Esogü Tıp ve Mühendislik Fak. 2. Sınıf Öğrencilerinin Besin Destekleri ve Bitkisel Ürün Kullanımı Konusundaki Tutumlarının Araştırılması

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 3, 59 - 66, 01.11.2019

Yakup Yavaş Ali Han Sezgin Selen Bilget Hazal Aras Uğur Demir Büşra Varol Emre Alp Fitoz Burcu Demir Meltem Yeter Havva Esma Taşkın Ahmet Musmul Kevser Erol

Öz

Daha sağlıklı olmak adına besin destek ürünlerinin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Genel olarak; vitaminler, mineraller, aminoasitler, esansiyel yağ asitleri, posa, çeşitli bitkiler ve bunların ekstrelerini de kapsayan geniş bir yelpazeye sahiptir. Bunlar doğal kaynaklı ürünler olduğundan “doğaldır=zararsızdır” anlayışıyla aşırı miktarda tüketimleriyle ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle Tıp ve Mühendislik 2. Sınıf öğrencileri arasında bitki/bitkisel ürün kullanımları hakkında farkındalığı, bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi amacıyla bu araştırma planlanmıştır. ESOGÜ Tıp Fakültesi ve Mühendislik Fakültesi ikinci sınıf öğrencilerine yüzer anket formu dağıtılarak gönüllülük kurallarına göre doldurulan anket formları değerlendirilmiştir. Sürekli nicel değişkenler; ortalama±standart sapma olarak verilmiştir. Kategorik yapıdaki değişkenler n ve yüzde olarak ifade edilmiştir. Bu değişkenlere Chi-sqare testleri uygulanmıştır. Oluşturulan ki kare tablolarındaki ikili oranların karşılaştırılmasında Two Proportions Z Testi kullanılmıştır. P<0.05 olasılık değerleri önemli olarak kabul edilmiştir. Tüm veri analizleri IBM SPSS Statistics 21 paket programları ile yapılmıştır. Besin destek ürünleri kullanımının ve olası yan etkileri konusunda cinsiyet, ebeveyn eğitim düzeyi ve aylık gelir durumu açısından farklılık göstermediği izlenmiştir. Tıp öğrencileri arasında bitkisel ürünlerin yan etkileri olabileceğini ve bitkisel ürün kullanımı hakkında hekimin bilgilendirilmesi gerektiğini düşünenlerin oranı Mühendislik öğrencilerine göre daha yüksektir. Besin desteklerinin ilaç tedavisi yerine geçebileceğini ve güvenli olduğunu düşünenlerin ve alternatif tedavi yöntemi kullananların oranı Mühendislik öğrencileri arasında daha yüksektir. Tıp öğrencilerinde daha yüksek oranda olmak üzere en çok tercih edilen alternative tedavi yöntemleri arasında bitkisel ürünler daha sonra da masaj gelmektedir. Tıp öğrencileri arasında besin desteklerinin kullanımı ve güvenliği konusunda Mühendislik öğrencilerine göre daha akılcı bir yaklaşım bulunduğu izlenimi bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

besin destekleri, tıp öğrencisi

The Research of the Attitudes of Medical and Engineering Second Class Students of ESOGU on the Use of Food Supplements and Herbal Products

