NÖROJENİK DİSFAJİ PROBLEMLERİNDE FİZYOTERAPİSTLER TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN LİSANSÜSTÜ TEZLERİNİN YUTMA REHABİLİTASYON YÖNTEMLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ: NİTEL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 3, 337 - 352, 30.09.2024

Esra Nur Özcan , Nezehat Özgül Ünlüer

https://doi.org/10.52369/togusagbilderg.1388033

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, nörolojik hastalıklarda sıklıkla karşılaşılabilecek disfaji problemlerinde yutma rehabilitasyonuna yönelik tedavi yaklaşımlarında Türkiye’de fizyoterapistler tarafından yönetilen lisansüstü çalışmaların incelenmesidir.
Yöntem: Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden biri olan döküman analizi tekniği kullanılarak, tanımlayıcı bir çalışma olarak dizayn edildi. Ekim 2023 tarihinde Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Tez Merkezi (YÖKTEZ) tarafından yayınlanan ve Türkiye’de gerçekleştirilen nörojenik kökenli disfajide yutma terapisi konulu lisansüstü tezler içerisinde; ‘’ yutma’’, ‘’disfaji’’, ‘’nörojenik disfaji’’, ‘’yutma rehabilitasyonu’’, ‘’disfaji rehabilitasyonu’’ anahtar sözcüklerini kullanarak fizyoterapistler tarafından gerçekleştirilen yutma terapisinde tedavi yaklaşımlarının uygulandığı lisansüstü tezler filtrelendi ve 8 lisansüstü tez çalışmasına ulaşıldı.
Bulgular: 2008 ile 2022 arasında fizyoterapistler tarafında nörojenik disfaji problemlerinde yutma rehabilitasyonunun yapıldığı 2 yüksek lisans, 6 doktora tez çalışmasına ulaşıldı. Araştırmaların 6’sının randomize kontrollü klinik çalışma olduğu, 2’sinin tedavi- karşılaştırma çalışması olduğu, örneklemin Parkinson, inme, serebral palsi, multiple sklerozis hastalarından oluştuğu gösterilmiştir. Değerlendirme parametrelerinde literatürde sıklıkla kullanılan objektif yöntemler olan aletsel değerlendirme yöntemlerinin tercih edildiği ve uygulanan tedavi yöntemlerinin sonuçlarının yutma rehabilitasyonunda etkili olduğu bulunmuştur.
Sonuç:
Nörolojik hastalıklarda disfaji görülme sıklığının fazla olması yutma rehabilitasyonuna yönelik tedavi yaklaşımlarının artırılması gerektiğini düşündürmektedir. Bu nedenle farklı hastalık popülasyonlarında disfajinin tedavisine yönelik çalışmaların artırılmasına ihtiyaç vardır. Hem nörolojik hastalıkların rehabilitasyonunda hem de yutma rehabilitasyonunda etkin rol oynayan fizyoterapistlerin bu alanda tedavi programlarında aktif olduğu çalışmalara ilginin artırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

yutma, disfaji, nörojenik disfaji, yutma rehabilitasyonu, disfaji rehabilitasyonu

Etik Beyan

Bu araştırma etik kurul onayı gerektirmediğinden etik kurul izni alınmamıştır.

Destekleyen Kurum

Araştırmada herhangi bir finansal destek kullanılmamıştır.

INVESTIGATION OF GRADUATE THESIS CARRIED OUT BY PHYSIOTHERAPISTS IN TERMS OF SWALLOWING REHABILITATION METHODS IN NEUROGENIC DYSPHAGIA PROBLEMS: A QUALITATIVE STUDY

