1990 SONRASI TÜRK SİNEMASINDA DIŞ GÖÇ FİLMLERİNDE TOPLUMSAL CİNSİYETİN SÖYLEMSEL İNŞASI

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 526 - 536, 01.07.2018

İzlem Kanlı , Pelin Agocuk

Öz

Bu araştırma 1990 sonrası Türk sinemasında yer alan dış göç filmlerindeki temsillerde toplumsal
cinsiyetin nasıl yansıtıldığını incelemektedir. Araştırmanın amacı, dış göçün kimlikler üzerinde
oluşturduğu değişim ve dönüşümleri toplumsal cinsiyet bakış açısıyla ele almaktır. Bu çerçevede
araştırmada, göç olgusu toplumsal cinsiyeti dönüştürmekte midir veya nasıl dönüştürmektedir
sorusunun cevabı açıklanmaya çalışılmıştır. Göç olgusuyla yaşanan ulusal kimlikteki kırılmalar,
kültürel dönüşümler ve kimlik sorunları ekseninde toplumsal cinsiyette meydana gelen değişimler
seçilmiş olan dış göç filmlerindeki ana karakterlerin söylemlerine bakılarak çözümlenmiştir. Bu
kapsamda her biri Türkiye’den yurtdışına göç etmiş yönetmenlerin göç olgusunu ele aldıkları
filmlerden 1990’lı yıllara ait iki film (Sarı Mersedes, T.Okan,1992) (Hamam, F.Özpetek,1997),
2000’li yıllara ait iki film (Duvara Karşı, F.Akın,2004) (Yaşamın Kıyısında, F.Akın,2007) ve 2010’lu
yıllara ait iki film (Almanya’ya Hoşgeldiniz, Y.Şamdereli,2011) (Kuma, U.Dağ,2012) filmleri göç
temsillerinde melezleşmiş bir kimlik imgelemi bulunduğu, bunun toplumsal cinsiyet rol ve
temsillerine yansıdığı ve de bunların filmin anlatı yapısı içerisinde söylemlere yedirildiği
varsayımından hareketle söylem analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma filmlerde yer
alan temel karakterlerin söylemlerinden yola çıkarak, göçle birlikte gelişen kültürel kimlikteki
dönüşümlerin toplumsal cinsiyet yapısındaki dönüşümlerle paralel olup olmadığını, kültürel kimliğin
toplumsal cinsiyet yapısı ile paralelliği bulunduğu varsayımıyla ele alınmıştır. Araştırmada, dış göç
filmlerinde yer alan toplumsal cinsiyete dair söylemleri çözümlerken kültürel çalışmalar alanından
Nira Yuval Davis, Stuart Hall, Ian Chambers, Immanuel Wallerstein ile George Simmel’in kuramsal
yaklaşımlarından yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

sinema, göç, toplumsal cinsiyet, temsil

Kaynakça

• Assmann, Jan, (2015). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, 2. Bsk. Çev.: Ayşe Tekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Bahrens, V. & Toteberg, M. (2011). Sinema, Benim Memleketim Filmlerimin Öyküsü, Çev.: Barış Tut, İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık. Balibar, E. & Wallerstein, I. (1995) Irk, Ulus, Sınıf: Belirsiz Kimlikler, 2. Bsk. Çev: Nazlı Ökten, İstanbul: Metis Yayınları. Berger, Roni (2004). Immigrant Women Tell Their Stories. New York: The Haworth Press. Chambers, Ian, (1995). Göç, Kültür, Kimlik, Çev: İsmail Türkmen & Mehmet Beşikçi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Geertz, Clifford (1973). The Interpretation of Cultures. New York, ABD: Basic Books. Giddens, Anthony, ( 2005). Sosyal Teorinin Temel Problemleri, Çev: Ümit Tatlıcan, İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Hall, Stuart, (1998). Kimlik: Topluluk/Kültür/Farklılık, "Kültürel Kimlik ve Diaspora" s.173-192, Ankara: Sarmal Yayınları. Huyssen, Andreas, (1999). Alacakaranlık Anıları, Çev.: Kemal Atakay, İstanbul: Metis Yayınları. Koçak, Selen, (2017). “Göç filmlerinin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Görsel Analizi: “Almanya Acı Vatan” ve “Polızeı” Film Örnekleri” s. 59-83, Sosyoloji Konferansları: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/328978 Münch, R. & Smelser, Neil J., (2014). Kültür Kuramı, Çev.: Cumhur Atay, İstanbul: Pales Yayıncılık. Osmanoğlu, Ömer, (2016). Türk Sineması’nda Dış Göç Olgusu: Sosyo-Kültürel Karşılaşmalar, Kimlik Çatışması ve Yabancılaşma, Marmara İletişim Dergisi, Yıl: 2016, Sayı : 25, ss. 77-98. Yuval-Davis, Nira, (2003). Cinsiyet ve Millet, Çev: Ayşin Bektaş, İstanbul: İletişim Yayınları.