Öz

In order to be healthier, the use of food supplements is gradually increasing. They have a wide spectrum including generally the vitamins, minerals, amino acids, essential oil acids, residuum, and several plants and their extracts. The overconsumption of them may cause serious health problems by way of comprehension that “natural pruducts are harmless”. This study was planned to determine the awareness, knowledge and attitude, on the uses of plants and plant products among the medical and engineering students. One hundred questionnaires were given and asked to be filled out voluntarily by each group of ESOGU students. Afterwards, these questionnaires were evaluated. The continuous quantitative variables were given as mean± standard deviation. The categorical variables were expressed as n and %. Chi-sqare tests were used for these variables. Two Proportions Z Test was used to compare the dual rate on composed Chi-sqare tables. The values of P<0.05 were accepted as significant. IBM SPSS Statistics 21 packet program was used to analyze the data. There was no difference in gender, parents’ graduation and monthly income in terms of the use and possible adverse effects of plant products. The rate of thinking that there may be adverse effects of plant products and the doctor should be informed about the use of these products was higher in medical students than engineering students. The rate of believing that plant products are safe and can be used as a substitute of drug treatment and of using alternative treatment methods were higher among engineering students. The most prefferred alternative treatment methods were plant products follwed by the massage, particularly among medical students. There was an impression that medical students have a more rational approach towards the use and safety of plant products among medical students compared to the engineering students.

Anahtar Kelimeler

engeneering students, Food supplements

Kaynakça

• 1. Tek, N.A., Pekcan, G. (2008). Besin destekleri kullanılmalımı?,http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t65.pdf, Erişim: 28.01.2016.
• 2. De Jong, N., Ocké, M. C., Branderhorst, H. A., & Friele, R. (2003). Demographic andlifestyle characteristics of functional food consume
• 3. Karagözlü C, Bayarer M. (2004). Peyniraltı suyu proteinlerinin fonksiyonel özellikleri ve sağlık üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(2), 197–207.
• 4. Barnes PM, Bloom B, Nahin RL.(2008). Complementary and alternative medicine use among adults and children: United States, 2007. Natl Health Stat Report;12:1-23.
• 5. Koc Z, Avci IA, Saglam Z. (2012). The use of complementary and alternative medicine by older patients that have chronic diseases. HealthMED;6:413-22.
• 6. Aydın S, Bozkaya AO, Mazıcıoğlu M, Gemalmaz A, Özçakır A, Öztürk A. (2008). What influences herbal medicine use? Prevalence and related factors. Turk J Med Sci;38:455-63.
• 7. Algier LA, Hanoglu Z, Ozden G, Kara F. (2005). The use of complementary and alternative (non-conventional) medicine in cancer patients in Turkey. Eur J Oncol Nurs;9:138-46.
• 8. Fox P, Coughlan B, Butler M, Kelleher C.( 2010). Complementary alternative medicine (CAM) use in Ireland: a secondary analysis of SLAN data. Complement Ther Med;18:95-103.
• 9. Robinson A, McGrail MR. (2004). Disclosure of CAM use to medical practitioners: a review of qualitative and quantitative studies. Complement Ther Med;12:90-8.
• 10. Krasuski RA, Michaelis K, Eckart RE. (2006). The cardiovascular patient’s perceptions of complementary and alternative medicine. Clin Cardiol;29:161-4.
• 11. Gücük İpek E, Güray Y, Demirkan B,# Güray U, Kafes H, Başyiğit F. (2013). Kardiyoloji polikliniğine başvuran hastalarda bitkisel kökenli alternatif tedavilerin ve tamamlayıcı besin ürünlerinin tüketim prevalansı. Türk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk Soc Cardiol;41(3):218-224
• 12. Yeh GY, Davis RB, Phillips RS. (2006). Use of complementary therapies in patients with cardiovascular disease. Am J Cardiol;98:673-80.
• 13. Ernst E. (2002). The risk-benefit profile of commonly used herbal therapies: Ginkgo, St. John’s Wort, Ginseng, Echinacea, Saw Palmetto, and Kava. Ann Intern Med;136:42-53.
• 14. Eisenberg DM, Kessler RC, Foster C, Norlock FE, Calkins DR, Delbanco TL. (1993). Unconventional medicine in the United States. Prevalence, costs, and patterns of use. N Engl J Med;328:246-52.
• 15. Erden, B. F., Tanyeri, P. (2004). Ülkemizde Vitamin ve Mineral Eklentilerin Akılcı Kullanımı. Sted, 13, 411-414.