ANALYSIS OF THE REFUNCTIONED MILLET HAMAM THROUGH SPACE SYNTAX

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 268 - 281, 01.01.2021

Ebru Okuyucu Gamze Çoban

Öz

A key is needed to reflect the abstract concepts while mentioning the artificial systems. This key that indicates the relationship between spatial organization models such as society, city or culture and social relationships is defined as syntax. Regardless of the scale, a space is not solely a representative result or byproduct of social structure. Spatial organization is a concept that also affects different dimensions. Accordingly, the relationship between social structure and space is mutual (Hillier & Hanson, 1984). The space syntax method aims to analyze the spatial forms in a building structure, to assess a space and to perceive the socio-cultural meanings in the background. The space syntax that helps assess the spatial formations suggests that there is a direct relationship between spatial organization and social structure. It particularly analyzes the fields of movement and view for people, and reviews the potential of gathering them. The concept of space syntax focuses on the relationship between people and the spaces they live in. Different behavioral manners, habits or cultural meanings can be assigned as the spatial texture is separated into small fragments (Bafna, 2003). In simple terms, contrary to assessing through the plan, people do not recognize the entire structure when walking in a space. They perceive the space in small fragments which are combined in their brains. These fragments can be expressed concretely and in a perceivable manner in the space syntax analysis. According to Dursun and Sağlamer (2003), with the spatial system, the characteristic properties and knowledge of a society are transferred to the space, spatial fragments and spatial organization. Accordingly, indicators such as privacy, hierarchy, introversion, extroversion, all of which are related to the concept of space within the social context, can be assessed over the spaces. Space syntax method uses the mathematical codes of spatial models. Moreover, these codes are supported with the data such as spatial socio-cultural characteristics, social variables and user-related values. As a result of the indication of spatial analyses performed with the space syntax method through the graphs, information can be generated from a social, physical and technical context. The graph method is a mathematical analysis form consisting of spaces that are connected through topologic, geometric and traditional relationships (Baysal, 2015). Graphs are used within the “space syntax” analysis method as spatial analysis method.

Anahtar Kelimeler

Space Syntax, Graph Method, Millet Hamam, Afyonkarahisar

YENİDEN İŞLEVLENDİRİLMİŞ MİLLET HAMAMI’NIN MEKÂN DİZİM YÖNTEMİYLE ANALİZİ

Öz

Mekân Dizim analizi, mekânın biçimlenme özellikleri üzerine geliştirilmiş bir modeldir. Mekân dizim kuramı mekân ve sosyal yapı arasında güçlü bir bağ olduğunu ortaya koymuştur. Bu bağlamda mekân dizimi Afyonkarahisar’da bulunan Millet Hamamı’nın yeni işlevinin değerlendirilmesi için temel olmuştur. Çalışma kapsamında, Millet Hamamı’ndan dönüştürülen Kültür ve Semt Evi’nin mekân kullanımı analiz edilmiştir. Kültür ve Semt Evi’nin mekân örgütlenmesi, günlük alan kullanımı, kullanıcı hareketi, mekân fonksiyon ilişkisinin tanımlanması, mevcut bina-yeni işlev ilişkisinin mekânsal karşılığının analizi, çalışmanın ana çatkısını oluşturmuştur. Kültür ve Semt Evi’ne dönüştürülen Millet Hamamı’nın yeni işlevine karşılık gelen mekân örgütlenmesinin, mekânsal biçimlenmenin analizini yapabilmek için kullanılan graflar, çalışmada mekân diziminin teknikler bütününü oluşturmaktadır. Bununla birlikte, bina kullanıcılarıyla yapılan birebir görüşmeler çalışmaya katkı sağlamıştır. Sayısal veriler kullanılarak yapılan analizler sonucunda; yeniden işlevlendirilen Kültür ve Semt Evi’ne ait mekânların bina içindeki konumları, tüm mekânların yeni işlevleriyle olan uyumu, mekânların kullanım potansiyeli, kullanıcıların mekânsal deneyimleri; mevcut bina-yeni işlev ölçeğinde yorumlanmıştır. Çalışmada, Kültür ve Semt Evi’nde yeni işlevlerin mekân karşılıkları tartışılarak, mekânsal ilişkiler düzleminde pozitif ve negatif sonuçlar değerlendirilmiş ve mekânların kullanımına yönelik öneriler sunulmuştur. Çalışma sonucunda, yeniden işlevlendirilmesi planlanan tarihi binalarda doğru işlev seçiminin, graf yöntemiyle mekân örgütlenmesine odaklanarak ve bina kullanıcılarının görüşleriyle desteklenmesi ile mümkün olduğu belirtilmiştir. Konuya ilişkin yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışma, yeniden işlevlendirilen tarihi bir binada, mekânların kullanım potansiyelinin arttırılması bağlamında önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mekân Dizimi, Graf Yöntemi, Millet Hamamı, Afyonkarahisar

