ÜNİVERSİTELERDE GRAFİK TASARIM EĞİTİMİ VE ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ İÇİNDE “DENEYSEL TİPOGRAFİ” DERSİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 4, 573 - 586, 30.09.2020

Seyit Mehmet Buçukoğlu

Öz

Bugünün tasarım algısı içinde yeni eğilimler ve stiller, daha düzenli ve kontrollü olarak çeşitlenmektedirler. Bu bakımdan günümüz çağdaş tasarımı içinde yer alan sınırsız teknikler, üniversitelerdeki grafik tasarım eğitiminin uygulama modellerini de şekillendirirler. Aynı zamanda tasarım öğrencileri için bu teknikler, yaratıcı ve özgün üretimleri ortaya çıkarılabilme becerisini, teknolojinin sağladığı imkânları doğru kullanabilmeyi, farklı disiplinlerden yararlanmayı, deneysel ve araştırmacı bir tavrın benimsenmesini sağlamakta, hedeflenen bilgiye ulaşmada da etkili bir uygulama modeline dönüşmektedirler. Araştırmada, deneysel tipografide kullanılan uygulama, yöntem ve metotların, grafik tasarım alanına ve görsel iletişime sağladığı katkıların altı çizilmiş, deneysel tipografi derslerinin grafik eğitimi içindeki önemi vurgulanmıştır. Araştırmanın genel aktarımında, konuyla ilgili pek çok görsel ve yazılı bilgiye yer verilirken, deneysel tipografinin grafik eğitimi içindeki önemi de araştırılmıştır. Deneysel tipografinin yapısal, içeriksel ve oluşuma dayalı verilerinin tam olarak kavranması, bununla birlikte varlığının da bir deneyin sonucunda ortaya çıktığının anlaşılması vurgulanmıştır. Deneysel tasarımın araştırmacı yöntemleri içermesinin yanı sıra bir tasarım oyunu olduğu, ancak bu oyunun belli bir amaç ve kurallar çerçevesinde üretildiğinin de altı çizilmeye çalışılmıştır. Tipografi konusu, deneysel tipografi yöntemlerine yönelik ilke ve hedefler bağlamında değerlendirilmiş ve durum belirleyici özellikleri içinde ele alınmıştır. Sonuç olarak; araştırmanın genel hatlarını oluşturan tipografi eğitiminin doğru ve güçlü bir yapıya ulaşması ancak yeni düşünce biçimlerinin ortaya konulması, problemlerin tespiti ve tipografinin gelişimi için alternatif yaklaşımların gerekliliği ile mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Grafik Tasarım, Öğrenci, Eğitim, Tipografi, Deneysel Tipografi

GRAPHIC DESIGN EDUCATION AT UNIVERSITIES AND “EXPERIMENTAL TYPOGRAPHY” COURSES WITHIN THE PROCESS OF LEARNING-TEACHING

Öz

In today's perception of design, new trends and styles are diversified more regularly and in a more controlled manner. In this regard, the unlimited techniques that take place in today's contemporary design also shape university-level administration models for graphic design education. At the same time, these techniques provide students with the ability to display creative and original work, to correctly use technological facilities, to benefit from other disciplines and to adopt an experimental and analytical attitude, and can also turn into an effective method for reaching targeted information. In the research, the importance of the applications, practices and methods used in experimental typography, their contribution to the field of graphic design and visual communication are also underlined while the importance of experimental typography courses in graphic education is emphasized. In the general transfer of the research, while there are many visual and written information on the subject, the importance of experimental typography in graphic education was also investigated. It has been emphasized that the structural, contextual and formation-based data of the experimental typography are fully understood, however it is understood that its existence is the result of an experiment. It is tried to be underlined that experimental design is a design game as well as it contains research methods, but that this game is produced within the framework of a certain purpose and rules. The subject of typography has been evaluated in the context of principles and targets for experimental typography methods and has been handled within its determinative features. In conclusion; for typography education to reach a correct and powerful structure, it is necessary to reinforce the introduction of new ways of thinking, the detection of problems and alternative approaches for the development of typography.

