İSTANBUL’UN DEĞİŞİM SÜRECİNDE KONUT REKLAMLARININ GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLEMESİ: 2000 SONRASI MİMARİ ÖRNEKLERİ

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 45 - 60, 01.01.2018

Handan Güzelci

https://doi.org/10.7456/10801100/005

Öz

20.
yüzyılda etkilerini görmeye başladığımız küreselleşme kavramı; 21. yüzyılda ise
ulusların siyasi, ekonomik, sosyo-kültürel güçlerinin ve teknolojinin aracılığı
ile, tüm dünyada hissedilen bir olayı temsil etmektedir. Küreselleşmenin
altında yer alan dinamikler kentlerde değişim ve dönüşümlere sebep olmaktadır.
Kentlerde değişim ve dönüşüm gündelik hayat ve mimari stillerde görülmektedir. Farklı
mimari tipolojilerden günlük hayatla ilişkili olan konutun yeri göz önünde
oluşu nedeni ile çok büyüktür. Araştırmanın kapsamı içinde İstanbul’un
dönüşümünün simgelerinden biri olan konut sektörüne sosyo-kültürel ve
sosyo-ekonomik açılardan bakılmaktadır. İstanbul’da görülen konut modellerine
sosyo-ekonomik açıdan yaklaşıldığında devlet ideolojisi ve üretim mekanizmalarınca
oluşturulan tüketim kavramı, teknoloji ve kitle kültürü yer almaktadır. İstanbul’da
ki konut modellerinin sosyo-kültürel değerleri incelendiğinde ise üst
birimlerce oluşturulan yapay kültürün ürünü olan moda ve trendler kültürel
değerlerin yozlaşmasına sebep olduğu görülmektedir. İstanbul’un görsel olarak
hissedilen değişim ve dönüşümünün geri planında iki uçlu bir araştıma yapmak bu
araştırmada izlenen yolu belirtmektedir. Gelişim, dönüşüm ve değişime istinaden
İstanbul’un konut piyasasının, tarihsel süreç içinde başta “küreselleşme”
beraberinde “tüketim” ve “medya”nın rollerinin ev’in konuta dönüşümünde
incelenmesi araştırmanın anlamsal çerçevesini oluşturmaktadır. Araştırmada
amaçlanan, bir vaka analizi olarak 2000 yılı sonrası kapalı lüks konut
yerleşimleri, yüksek katlı rezidanslar ve karma kullanım şehir içi konut
yerleşimlerinden oluşan konut reklâmlarının yaygın söylemlerinin medya
aracılığı ile irdelenmesidir. Çalışmada 25 farklı konut projesi için basında
yer alan reklamların gösterge bilimsel bir çözümlemesi yapılmıştır. İnceleme
sonucunda konutların reklamlarında yer alan vurgulardan yola çıkarak günümüz konut
sistemlere yönelik bir sınıflandırma yapılmıştır. Araştırma temel strüktürü üç
ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm literatür taraması sonucu konuya giriş
niteliği taşıyan temel kavramların açıklamalarından oluşmaktadır. İkinci bölüm
ise, Türkiye ve özellikle metropolü olan İstanbul’un değişen ve dönüşen konut
piyasasının tarihsel süreç içerisindeki yeri ve buna sebep olan etkenlerin
neler olduğu belirtilmektedir. Üçüncü ve son bölümde ise İstanbul’un
kusursuzluktan uzak, belirsiz ve geçici yapısı içinde, medyada yer alan etkileyici
görüntülere sahip konut reklamlarının göstergebilimsel bir çözümleme aracılığı
ile yeni yaşam kültürlerine etkisi ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, dönüşüm, İstanbul, tüketim, medya, konut, konut reklamları

Kaynakça

• Atabek, G. Ş., & Atabek, Ü. (2007). Medya metinlerini çözümlemek: içerik, göstergebilim ve söylem çözümleme yöntemleri. Siyasal Kitabevi.
• Baudrillard, J., (2010), Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Baudrillard, J., (2002), Tüketimin Tanımına Doğru, Mimarlık ve Tüketim, Boyut Matbaacılık, İstanbul.
• Çizmeci, F. & Çınar, C. (2007). İstanbul Konut Piyasasında Kitlesel Tüketimin Şekillendirdiği Yeni Konut Yerleşimleri. TMMOB İstanbul Kent Sempozyumu, 13-15.
• Dovey, K. (1985). Home and homelessness. In Home environments (pp. 33-64). Springer US.
• Exclusive Homes Türkiye, Markalı Emlak Projeleri ve Yaşam Dergisi, Mart 2012, Sayı:06.
• Giddens, A., (2010), Modernliğin sonuçları, Ayrıntı yayınları, İstanbul.
• Görgülü, T., & Koca, S. K. (2009). Küresel Akışlar, İstanbul Ve İstanbul’da Küresel Mimarlık. Planlama Ve Mimarlık Alanının Son, 10.
• Hannerz, U. (1996). Transnational Connections: Culture, People, Places. Taylor & Francis Us.
• Işik, S., Duman, K., & Korkmaz, A. (2013). Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulamasi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1). Keyder, Ç., (2009), İstanbul Küresel ile Yerel Arasında, Metis Yayınları, İstanbul.
• Öncü, A. & Weyland, P.,(2010), Mekan, Kültür, İktidar Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Özgür, E. F. (2007). Tüketime Bağlı Bir Kimlik Öğesi Olarak Konut. Kent-Kültür-Konut Bildiri Kitabı, 41-46.
• Sixsmith, J., 1986,The Meaning of Home: An Exploratory Study of Environmental Experience,U.K.
• Taylan, H. H., & Arklan, Ü. (2008). Medya Ve Kültür: Kültürün Medya Araciliğiyla Küreselleşmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 86.
• Tekeli, İ., (2010), Gündelik Yaşam, Yaşam Kalitesi ve Yerellik Yazıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• TMMOB Mimarlar Odası, (2007), 2000’lerde Türkiye’de Mimarlık: Söylem ve Uygulamalar, Editör: Tansel Korkmaz, Ankara
• Turgut, H., & İnalhan, G. (2010). İstanbul’da Kültürel ve Mekansal Dinamikler: Konut ve Çevresine İlişkin Tercihler ve Beklentiler. Kent, Kültür, Konut Bildiri Kitabı.
• Urry, J., (1999), Mekanları Tüketmek, Ayrıntı yayınları, İstanbul.
• Werner, C. M., Altman, I., & Oxley, D. (1985). Temporal aspects of homes. In Home environments (pp. 1-32). Springer US.
• Yırtıcı, H., (2009), Çağdaş Kapitalizmin Mekansal örgütlenmesi, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.