SPATIAL TRANSFORMATION OF TRADITIONAL ERZURUM HOUSE: HABIB BABA PUBLIC LIBRARY

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 3, 1124 - 1135, 01.07.2025

Emine Yavuz Pakih

https://doi.org/10.7456/tojdac.1671194

Öz

The aim was to evaluate the library function in historical buildings based on library design criteria, specifically in Erzurum houses, through Habib Baba Public Library. For this reason, a literature review was conducted on the design criteria for Erzurum houses and public libraries, and the design criteria were grouped under two main headings. A descriptive analysis was conducted on Habib Baba Public Library using these two main criteria and their sub-indicators. Tables were created with the data obtained from the analysis and scaled as “sufficient, improvable, insufficient”. The findings of the analysis applied to the building selected as a sample in line with the objectives and building design criteria published by the International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) show that, although it is aimed to design the library by considering the design criteria, the fact that the building is historical may not make some interventions and actions possible. The criteria considered are applied under the dominance of the historical building due to some limitations in historical buildings, and while many basic indicators are met, many of them may remain incomplete for this reason. The study reveals that the public library design criteria can be applied to Erzurum houses as a historical structure.There are many studies on public libraries located in historical buildings, public libraries, ergonomics in public libraries, and re-functionalized Erzurum houses, but this study is unique in that it evaluates the Habib Baba Public Library according to design criteria that were developed in accordance with IFLA objectives.

Anahtar Kelimeler

Erzurum , Erzurum houses , Public Library , Design criteria.

GELENEKSEL ERZURUM EVİNİN MEKANSAL DÖNÜŞÜMÜ: HABİB BABA HALK KÜTÜPHANESİ

Öz

Tarihi binalarda kütüphane işlevinin erzurum evleri özelinde kütüphane tasarım kriterleri baz alınarak Habib Baba Halk Kütüphanesi üzerinden değerlendirilmesi hedeflemiştir. Bu nedenle erzurum evleri ve halk kütüphaneleri tasarım kriterleri hakkında literatür araştırması yapılmış, tasarım kriterleri iki ana başlıkta toplanmıştır. Belirlenen bu iki ana kriter ve alt göstergeleri Habib Baba Halk Kütüphaesi üzerinden betimsel analiz yapılmıştır. Analiz sonucu elde edilen veriler ile tablolar oluşturulmuş ve “yeterli, geliştirilebilir,yetersiz” olarak ölçeklendirilmiştir. Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları Federasyonu (IFLA) yayınladığı hedefler ve bina tasarım kriterleri doğrultusunda örneklem olarak seçilen yapıya uygulanan analiz sonucundaki bulgular göstermektedir ki, tasarım kriterleri göz önünde bulundurularak kütüphanenin tasarlanması hedeflense de yapının tarihi olması bir takım müdahale ve eylemleri mümkün kılmayabilir. Ele alınan kriterler tarihi binalardaki bazı sınırlılıklar sebebiyle, tarihi yapının egemenliğinde uygulanmakta ve temel birçok gösterge karşılanırken, birçoğu bu sebeple eksik kalabilmektedir. Çalışma halk kütüphanesi tasarım kriterlerinin tarihi bir yapı olarak erzuurm evlerinde kadar uygulanabildiğini ortaya koymaktadır. Tarihi yapıda yer alan halk kütüphaneleri, halk kütüphaneleri, halk kütüphanelerinde erdonomi , Yeniden İşlevlendirirlen erzurum evleri ile ilgili birçok çalışma bulunmaktadır, ama bu çalışma IFLA hedeflerine uygun ortaya çıkarılmış tasarım kriterlerine göre Habib Baba Halk Kütüphanesini değerlendirmesi bakımından özgündür.

