Üniversite Öğrencilerinin Dijital Ortamda Sağlık Bilgisi Edinme ve Teyit Eğilimleri ile Haber Medyası Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 43 - 52, 27.12.2024

Nidanur Demirhan , Handan Ertaş , Fatma Özlem Yılmaz

Öz

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit eğilimi ile haber medyası okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma Selçuk Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiştir ve üniversitede öğrenim gören 502 öğrenciye kolayda örneklem yöntemi ile ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak; Dijital Ortamda Sağlık Bilgisi Edinme ve Teyit Ölçeği ile Haber Medyası Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel olarak değerlendirilmesinde, farklılıkları ortaya koymak amacıyla ikili karşılaştırmalarda bağımsız gruplarda T-testi kullanılmış; dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit ölçeği ile haber medyası okuryazarlığı ölçeği arasındaki ilişki ise Pearson Korelasyon katsayısı ile değerlendirilmiştir. Aynı zamanda ölçekler arasındaki etki durumu için de Basit Doğrusal Regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma bulgularının ortaya konması adına SPSS 21 ve JASP 0.19 programlarından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlar neticesinde, dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit genel ölçek puanı ile haber medyası okuryazarlığı genel ölçek puanı arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0,05). Dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit eğilim varyansı üzerindeki değişimin %18,5’i haber medyası okuryazarlığı tarafından açıklanmaktır. Diğer taraftan üniversite öğrencilerinin haber medyası okuryazarlığı arttıkça dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit eğilimi üzerinde artış yaşanacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Ortam, Haber Medyası, Okuryazarlık., Sağlık Bilgisi

Etik Beyan

Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan 03.11.2022 tarihli 1098 sayılı onay kararı ile gerekli izinler alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Çalışmada herhangi bir kurum veya kuruluştan destek alınmamıştır.

Investigation of the Relationship Between University Students' Health Information Acquisition and Confirmation Tendency in Digital Environment and News Media Literacy

Öz

The aim of this study is to investigate the relationship between university students' health information acquisition and confirmation tendency in the digital environment and news media literacy. The research was conducted at Selçuk University and 502 students studying at the university were reached by convenience sampling method. As data collection tools, The Scale of Health Information Acquisition and Confirmation Tendency in Digital Environment and News Media Literacy Scale were used. In the statistical evaluation of the data, independent samples t-test was used in pairwise comparisons to reveal differences, and the relationship between the scale of health information acquisition and confirmation in digital environment and the news media literacy scale was evaluated with Pearson correlation coefficient. Regression analysis was also applied for the effect between the scales. SPSS 21 and JASP 0.19 programs were used to present the research findings. As a result of the results obtained, a moderate positive significant relationship was found between the general scale score of health information acquisition and confirmation tendency in the digital environment and the general scale score of news media literacy (p<0.05). News media literacy explains 18.5% of the variation in the variance of the health information acquisition and confirmation tendency in the digital environment. On the other hand, it was concluded that as the news media literacy of university students increases, there will be an increase in the health information acquisition and confirmation tendency in digital environment.