Anahtar Kelimeler

Graphic Design, Student, Education, Typography, Experimental Typography

Kaynakça

• Ambrose, G. ve Harris, P. (2014). “Yazıya bakmak”, Grafik tasarımda tipografi. (B. Bayrak, Çev.). Grafik Tasarım Temelleri Dizisi 05, 1.Baskı. İstanbul: Literatür Yayınları, 698.
• Becer, H.E. (2009). Üniversitede Grafik Tasarım Eğitimi, Grafik Tasarım Görsel İletişim Kültürü Dergisi, Mart (30), 74.
• Becer, E. (2016). Modern Sanat ve Yeni Tipografi, Yeni Tipografinin Bağımsız Öncüleri, Werkman: Tipografide Deney ve Rastlantı. Dost Kitabevi, Baskı Yeri: Anakara, 3.Baskı.
• Byrne, C. ve Witte M., (2001). “A Brave New Worls: Understanding Deconstruction”, Graphic Design History. S. Heller & G. Balance (Ed.), New York: Allworth Press.
• Çeliker, Murat, (2017). Tipografi’nin Görsel Bir Öğe Olarak Resimdeki Varlığı. İdil Dergisi, 6 (37).
• Heller, S. (2009). Teaching Graphic Design, Course Offerings and Class Projects from the Leading Graduate and Undergraduate Programs. Allworth Press, NY.
• Okur, Ç. (2003). Deneysel tipografinin görsel iletişime etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Grafik Anasanat Dalı, Eskişehir.
• Özkurt, E. (2011). Grafik Tasarımda Deneysel Tipografi ve Uygulama Alanları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Grafik Anasanat Dalı, İstanbul.
• Resnick, E. (2003). Design for communication conceptual graphic design basics. Hoboken, New Jersey: John Willey & Sons Inc.
• Tönel, N. (2008). Organik Tipografi. Grafist 12 (12. Uluslararası İstanbul Grafik Tasarım Günleri) Kataloğ. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Grafik Tasarım Bölümü Yayını.
• Tschichold, J. (1993). Ausgewählte Aufsätze über Fragen der Gestalt des Buches und der Typographie. 2 Baskı, Springer Basel AG.
• Twemlow, A. (2011). Grafik Tasarım Ne İçindir?, Deneysel Tipografi, Tasarımcının El Kitabı, Yayın- 146. İstanbul: YEM-Yapı-Endüstri Merkezi.
• Uçar, T.F. (2019). Görsel İletişim ve Grafik Tasarım, Tipografi ve Ekoloji. İstanbul: İnkılâp Kitabevi Yayın Sanayi ve Tic. A.Ş.
• Uslu, B. (2006). 1980 Sonrası Tipografik Tasarımda Deneysel Yaklaşımlar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Grafik Anasanat Dalı, İzmir.
• URL 1: Kömürcü, H.Ş., Soyer, M.K. ve Yalın, H.S. (2019). Psikolojik danışma sürecinde ve danışman eğitiminde yaratıcılık: Modeller ve teknikler. M.K. Soyer (Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, https://www.nobelyayin.com/detay.asp?u=15078, Erişim Tarihi: 15.05.2020.
• URL 2: Balcı Çınar, Ayşen, (2019). Grafik Tasarımda tipografinin önemi. Medya Çuvalı Bilim, Sanat ve Düşünce Dünyası, https://www.medyacuvali.com/dusunenler/grafik-tasarimda-tipografinin-onemi, Erişim Tarihi: 15.05.2020.
• URL 3: https://kettererkunst.com/image-max.php?obnr=411600926&anummer=430&ebene=0& ext=0, Erişim Tarihi: 09.05.2020.
• URL 4: http://whynotassociates.com/environmental/a-flock-of-words, Erişim Tarihi: 09.05.2020.
• URL 5: Özderin, S. (2018). Deneysel Tipografide Özgün Araştırmalar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. Yıl:6, Sayı:79, s. 283. http://www.asosjournal.com/?mod=tammetin& makaleadi=&makaleurl=725019638_14133%20S%C3%BCleyman%20%C3%96ZDER%C4%BN. pdf&key=35960, Erişim Tarihi: 30.05.2020.
• URL 6: Kılıç, Ekin, (2017). Con-Text Ture v.2, An Experimental Typography Exhibition. Cermodern Hub Sanat Galerisi, Bilkent Üniversitesi GSTMF Grafik Tasarım Bölümü web sayfası, http://gra.bilkent.edu.tr/?p=599, Erişim Tarihi: 30.05.2020.