Afetlerde Yerel Yönetimlerin Etkinliği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 20, 19.10.2023

Ahmet Güven , Saltuk Buğra Kızılkaya

Öz

Türkiye afetlerle mücadelede ağır bedeller ödeyen ve bu konuda önemli ölçüde canı yanmış bir ülkedir. Bu bağlamda yaşanan acı deneyimler, kamu yönetiminde bir bütünün parçasını teşkil eden Türk afet yönetim sisteminin ele alınarak bir değerlendirme yapılmasını gündeme getirmiştir Çağdaş afet modelleri bütünleşik yönetim çerçevesinde yerel yönetimlerin afet yönetiminde aktif katılım sergilemesi gerekliliğine vurgu yapmaktadır. Nitekim afetlerin yerel nitelik arz etmesi yerel yönetimleri sürece ilişkin önemli bir paydaş haline getirmektedir. Bu çalışmada afet yönetiminin bir aktörü olarak konumlanan yerel yönetimlerin afetlerdeki etkinliği incelenmiştir. Çalışmada öncelikle afet ve afet yönetimini kavramsal açıdan ele aldıktan sonra afet yönetim mevzuatı ve bu mevzuat çerçevesinde gidilen kurumsal değişikliklere değinilmiştir. Akabinde afetlere ilişkin olarak yerel yönetimlere yasal düzenlemelerde verilen yetki ve sorumluluklar ele alınmıştır. Son olarak da yasal düzenlemeler çerçevesinde yerel yönetimlere verilen yetkilerin bir değerlendirmesi yapılarak bu konuda tespit edilen eksiklikler ortaya konmuş ve birtakım öneriler getirilmiştir. Çalışmanın ilgili kişi veya kuruluşlara afetler bağlamında yerel kapasitelerin güçlendirilmesi yönünde fayda sağlaması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Yönetimi, Yerel Yönetimler

