019). Gençliği dini değerlerden uzaklaştıran sebepler. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (16), 252-268.
• Meydan, H. & Aydın, S. (2020). Üniversite gençliğinin kurumsal ve öznel dindarlığa bakışı ve etkileyen faktörler üzerine nitel bir araştırma. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7 (2), 299-323.
• Mirarab Razi, R. & Talebi, M. & Badele, A. (2020). Quran music: Effective strategy in reducing depressive symptoms and increasing academic self-efficacy of dormitory students. Counseling Culture and Psycotherapy, 11 (42), 73-96.
• Odabaşı, F. (2020). Üniversite gençliğinin otorite algısı ve din. İlahiyat Akademi Dergisi, 12, 183-216.
• Orallı, L. E. (2006). T.C. 1982 Anayasası. İstanbul: Platin Yayınları.
• Özkan, H. H. (2005). Öğrenme öğretme modelleri açısından modüler öğretim. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 117-128.
• Paker, K. O. & Akçalı, S. İ. (2012). Dinin bireyselleşmesi: Üniversite gençliği ile bir ölçek çalışması. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11 (4), 1440-1459.
• Parks, S. (1993). Pastoral counseling and the university. [içinde] Clinical handbook of pastoral counseling-1. (ss. 388-405). ed. R. J. Wicks & R. D. Parsons & D. Capps. New York: Paulist Press.
• Resmi Gazete. (2003). Gençlik Merkezleri Yönetmeliği. 13 Temmuz 2003. Sayı: 25167.
• Resmi Gazete. (2014a). Balıkesir Üniversitesi Manevi-Psikolojik Danışmanlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği. 14 Temmuz 2014 Pazartesi. Sayı: 29060.
• Resmi Gazete. (2014b). Başbakanlık (Diyanet İşleri Başkanlığı)-Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönetmeliği. 17 Haziran 2014 Salı. Sayı: 29033.
• Resmi Gazete. (2019). Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ. 25 Ekim 2019 Cuma. Sayı: 30929 (Mükerrer).
• Resmi Gazete. (2021). Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliği. 09 Nisan 2021. Sayı: 31449.
• Rockenbach, A. B. & Walker, C. R. & Luzader, J. (2012). A phenomenological analysis of college students' spiritual struggles. Journal of College Student Development, 53 (1), 55-75.
• Schmalzbauer, J. (2013). Campus religious life in America: Revitalization and renewal. Society, 50 (2), 115-131.
• School Chaplaincy & Youth Ministry Postgraduate Theology. (2021). https://www.stmarys.ac.uk, (Erişim: Şubat 2021).
• Sink, C. A. & Cleveland, R. & Stern, J. (2007). Spiritual formation in Christian school counseling programs. Journal of Research on Christian Education, 16 (1), 35-63.
• Sink, C. A. & Richmond, L. J. (2004). Introducing spirituality to professional school counseling. Professional School Counseling, 7 (5), 291-292.
• Sink, C. A. (1997). Spirituality and faith development of schoolchildren: Implications for school counseling. Religion & Education, 24 (2), 59-67.
• Sink, C. A. (2004). Spirituality and comprehensive school counseling programs. Professional School Counseling, 7 (5), 309-317.
• Soykök, M. (2019). Diyanet İşleri Başkanlığı gençlik çalışmaları: Mevcut durum, beklentiler, imkânlar, riskler ve zorluklar. [içinde] Uluslararası Mevlid-i Nebi Sempozyumu: Peygamberimiz ve Gençlik (ss. 543-561). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Şahin-Ağılkaya, Z. (2017). Manevi bakım ve danışmanlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları.
• Taş, K. (2019). Gençlik dindarlığı: Gençliğin din anlayışındaki farklılaşmaların sosyolojik temelleri. [içinde] Peygamberimiz ve Gençlik (ss. 429-442). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• The National School Chaplaincy Association/NSCA. (2021). https://schoolchaplaincy.org.au, (Erişim: Mart 2021).
• The University of Edinburgh - Chaplaincy. (2021). https://www.ed.ac.uk/chaplaincy, (Erişim: Mart, 2021).
• Tunstall, F. G. (1972). Service training in pastoral care in the dormitories of Southwestern College: An exploratory pilot project. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Phillips University.
• Van Stee, E. G. & Cadge, W. & Barton, R. (2021). How do colleges and universities support multifaith chaplaincy? The causes and effects of different institutional approaches. Journal of College and Character, 22 (2), 134-155.
• Venning, C. (2005). Chaplaincy in the state schools of Victoria. Journal of Christian Education, 48 (1), 9-17.
• Weinstein, C. M. & Parker, J. & Archer Jr, J. (2002). College counselor attitudes toward spiritual and religious issues and practices in counseling. Journal of College Counseling, 5 (2), 164-174.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din: Psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi.
• Yapıcı, A. (2009). Modernleşme-sekülerleşme sürecinde Türk gençliğinin anlam dünyasında dinin yeri: Çukurova Üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9 (2), 1-37.
• Yutsyavichene, P. A. (1989). Theory and practice of modular training. Kaunas: Shviesa Press.
• Yüksel, Z. (2020). Gençliğin anlam arayışında din eğitiminin katkısının incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 376-395