Öz

Purpose: The aim of the study is to examine postgraduate studies led by physiotherapists in Turkey on treatment approaches to swallowing rehabilitation in dysphagia problems, which can be frequently encountered in neurological diseases.
Method: This study was designed as a descriptive study using the document analysis technique, which is one of the qualitative research methods. Among the postgraduate theses on swallowing therapy in neurogenic dysphagia carried out in Turkey and published by the Higher Education Institution Presidency Thesis Center (YÖKTEZ) in October 2023; Using the keywords "swallowing", "dysphagia", "neurogenic dysphagia", "swallowing rehabilitation", "dysphagia rehabilitation", postgraduate theses applying treatment approaches in swallowing therapy performed by physiotherapists were filtered and 8 postgraduate theses were reached.
Results: Between 2008 and 2022, 2 master's and 6 doctoral theses were conducted on swallowing rehabilitation for neurogenic dysphagia problems by physiotherapists. It was shown that 6 of the studies were randomized controlled clinical studies, 2 were treatment-comparison studies, and the sample consisted of patients with Parkinson's disease, stroke, cerebral palsy, and multiple sclerosis. It has been found that instrumental evaluation methods, which are objective methods frequently used in the literature, are preferred in evaluation parameters and the results of the applied treatment methods are effective in swallowing rehabilitation.
Conclusion: The high frequency of dysphagia in neurological diseases suggests that treatment approaches to swallowing rehabilitation should be increased. Therefore, there is a need to increase studies on the treatment of dysphagia in different disease populations. There is a need to increase interest in studies in which physiotherapists, who play an active role in both the rehabilitation of neurological diseases and swallowing rehabilitation, are active in treatment programs in this field.

Anahtar Kelimeler

swallowing, dysphagia, neurogenic dysphagi, swallowing rehabilitation, dysphagia rehabilitation