Anahtar Kelimeler

Erzurum , Erzurum evleri , Halk Kütüphanesi , Tasarım kriterleri

Kaynakça

• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: The McGraw-Hill.
• Akkuş, G., & Akkuş, Ç. (2017). GELENEKSEL ERZURUM EVLERİNİN MİMARİ ÖZELLİKLERİ VE KORUMA ÇALIŞMALARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. INTERNATIONAL CONGRESS ON CULTURAL HERITAGE AND TOURISM, (s. 182-194).
• Coughlan, M., & Cronin, P. (2013). Survey research: Process and limitations. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 16(1), 9-15. doi:https://doi.org/10.12968/ijtr.2009.16.1.37935
• Gündoğdu, H. (1996). Genel özellikleri ile erzurum evleri . Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi , 27-37. ICOMOS. (1964). Venedik Tüzüğü. 5 8, 2024 tarihinde Icomos Türkiye: https://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0243603001536681730.pdf adresinden alındı
• IFLA. (2004). Halk Kütüphanesi Hizmetleri; Gelişim İçin IFLA/UNESCO İlkeleri. (B. Yılmaz, Çev.) İstanbul. 5 8, 2024 tarihinde alındı
• Karpuz, H. (1984). Türk İslam Mesken Mimarisinde Erzurum Evleri . Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Kayserili, A. (2011). ERZURUM ŞEHRİ’NİN KÜLTÜREL COĞRAFYASI( Maddi Kültür Ögelerine Göre). Doktora Tezi . Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kazaz, E. (2021). İbrahim paşa Mahllesi'nde Bir Grup Geleneksel Erzurum Evi Üzerine Plan Restitüsyon Denemesi. Megaron, 271-285.
• Kılıç, D. A., & Yılmaz, M. (2018). Erzurum Kütüphenelerinin Tarihi ve Bugünü. Atatürk Üniversitesi Türkiyat araştırmları Enstitüsü Dergisi, s. 705-720.
• Konyalı, İ. H. (1960). Abideleri ve Kitabeleri ile Erzurum Tarihi. İstanbul: Ercan Matbaası.
• Küçük, C. (1995). Erzurum. İstanbul: İSAM.
• Latimer, K. (2021). The Reuse of buildings: libraries behaving sustainably. P. Hauke, K. Latimer, & R. Niess içinde, New Libraries in Old Buildings (s. 32-52). De Gureyter Saur.
• Pakih, E. Y. (2025). Afet sonrası geçici yapı olarak çocuk kütüphanesi tasarım önerileri. Uluslararası Mühendislik Tasarım ve Teknoloji Dergisi, 1-12.
• Romero, S. (2021). Using historic buildings to house new libraries: prerequisites and conditions for successful. P. Hauke, K. Latimer, & R. Nİess içinde, New Libraries in Old Buildings (s. 18-31). De Gruyter Saur.
• Saydam , V., & Sağlık , Ö. (2015). İstanbul'daki Kültür ve turizm Bakanlığına bağlı Halk ve Çocuk Kütüphanlerinin İç Ve dış Mekan Açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 61-75.
• Sirel, Ş. (2001). YAzılar- Aydınlatma ve Mimarlık . Yapı Fiziği Uzmanlık Uygulamaları: https://yfuas.com/yazilar/TasDer110-AydveMim.pdf adresinden alındı
• Turan, O. (1980). Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi. İstanbul: Nakışlar Yayınevi.
• Yılmaz, A., Kaptan, N., & Ulusoy Ünlü , A. (2021). Ankara’daki Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümleri ve Çocuk Kütüphanelerinin Bina, Güvenlik Donanımı ve Malzeme Niteliklerinin İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 410-435.
• Yılmaz, B. (2019). Çocuk Kütüphanleri Hizmetleri Kılavuzu . İstanbul: Mikyas Basım Yayın Matbaacılık.
• Yılmaz, S., Irmak, M., & Zengin, M. (2003). Geleneksel Erzurum Evlerinde Mekan Kullanımı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi , 173-178.
• Yücel, G. (2022). TARİHÎ BİNALARIN KÜTÜPHANE OLARAK YENİDEN İŞLEVLENDİRİLMESİ VE ERİŞİLEBİLİRLİK DÜZENLEMELERİ: İSTANBUL’DAKİ ÖRNEKLER. A. R. Aydın, & İ. Keskin içinde, engellilik Araştırmaları Yazıları (s. 211-234). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.