İNTERAKTİF KURGU ÖRNEĞİ OLARAK BANDERSNATCH FİLMİNİN ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 83 - 96, 01.04.2020

Deniz Yengin Okan Ormanlı

Öz

Dijitalleşme kavramı son dönemlerin en çok ele alınan ve tartışılan konularından biridir. Önceleri
belirli alanlardaki teknolojik gelişmelerin sonucu olarak değerlendirilen dijitalleşme zaman içinde
Türkiye’de ve dünyada her alanda etkili olmaya başlamıştır. Belirli donanımlar ve yazılımlarla
desteklenen dijitalleşme iletişim alanında kendini güçlü şekilde göstermektedir. İletişim araçları ve
iletişim biçimleri hızlı bir şekilde analog dünyadan dijital dünyaya doğru evrilmiştir. Artık belirli
içerikleri üretmek, paylaşmak ve seyretmek eskisine göre daha kolay ve ucuz hale gelmiştir. Önceleri
sinema filmini sadece sinema salonunda, televizyon programını sadece fiziki bir cihazla izlemek
mümkünken, yani zaman ve mekan şartlarının uygunluğu gerekirken, artık zamana ve mekana bağımlı
olmadan film ve dizi izlemek olanaklı hale gelmiştir. İnternet altyapısının güçlenmesi, bilgisayar ve
akıllı telefon cihazlarının gelişmesi ve yaygınlaşması, 100 yılı aşan sinema ve 70 yılı aşan televizyon
izleme alışkanlıklarını ve tarzlarını değiştirmeye başlamıştır. Günümüzde insanlar aylık belirli ücretler
ödeyerek çok sayıda film ve dizi içeriğine ulaşabilmektedir. İnternet dizilerinde sezon mantığı
değiştiği için bir ya da iki sezon arka arkaya seyredilmekte, farklı cihazlarda zaman ve mekan
kısıtlaması olmadan istediği kadar tüketebilmektedir. Dijital platformlar da rekabet ortamında
üyelerine çeşitli yenilikler sunmak için teknolojiyi ve yapay zekayı kullanmaktadır. Dünyanın önde
gelen dijital platformlarından Netflix, teknoloji kullanımın günümüzdeki ve gelecekteki olası etkilerini
ele aldığı beğeni toplayan “Black Mirror” dizisinden sonra “Black Mirror: Bandersnatch” adlı bir
interaktif bir film üretmiştir. Yeni medyanın en önemli özelliklerinden biri olan etkileşim yani
interaktiflik seyirciyi daha da aktif ve etkin hale getirerek farklı deneyimler yaşamasını da
sağlamaktadır. Bu çalışma bağlamında bir Netflix ürünü ve interaktif kurgunun başarılı örneklerinden
“Black Mirror: Bandersnatch”, seyirci odaklı çalışmalarda kuramsal olarak öne çıkan Kullanımlar ve
Doyumlar Yaklaşımı bağlamında filmsel anlatı çözümlemesiyle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

İnteraktif, Kurgu, Bandersnatch, Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı

Kaynakça

• Asiltürk Cengis T., Sinemada Diyalektik Kurgu, Beykent Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008. Daly, K. “Cinema 3.0: The Interactice Image”, Cinema Journal, Number1, Fall 2010, pp. 81-98. Elnahla, N. (Black Mirror: Bandersnatch and how Netflix manipulates us, the new gods,Consumption Markets & Culture, DOI: 10.1080/10253866.2019.1653288, 2019. Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. Öteki Kuram-Kitle İletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Geliştirilmiş 2.Baskı, Erk Yayınları: Ankara, 2005. Fiske, J. İletişim Çalışmalarına Giriş (Çev: Süleyman İrvan). Ankara: Pharmakon Yayınevi, 2013. Gündeş, S. Film Olgusu: Kuram ve Uygulayım Yaklaşımları. İstanbul: İnkılap Yayıncılık, 2013. Güngör, N. İletişim: Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2013. Katz, E. (1959). Mass Communications Research and the Study of Popular Culture: An Editorial Note on a Possible Future for This Journal. Studies in Public Communication, 2 1-6. Klapper, J. Mass Communication Research: An Old Road Resurveyed, Public Opinion Quarterly, Volume 27, Issue 4, WINTER 1963, Pages 515–527 Kıraç, R. (2018). Senaryonun Teknik Malzemeleri Teknolojik Buluştan Sanata, İstanbul: İthaki Yayınları Küçükerdoğan, B. Sinemada Kurgu ve Eisenstein. İstanbul: Hayalbaz, 2010. Lehman, P. Luhr, W. Sinema: Tarih-Kuram Eleştiri İzleyiciler ve Alımlama (A. Özsoy Çev.) (Haz. Seçil Büker, Gürhan Topçu). İstanbul: İthaki Yayınları,2019. McQuail ve Windahl, 2010. (Çev: Konca Kumlu. İstanbul:İmge Yayınları, 2010. Murch, W. Göz Kırparken (Çev: İlker Canikligil). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005. Mutlu, E. İletişim Sözlüğü. Ankara: Ayraç Kitap, 2008. Mutlu, E. Televizyon ve Toplum. 1.Basım, Ankara:Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, 1999. Oskay, Ü. İletişimin ABC’si. İstanbul: Der Yayınları, 1997. Rosengren K E (1974) Uses and Gratifications: A Paradigm Outlined, J. G. Blummer and E. Katz (eds), The Uses of Mass Communication, Sage Publications, Inc., London, 269-286. Virilio, P. Enformasyon Bombası. İstanbul: Metis Yayınları, 2014. Yaylagül, L. Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2010 Elektronik Kaynaklar url 1: Açar, M. Yolları Çatallanan Film, https://www.haberturk.com/yazarlar/mehmet-acar/2282620- bandersnatch-yollari-catallanan-film Erişim Tarihi: 05.01.2019 url2 :Aydın, S. İnteraktif Medya Anlatılarında Bir Black Mirror Deneyi: Bandersnatch, https://www.newslabturkey.org/interaktif-medya-anlatilarinda-bir-black-mirror-deneyi-bandersnatch/ Erişim Tarihi:12 Ocak 2019.