Kaynakça

• 1. Clavé P, Shaker R. Dysphagia: current reality and scope of the problem. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology. 2015;12(5):259-70.
• 2. Shaker R, Easterling C, Belafsky PC, Postma GN. Manual of diagnostic and therapeutic techniques for disorders of deglutition: Springer Science & Business Media; 2012.
• 3. Rofes L, Muriana D, Palomeras E, Vilardell N, Palomera E, Alvarez‐Berdugo D, et al. Prevalence, risk factors and complications of oropharyngeal dysphagia in stroke patients: a cohort study. Neurogastroenterology & Motility. 2018;30(8):e13338.
• 4. Falsetti P, Acciai C, Palilla R, Bosi M, Carpinteri F, Zingarelli A, et al. Oropharyngeal dysphagia after stroke: incidence, diagnosis, and clinical predictors in patients admitted to a neurorehabilitation unit. Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases. 2009;18(5):329-35.
• 5. Crary MA, Groher ME. Dysphagia: clinical management in adults and children: Elsevier Health Sciences; 2016.
• 6. Lang IM. Brain stem control of the phases of swallowing. Dysphagia. 2009;24(3):333-48.
• 7. Casas MJ, Kenny DJ, McPherson KA. Swallowing/ventilation interactions during oral swallow in normal children and children with cerebral palsy. Dysphagia. 1994;9:40-6.
• 8. Boccardi V, Ruggiero C, Patriti A, Marano L. Diagnostic assessment and management of dysphagia in patients with Alzheimer’s disease. Journal of Alzheimer's Disease. 2016;50(4):947-55.
• 9. Miller N, Allcock L, Hildreth A, Jones D, Noble E, Burn D. Swallowing problems in Parkinson disease: frequency and clinical correlates. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry. 2009;80(9):1047-9.
• 10. Nóbrega AC, Rodrigues B, Torres AC, Scarpel RDA, Neves CA, Melo A. Is drooling secondary to a swallowing disorder in patients with Parkinson's disease? Parkinsonism & Related Disorders. 2008;14(3):243-5.
• 11. Onesti E, Schettino I, Gori MC, Frasca V, Ceccanti M, Cambieri C, et al. Dysphagia in amyotrophic lateral sclerosis: impact on patient behavior, diet adaptation, and riluzole management. Frontiers in Neurology. 2017;8:94.
• 12. Guan X-L, Wang H, Huang H-S, Meng L. Prevalence of dysphagia in multiple sclerosis: a systematic review and meta-analysis. Neurological Sciences. 2015;36:671-81.
• 13. Farneti D, Consolmagno P. The Swallowing Centre: rationale for a multidisciplinary management. ACTA otorhinolaryngologica italica. 2007;27(4):200.
• 14. Sasegbon A, Smith CJ, Bath P, Rothwell J, Hamdy S. The effects of unilateral and bilateral cerebellar rTMS on human pharyngeal motor cortical activity and swallowing behavior. Experimental brain research. 2020;238:1719-33.
• 15. Bengisu S, Gerçek E. Türkiye’de yutma bozuklukları ile ilgili yapılmış lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi. 2019;2(1):77-103.
• 16. Ceylan A. Türkiye’de Fizyoterapistlerin Tip 2 Diyabetli Bireylerle Gerçekleştirdiği Lisansüstü Çalışmalarının Denge ve Egzersiz Parametreleri Yönünden İncelenmesi: Tanımlayıcı Bir Araştırma. Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;2(2):42-9.
• 17. Ceylan A, Demirdel E. Tip 2 Diyabet Hastalarında Üst Ekstremitenin Ele Alındığı ve Fizyoterapistler Tarafından Tamamlanmış Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Nitel Bir Çalışma. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi.12(2):142-51.
• 18. Yildirim A, Şimşek H. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar, Ankara. 2016;446.
• 19. Bowen GA. Document analysis as a qualitative research method. Qualitative research journal. 2009;9(2):27-40.
• 20. Dursun Ö. İnmeli Hastalarda Ekspiratuar Kas Eğitiminin Stomatognatik Sisteme Etkisi [Doktora Tezi]: Abant İzzet Baysal Üniversitesi; 2022.
• 21. Akbaş Ö. Subakut İnmeli Disfajisi Olan Hastalarda Suprahiyoid ve Masseter Kaslara Geleneksel Tedavi ile Birlikte NMES Uygulamasinin Yutma Fonksiyonu ve Yaşam Kalitesine Etkisi [Yüksek lisans Tezi]: Sağlik Bilimlerİ Üniversitesi; 2022.
• 22. Yılmaz Altuntas N. Serebral Palsi'li Çocuklarda Nmes' in Yutma Güçlüğü Rehabilitasyonunda Etkinliğinin Elektrofizyolojik Olarak İncelenmesi [Doktora Tezi]: Hacettepe Üniversitesi; 2020.
• 23. Necati EY. Parkinson Hastalarında Kinezyolojik Bant Uygulamasının Yutma Fonksiyonu Üzerine Olan Etkinliğinin İncelenmesi [Doktora Tezi]: Hacettepe Üniversitesi; 2019.
• 24. Tangüler MS. Temporomandibüler Eklem Disfonksiyonu Olan Serebral Palsili Hastalarda Temporomandibülar Eklem Mobilizasyonunun Salya Kontrolü, Yutma Fonksiyonu ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi [Yüksek Lisans Tezi]: İstanbul Okan Üniversitesi; 2019.
• 25. Ünlüer NÖ. Yutma bozukluklarının rehabilitasyonunda transkranial manyetik stimulasyon kullanımının etkisi [Doktora Tezi]: Hacettepe Üniversitesi; 2016.
• 26. İnal Ö. Serebral Palsi'li Çocuklarda Fonksiyonel Çiğneme Eğitiminin İnfantil Yutma Paterni ve Salya Kontrolü Üzerine Etkisinin İncelenmesi [Doktora Tezi]: Hacettepe Üniversitesi; 2016.
• 27. Demir N. Nörojenik yutma güçlüklerinde fizyoterapinin etkinliği [Doktora Tezi]: Hacettepe Üniversitesi; 2008.
• 28. Demir N, Arslan SS, Özgü İ, Ünlüer NÖ, Karaduman AA. Reliability and validity of the Turkish version of the swallow quality of life questionnaire. Fizyoterapi Rehabilitasyon. 2016;27(1):19-24.
• 29. Rinkel RN, Verdonck-de Leeuw IM, Langendijk JA, van Reij EJ, Aaronson NK, Leemans CR. The psychometric and clinical validity of the SWAL-QOL questionnaire in evaluating swallowing problems experienced by patients with oral and oropharyngeal cancer. Oral oncology. 2009;45(8):e67-e71.
• 30. McHorney CA, Bricker DE, Kramer AE, Rosenbek JC, Robbins J, Chignell KA, et al. The SWAL-QOL outcomes tool for oropharyngeal dysphagia in adults: I. Conceptual foundation and item development. Dysphagia. 2000;15:115-21.