Kaynakça

• Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü, ‘T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)’
• AFAD, ‘Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri’ (T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, 2018) https://www.afad.gov.tr/kitaplar
• Aktel M ve Çağlar N, ‘Isparta İli Afet (Kriz) Yönetim Yapılanması Üzerine Bir Çalışma’ (2007) 12 Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 147
• Alkın RC, ‘Bütünleşik Afet Yönetimine Sosyolojik Bakış: Toplumsal Yapı, İşlev ve Temel Kavramlar Işığında Bir Okuma Denemesi’ (2021) 5 Medeniyet ve Toplum Dergisi 18
• Avaner T ve Fedai R, ‘Türkiye’de Afet Yönetiminde Kurumsal Yapılanma.’ içinde Murat Yaman ve Erkan Çakır (ed), Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi (1. bs, Nobel Yayın 2020)
• Aydıner T, ‘Doğal Afet Yönetişimi: Türkiye’de Doğal Afet Yönetimi Uygulamalarının Tarihsel Bağlamda Değerlendirilmesi’ (Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans 2014)
• Banger G, Kent Bilgi Sisteminin Esasları (1. bs, Nobel Akademik Yayıncılık 2011)
• Başbuğ BB, ‘Türkiye’de Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun Başlangıcı ve Geleceği’ içinde Nihal Ekin Erkan, Erkan Güner ve Katalın Demeter (ed), Afet Risk Yönetimi Risk Azaltma ve Yerel Yönetimler (2007)
• Bendimerad F, ‘Afet Riskinin Artırılması ve Sürdürülebilir Kalkınma’ içinde Ni̇hal Ekin Erkan, Ayşe Güner ve Katalın Demeter (ed), Afet Risk Yönetimi Risk Azaltma ve Yerel Yönetimler (Nobel Yayın 2007)
• Bulut Y ve Kara M, ‘Etkin Bir Afet Yönetiminde Merkez-Yerel İlişkilerinin Önemi: Hatay’da Bir Uygulama’, Büyükşehir Yönetimi ve İl Yönetiminin Yeni Yüzü (2016)
• Büyükkaracığan N, ‘Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Kriz ve Afet Yönetim Çalışmalarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi’ (2016) Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi 195
• Çağlar T, ‘Afet Yönetiminin Temel İlkeleri’ içinde Murat Yaman ve Erkan Çakır (ed), Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi (1. bs, Nobel Akademik Yayıncılık 2020)
• Çakı F, ‘Afet Yönetişiminde Sivil Toplum ve Güven Algıları’ (2020) 6 Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD) 1
• Ceren A, ‘Türkiye’de Afet Yönetimi ve Afetlerde Teknoloji Kullanımının Önemi’ (2023) 6 R&S - Research Studies Anatolia Journal 78
• Efe F, ‘Kent Bilgi Sistemlerinin Oluşturulmasında Verilerin Disiplinlerarası Araştırma ve Analizlere Uygun Kurgulanması: E-Kent Modeli’ (2014) 8 Akademik İncelemeler Dergisi 127
• Ekşi̇ A, ‘Kamu Yönetiminde Değişimin Afet Yönetimi Uygulama Alanına Etkileri’ (2016) 1 Hastane Öncesi Dergisi 27 Erkal T ve Değerli̇yurt M, ‘Türkiye’de Afet Yönetimi’ (2011) 14 Doğu Coğrafya Dergisi 147
• Erkan EA, Afet Yönetiminde Risk Azaltma ve Türkiye’de Yaşanan Sorunlar (DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü 2010)
• Esen A, ‘Ülkemizde Yerel Yönetimlerin Afet Önleme Çalışmaları; Sorunlar ve Öneriler’ (2007)
• Gerdan S, ‘Yerel Yönetimlerde Afet Zararlarının Azaltılması Çalışmalarına Genel Bir Bakış’ (2019) 3 The Journal of Social Science 267
• Keleş R, ‘Afet Yönetimi Açısından Türkiye’de Merkezi ve Yerel Yönetim’ içinde Nihal Ekin Erkan, Ayşe Güner ve Katalın Demeter (ed), Afet Risk Yönetimi Risk Azaltma ve Yerel Yönetimler (Nobel Yayın 2007)
• Kemaloğlu M, ‘Türkiye’de Afet Yönetiminin Tarihi ve Yasal Gelişimi’ (2015) 52 Akademik Bakış Dergisi 126
• Kılıç Ekici Ö, ‘6 Şubat 2023 Depremleri’ (2023) TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi 6
• Küçükşen M ve Yetkin O, ‘Afet Yönetimi ve Yerel Yönetimler’ içinde Murat Yaman ve Erkan Çakır (ed), Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi (Nobel Yayın 2020)
• Mülazımoğlu ME, ‘Kent Bilgi Sistemi ve Yerel Yönetimler Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Örneği’ (2017) 4 Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 87
• Öngören G, Kentsel Dönüşüm Hukuku (Öngören Hukuk Yayınları 2013)
• Onuncu Kalkınma Planı, ‘Afet Yönetiminde Etkinlik’ (Kalkınma Bakanlığı 2014) Özel İhtisas Komisyonu Raporu https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu-Kalkinma-Plani-Afet-Yonetiminde-Etkinlik-Ozel-Ihtisas-Komisyonu-Raporu.pdf.
• Özdemi̇r S, ‘Yapı Denetim Kuruluşuna İmar Kanunu Kapsamında Para Cezası Verilip Verilemeyeceği Hakkında Bir İnceleme: Yapı Denetim Kuruluşlarının Fennî Mesuliyet Sorumlulukları’ (2020) 3 Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 182
• Özdikmen T, Afet ve Acil Durum Yönetimi (4. bs, Seçkin Yayıncılık 2019)
• Özer YE, ‘Afet Konusundaki Algı ve Yerel Aktörlerin Sorumlulukları’ (2017) Sayıştay Dergisi 1
• Peynircioğlu N, ‘Afet Yönetimi Politikaları ve Afetlerin Ekonomik Boyutları’ içinde Nihal Ekin Erkan, Ayşe Güner ve Katalın Demeter (ed), Afet Risk Yönetimi Risk Azaltma ve Yerel Yönetimler (Nobel Yayın 2007)
• Şahi̇n AU, ‘Afet Yönetimi Faaliyetlerinin Kamu Hizmeti Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi’ (2014) 1 TESAM Akademi Dergisi 7
• Şahi̇n Ş, ‘Türkiye’de Afet Yönetimi ve 2023 Hedefleri’ (2019) 1 Türk Deprem Araştırma Dergisi 180
• Sarı S ve Türk T, ‘Depremde Meydana Gelebilecek Bina Hasarlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri Ile İncelenmesi’ (2020) 2 Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi 17
• Şengün H, ‘Afet Yönetiminin Hukuksal Boyutları’, Farklı Boyutlarıyla Afet Yönetimi (1. bs, Nobel Yayın 2020)
• Tercan B, ‘Türkiye’de Afet Politikaları ve Kentsel Dönüşüm’ (2018) 3 Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi 63
• Varol A, ‘Afet Yönetimi, Afet Eğitimi ve Afet Farkındalığı: Amerika Örneği’ (2019) 29 Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 193
• Yavaş H, ‘Türkiye’de Doğal Afetlerin Merkez-Yerel İlişkiler Açısından Yönetim Sorunları’ (2005) 7 Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 280
• Yazılıtaş A, ‘Türk Afet Yönetim Sisteminde Risk Odaklı Yönetimin Önemi’ (2015) Türk İdare Dergisi 559
• Yeşi̇ldal A, ‘Doğal Afetlerle Mücadelede Yerel Yönetimlerin Rolü Ve Kapasite Sorunları: Esnek Şehir Uygulaması’ (2020) 4 Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 87