ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ SAATLERİ

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 334 - 343, 01.04.2019

Tolga Erdem

Öz

Erken Cumhuriyet dönemi olarak tanımlanan 1923- 1943 yılları arasındaki 20 yıllık zaman dilimine
bakıldığında toplum üzerinde köklü değişimlere yol açtığı görülür. Yeni düzene geçiş yılları olarak da
isimlendirebileceğimiz bu dönem, yeniden yapılanmanın yaşandığı toparlanma yıllarıdır. Osmanlı
Devleti’nin son zamanlarında genel olarak Neoklasik Akım kendini gösterirken, Cumhuriyetin
ilanından yaşanan aydınlanma ve yenileşme olarak da tanımlayabileceğimiz 20 yıllık süreçte tüm
dünyayı etkisi almış olan Art Deco akımı, Türkiye’de de Neoklasizm’in yerini almıştır. Art Deco,
sosyo-kültürel ve ekonomik şartların ve gelenekselci anlayışın nedenleriyle ülkenin bütününde etkili
olup, kabul görmemişse de , İstanbul ve diğer büyük kentlerde batılılaşmanın, modernleşmenin, yaşam
konforunun artışının ve değişimin sembolü olarak görülerek kabul edilmiş ve gündelik hayata
girmiştir. Özellikle mimarlık, sanat, iç mekan ve mobilyada etkili olan Art Deco, günlük yaşantıda
kullanılan ürünler ve aksesuarlarda da, yalın ve köseli, modernleşmeyi simgeleyen çizgileriyle
görülmeye başlanmıştır. Özellikle duvar ve konsol saatleri de bu modernleşmenin içinde yer almıştır.
Cumhuriyet Türkiye’ sinde de; kökenleri Fatih Sultan Mehmet’in 1477 yılında Avrupa’dan saat ve
saat yapabilecek ustalar getirtmesine kadar dayanan, Fatih’in Venedik’ten getirttiği mekanik saatlerin
benzerlerinin 16.yüzyıldan itibaren İstanbul’daki saat ustaları tarafından yapılmaya başlanan saatlerde,
Cumhuriyetin ilk yıllarında köşeli ve daha sade Art Deco çizgilerine sahip olarak değişim geçirmeye
başlamışlardır. Erken Cumhuriyet döneminde, batılılaşma ve modernleşmenin simgelerinden biri
olarak görülen yeni ve modern saatler Avrupa’dan getirilmeye başlamıştır. Bu çalışmada ülkemizde de
kullanılan saatleri üreten önde gelen markalardan 3 tanesine genel bir bakış amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi, Kimlik, Tasarım

Kaynakça

• Turkish Edition, 1(1), 17-29. Emine DALCI (2010)“ KİMLİK TEMSİLİNDE TARZ, İMAJ VE SİMGELERİN YERİ”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Funda YAĞLI (2012). Görsel kültür ve görsel imajın bir inşa alanı olarak modanın endüstriyel büyüsü. 08-10 Ekim 2012 “1. Uluslararası Moda ve Tekstil Tasarımı Sempozyumu’nda sunulmuştur. http://edergi.akdeniz.edu.tr/index.php/akdenizsanat/article/view File/457/383 . Erişim tarihi: 25 Aralık 2015 Gürsel Yaktıl OĞUZ (2005). Bir güzellik miti olarak incelik ve kadınlarla ilgili beden imgesinin televizyonda sunumu. Selçuk İletişim, 4(1), 31-37 Mine İMREN (2018). İşte Benim Kimliğim: Moda ve Medyanın Kadınların Kimlik İnşası ve İdeal Beden Söylemlerindeki Rolü Üzerine, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED) 2018, Cilt 4, Sayı 1, Sayfa 103-111 Nurcan EKE (2013). Bedene müdahalenin bir yolu olarak moda ve medyada sunulan beden algısı. (Yüksek lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. Şebnem UZUNARSLAN (2002)“Erken Cumhuriyet Dönemi Konutlarında Mekan ve Mobilya”, Kamil BİÇİCİ “Sanat Tarihi Açısından Duvar Saati Süslemeciliği: İstanbul PTT Müzesi ve İzmir TCDD Müzesi'ndeki Duvar Saatlerinden Örnekler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53:2 (2012), ss.147-186 www.rotapsaat.com.tr www.brandage.com www.etaborsasi.com www.encariter.com www.firstclasswatches.co.uk www.forum.saatforumu.com www.gittigidiyor.com www.zebramo.com