Kaynakça

• Aydın, D. ve Okuyucu, S. E. (2009), “Yeniden Kullanıma Adaptasyon ve Sosyo-Kültürel Sürdürülebilirlik Bağlamında Afyonkarahisar Millet Hamamının Değerlendirilmesi”, Megaron, Cilt: 4, Sayı: 1, pp.1-14.
• Bafna, S. (2003), “Space Syntax, A Brief Introduction To Its Logic And Analytic Techniques”, Enrironment and Behaviour, Vol 35, no.1, pp. 17-29.
• Baysal, M. (2015), “Ankara’da Apartmanlar Ve Kapalı-Güvenlikli Toplu Konutlar Mekânsal Konfigürasyonu Sentaktik Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, pp.23.
• Çil, E. (2006), “Bir Kent Okuma Aracı Olarak Mekân Dizim Analizinin Kuramsal ve Yöntemsel Tartışması”, Megaron, Cilt 1,Say6 4, pp.218-233.
• Dursun, P. (2007), “Space Syntax in Architectural Design”, Proceedings of the 6th International Space Syntax Symposium, No:056, İstanbul.
• Dursun, P. and Sağlamer, G. (2003), “Spatial Analysis of Different Home Environments in the City of Trabzon”, 4th International Space Syntax Symposium, Londra, pp. 1-18.
• Güç, B. (2010), “Hastane Dolaşım Mekanlarının Kullanıcı Üzerindeki Etkileri: Süleyman Demirel Üniversitesi Hastane Örneği”, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Gündoğdu, M. ve Çıracı, H. (2006), “Galata-Pera mekânsal biçimlenme özellikleri ile arazi kullanımı”, İtü dergisi /A mimarlık, Planlama, Tasarım, pp.157-166.
• Hacıhasanoğlu, O. (2007), “Mimarlıkta Biçimbilimsel Çalışmalar”, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Lisans Programı Seçmeli Ders Notları, İstanbul.
• Hillier, B. (1996), Space The Machine, A Configuratiol Theory Of Architecture.
• Hillier, B. (1998), “A Note On TheIntuiting Of Form: Three Issues In The Theory Of Design”, Environment and Planning B. 25th Anniverseary Issue, pp. 37-40.
• Hillier, B. and Hanson, J. (1984), The Social Logic of Space, Cambridge University Press, pp. 147-149.
• Hillier, B. and Hanson, J. (1997), “The Reasoning Art: or the Need for an Analytical Theory of Architecture”, Proceedings of the 1st Space Syntax International Symposium, London.
• Lefebvre. H, (1991), The production of space, Oxford, UK; Cambridge.
• Levin. P. H, (1964), “Use of Graphs to Decide the Optimum Layout of Buildings”, The Archıtects Journal, Liverpool.
• Seamon, D. (2007), 6th International Space Syntax Congress Speeches, Istanbul.
• Steadman, J., P. (1983), Architectural Morphology. An Introduction to the Geometry of Building Plans, London: Pion. U.K.
• Şanlı, S. (2009) “Bir Mimara Ait Konut Tasarımlarının Mekân Sentaksı Yöntemiyle Analizi”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, pp.12, 15, 20.
• Şişman, M. (2015), “Mekan Dizim Yönteminin Bir Mimari Tasarım Aracı Olarak Kullanılması Üzerine Bir Deneme”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ünlü, A., Edgü, E., Özden, T., Özener, O., (2001), “Axial Lines and Crime Relationship in Central Neighbourhoods”, in J. Peponis, J. Wineman, S. Bafna (Eds.), Proceedings of 3rd. Internetional Symposium on Space Syntax, USA: College of Architecture, Georgia Instute of Technology, Atlanta.
• Yıldırım, M., T. (2002), “Bina Fonksiyonu–Bina Biçimi İlişkisinde Çizge Teorisi Kullanımı İle Veri Eldesi”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, pp. 100-102, 106, 108, 118, 121-124, 144-146, 149.
• URL 1: https://www.visitafyon.org/sayfa-510-millet-hamami-afyonkarahisar.html