Doğu Akdeniz’de Türkiye ve Yunanistan Arasındaki Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 71 - 91, 28.03.2024

İbrahim Demir

Öz

Uluslararası Deniz Hukuku’nun önemli bir konusu olan deniz alanlarının sınırlandırılması 1958 Cenevre Sözleşmeleri ve 1982 Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca ele alınmıştır. Bu sözleşmeler kıyı devletlerinin deniz yetki alanları sınırlarını belirlenmesinde önem arz etmektedir. Kıyıdaş olan devletler birbirleri arasında deniz yetki alanlarının belirlenmesi hususunda ihtilaflar yaşayabilmektedirler. İki komşu ve kıyıdaş devlet olan Yunanistan ile Türkiye’nin arasında da Doğu Akdeniz üzerinde münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı sınırlarının belirlenmesi konusunda anlaşmazlıklar mevcuttur. Yaptığımız bu çalışmada Doğu Akdeniz’de uyuşmazlığın yaşandığı münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığını iyi bir şekilde anlatılabilmesi için ilk olarak karasuları açıklanmıştır. İkinci olarak kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge kavramları ile bunların deniz yetki alanları olarak nasıl sınırlandırılması gerektiği uluslararası yargı kararlarından da bahsedilerek açıklanmıştır. Daha sonrasında ise Türkiye ile Yunanistan arasındaki Doğu Akdeniz’deki anlaşmazlığın kaynağının ne olduğu anlatılmış ve Doğu Akdeniz’de deniz yetki alanları açısından her iki ülkenin ortaya koyduğu tezler açıklanmıştır. Çalışmanın son kısmında deniz yetki alanlarının çözümünde uluslararası sözleşmeler ile uluslararası mahkemelerin kararları kaynak olarak gösterilerek Türkiye ve Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına dair tezleri üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz, Türkiye, Yunanistan, Uluslararası Deniz Hukuku, Kıta Sahanlığı, Münhasır Ekonomik Bölge

Kaynakça

• Aksar Y, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II, (3. bs, Seçkin Yayınları 2015)
• Areteos E, ‘Mavi Vatan And Forward Defense, The Sinuous Journey Of A Republican And İmperial Hybridization’ (2020), Turkish Desk of the Diplomatic Academy of University of Nicosia, 1
• Avcı Hİ, ‘Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı: Yaşanan Krizler ve Etkileri’ (2021), 3, [1], Diplomasi Araştırmaları Dergisi, 1
• Aydın H, ‘Karasularının Sınırlarının Tespiti ve İç Suların Hukuki Rejimi’, (2003), 7, [1], Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 61
• Balık İ, ‘Türkiye’nin Deniz Yetki Alanları ve Kıyıdaş Ülkelerle Yetki Alanı Anlaşmazlıkları’, (2018), 11, [1], Kent Akademisi, 86
• Demir İ, ‘Türk Deniz Yetki Alanlarının Belirlenmesinin Hukuki Dayanakları Üzerine Bazı Düşünceler’ (2020), 65, Adalet Dergisi, 27
• Doğan İ, Devletler Hukuku, (4. bs, Astana Yayınları 2020)
• Ercan M ve Kılınç MC, ‘Bölgesel ve Küresel Aktörlerin Ortadoğu Merkezli Doğu Akdeniz Politikaları Kıbrıs Çatışması ve Libya Mutabakatı’ (2020), 2, [2], Anadolu Strateji Dergisi, 15
• Ersoy Ö ve Kılıç MA, Ed Erdoğan Türkan, Sansar M Fatih ‘Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Sorununun Tarihsel Analizi ve Hakkaniyetli Çözüm Önerileri’, (2021), 1, İnsan ve Toplum Bilimlerinde Akademik Çalışmalar, 51
• Grigoriadis IN and Belke LT, ‘Unclos and the Delimitation of Maritime Zones in the Eastern Mediterranean’, (2020), 131, Elıamep Policy Brief, 1
• Güneş Ş, ‘Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ve Deniz Çevresinin Korunması’, (2007), 56, [1], Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1
• Kuran S, Uluslararası Deniz Hukuku, (5. bs, Beta Yayınları 2016)
• Peker HS, Öztürk Kübra Oktay, Şensoy Yavuz, ‘Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanları ve Enerji Kaynakları Çerçevesinde Türkiye’nin Enerji Güvenliği’ (2019), 8, [1], Güvenlik Bilimleri Dergisi, 85
• Saçı C, ‘Doğu Akdeniz Enerji Rekabeti ve Türkiye’ (2020), 4, [2], Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi, 135
• Sali ÖM, ‘Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasında Doğu Akdeniz Adaları’ (2022), 5 [1] Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi, 38
• Shaw MN, Uluslararası Hukuk, (İbrahim Kaya (eds.), Yücel Acer ve diğerleri, 8. bs, Türkiye Bilimler Akademisi, 2019)
• Sur M, Uluslararası Deniz Hukuku, (11. bs, Beta Yayınları 2017)
• Topsoy F, ‘Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasında “Hakkaniyet İlkesi” ve Dağıtıcı Adaletin Sağlanmasındaki Rolü’, (2013), 13, [19], Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Hukuk Özel Sayısı, 191
• Ünal Ş, Uluslararası Hukuk, (1. bs, Yetkin Yayınları 2005)
• Yaycı C, ‘Doğu Akdeniz'de Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye’, (2012), 4, [6], Bilge Strateji, 1
• ——, ‘Türkiye-Libya Arasında İmzalanan Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması’nın Sonuç ve Etkileri’, (2020), 42, Kriter Dergi, 34
• Yorulmaz R, ‘Libya ile Mutabakatın Doğu Akdeniz Denklemine Etkisi’, (2020), Orta Doğu Araştırma Merkezi, 1, 3
• ——, ‘Sıcak Gündem, Doğu Akdeniz’, (2019), 10, [88], Ortadoğu Analiz, 80
• Yüksel C, Baran D, ‘Uluslararası Hukukta Doğu Akdeniz Krizi ve Türkiye İle Libya Arasındaki Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma Mutabakatının Değerlendirilmesi’, (2020), 40, [1], İstanbul Üniversitesi Yayınevi, 519
• Uluslararası Adalet Divanı Kararları
• Continental Shelf Case, Libya-Malta, 1985, ICJ Reports 13
• Fisheries Juridiction, United Kingdom v. Iceland, Juridiction of the Court, Judgment, 1973, ICJ Reports 14
• Maritime Delimination in the Black Sea, Romania v. Ukraine, Judjment, ICJ Reports, 61
• North Sea Continental Shelf Cases, Federal Republic of Germany v. Denmark and The Netherlands, 1969, ICJ Reports 3
• Çevrimiçi Kaynaklar
• https://archive.md/20130705155944/http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?mtdsg_no =XXI-1&chapter=21&lang=en https://legal.un.org/riaa/cases/vol_XVIII/3-413.pdf https://pca-cpa.org/en/cases/104/ https://unsmil.unmissions.org/un-security-council-resolution-libya-22592015 https://www.icj-cij.org/case/132 https://www.icj-cij.org/case/68