Anahtar Kelimeler

Digital Environment, News Media, Literacy, Health Information

Kaynakça

• Akalın, B., Yalman, F., Baydili, K., Modanlıoğlu, A., & Sancar, T. (2021). Genç bireylerin yeni medya okuryazarlığı ile sağlık okuryazarlığı davranışları arasındaki ilişkinin tespit edilmesi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 3(2), 136-144.
• Akgün, Ö., & Toker, S. (2023). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin dijital ortamda sağlık bilgisi edinme durumları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 10(4), 644-653.
• Ashley, S., Maksl, A. & Craft, S. (2017). News media literacy and political engagement: What's the connection? Journal of Media Literacy Education, 9(1), 79- 98. doi.org/10.23860/JMLE-2017-9-1-6
• Ateşgöz, K. (2023). Haber medyası okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi: Çukurova üniversitesi örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 1059-1095.
• Aydemir, İ., & Yaşar, M. E. (2023). Üniversite personelinin dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit davranışları ile sağlık okuryazarlığı bilgi düzeyi ilişkisinin belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 123-134.
• Başer, D. A., & Akman, M. (2024). Dijital okuryazarlık. Türkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 15(5), 54-60.
• Bhaskaran, N., Kumar, M., & Janodia, M. D. (2017). Use of social media for seeking health related information– an exploratory study. Journal of Young Pharmacists, 9(2), 267. doi:10.5530/jyp.2017.9.52.
• Coleman, R., Thorson, E., & Wilkins, L. (2011). Testing the effect of framing and sourcing in health news stories. Journal of Health Communication, 16(9), 941-954.
• Çömlekçi, M. F., & Bozkanat, E. (2021). İnfodemide dijital ortamda sağlık bilgisi edinme ve teyit davranışları. İstanbul University Journal of Sociology, 41(1), 103-125.
• Erişen, M. A., & Yılmaz, F. Ö. (2023). Sağlık yönetimi öğrencilerinin tıpta yapay zekâ ile ilgili bilgi, düşünce ve yaklaşımları. Sağlık Bilimlerinde Yapay Zekâ Dergisi, 3(1), 1-5.
• Eyüboğlu, E. (2023). Ebeveynler ve online sağlık bilgisi arama davranışı: Sağlık okuryazarlığı kapsamında bir inceleme. TRT Akademi, 8(19), 904-933.
• Güdekli, A., Hof, S. D. V. H., Eser, M., & Oruç, M. S. (2022). Haber medyası okuryazarlığı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Economy Culture and Society, (65), 61-80.
• Hiçyakmazer, E., & Mete, M. (2022). Bireylerde dijital okuryazarlık ve e-sağlık okuryazarlığının demografik özellikler açısından değerlendirilmesi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 120-134.
• İlgar, Y., & Bilgili, N. (2023). Yaşlı bireylerde e-sağlık okuryazarlık düzeyi ve dijital sağlık hizmetlerinin kullanımı. Euroasia Journal of Social Sciences & Humanities, 10(32), 126-135.
• Kaya, B., & Top, F. Ü. (2024). Hemşirelik öğrencilerinin dijital okuryazarlık, siberkondria düzeyleri ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(1), 243-252.
• Naeem, S., & Kamel Boulos, M. N. (2021). COVID-19 misinformation online and health literacy: a brief overview. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(15), 8091.
• Nguyen, A., & Catalan, D. (2020). Digital mis/disinformation and public engagment with health and science controversies: Fresh perspectives from Covid-19. Media and Communication, 8(2), 323-328.
• Özen, N., & Topbaş, M. (2023). İnternet ortamında ve sosyal medyada doğru ve güvenilir sağlık bilgisi edinebilme. Farabi Tıp Dergisi, 2(2), 27-32.
• Percheski, C., & Hargittai, E. (2011). Health information-seeking in the digital age. Journal of American College Health, 59(5), 379-386.
• Scott, D. A., Valley, B., & Simecka, B. A. (2017). Mental health concerns in the digital age. International Journal of Mental Health and Addiction, 15, 604-613.
• Soroya, S. H., Farooq, A., Mahmood, K., Isoaho, J., & Zara, S. E. (2021). From information seeking to information avoidance: Understanding the health information behavior during a global health crisis. Information Processing & Management, 58(2), 102440.
• Starcevic, V. and Berle, D. (2013). Cyberchondria: Towards a better understanding of excessive health-related Internet use. Expert Review of Neurotherapeutics, 13(2), 205–213.
• Tennant, B., Stellefson, M., Dodd, V., Chaney, B., Chaney, D., Paige, S., & Alber, J. (2015). eHealth literacy and Web 2.0 health information seeking behaviors among baby boomers and older adults. Journal of Medical Internet Research, 17(3), e70.
• Utma, S. (2019). Sağlık haberciliği ve medyadaki sağlık haberlerini “doğru” okumak. The Journal of Academic Social Science Studies, 4(57), 597-605.
• Utma, S. (2019). Sağlık okuryazarlığı kavramı ve sağlık haberlerini doğru okumak. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 223-231.
• Viviani, F. (2017). When concepts trump percepts: How our visions on the body are changing in the transition from the analogic/televised to the digital/reticular era. Antrocom Journal of Anthropology, 13(1), 5-19.
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık. Ankara.