BİR TÜKETİM NESNESİ OLARAK SANAT VE TASARIMDA DEĞİŞEN PARADİGMALAR

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 476 - 489, 01.04.2021

Ekin Su Kuzu Ata Yakup Kaptan

Öz

Bu araştırma ile, küreselleşme sürecinde değişen paradigmalar, kapitalizm ve enformasyon sistemleri üzerinden ele alınacaktır. Araştırmada, tüketim toplumunun bir aracı olarak, küreselleşme süreci ile ortaya çıkan yeni teori ve arayışlar, sanat ve tasarıma yansımaları bakımından incelemek amaçlanmaktadır.
Tüketim kavramı, kendi başına küreselleşme sürecinde kapitalist oluşumun temel taşlarından birini oluşturmaktadır. Bu görüşle bakıldığında, günlük yaşantıda alışkanlıklarımıza bağlı sürdürülebilir ya da kullan-at niteliğinde olan nesnelerin yeri, ihtiyaç olmaktan öte bir anlama taşınarak bağlamını genişletmektedir. Özetle, kapitalist sistemin getirdiği toplumsal değişim ve metalaşma eğilimi, bireyin nesnelere olan tutumunu belirlemektedir.
Tüketim nesnesi olarak sanat ve tasarımın, içerisinde tüketici davranışları, kültürel oluşum, popülerizm, markalaşma, vb. gibi bu sürece ait olan kavramlar ile sürekli devinim içerisinde ilerlediği görülmektedir. Bu devinimi oluşturan değer kavramı, metalaşma eğilimi içerisindeki toplumun çevresinde şekillenmektedir.
Bu bakımdan incelendiğinde; araştırmanın temel problemini bir tüketim nesnesi olarak sanat/ tasarım, toplumsal süreçte değişen paradigmalar üzerinden şekillendiği anlayışı belirlemektedir. Bu araştırma, gerekli alan yazın taramalarıyla elde edilen veri ve içeriklerle, nitel araştırma yöntemi aracılığıyla oluşturulmuştur. Araştırma konusu ile taranacak veriler üzerinden, sanat ve tasarım alanında ortaya çıkan yeni tavır ve anlayışlar üzerinden görsel örnekler ile konu desteklenmek istenmektedir.
Sonuç olarak, tüketim toplumunun oluşumunda kültürel ve toplumsal normların belirleyiciliği faktörü kitlelere ulaşma/ erişim bakımından oldukça önemli görülmektedir. Bu bağlamda, içerisinde yaşadığımız zaman diliminin nasıl bir şekle/ nesneye bürüneceği yani nasıl metalaşacağı, süreç içerisindeki paradigmaların oluşumuna göre değişkenlik göstermektedir. Araştırmanın, konuya bu bakış açısıyla sunularak, kuramsal olarak alan yazına büyük ölçüde katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Değişen Paradigmalar, Tüketim Kültürü, Sanat ve Tasarım

CHANGING PARADIGMS IN ART AND DESIGN AS A CONSUMPTION OBJECT

Öz

In this research, the paradigms changing with globalization on the consumer society, capitalism and information systems; it aims to examined through art and design as a consumption object / commodity. In the research, as a tool of the consumer society, new theories and searches that emerged with the globalization process will be presented in terms of their reflections on art and design.
The concept of consumption is one of the basic structures of the capitalist formation in the process of globalization on its own. From this point of view, the place of sustainable and disposable objects related to our habits in daily life extends its context by carrying a meaning beyond need. Briefly, social change and the trend of commodification offered by the capitalist system, determines the individual's attitude towards objects.
Art and design as a consumption object, consumer behavior, cultural formation, populism, branding etc. observed that it evolves continuously with such concepts. The concept of value that creates this motion, it is shaped around the society in the tendency to commodify. From this perspective; the main problem of the research, is the understanding of Art/ Design as a consumption object, it is shaping by changing paradigms in the social process. This research was created through the Qualitative research method, with the data and contents obtained through the necessary literature reviews. Based on the research subject and the data to be scanned, it is aimed to support the subject with visual examples through new attitudes and understandings in the field of art and design.
As a result, the determination of cultural and social norms in the formation of the consumer society seems to be very important in terms of access to the masses. In this context, to be shape or object of the time period we live in, so how to commodify, it varies according to the formation of paradigms in the process. The research, presented to the subject from this perspective, theoretically it is predicted to contribute to the literature to a great extent.

Anahtar Kelimeler

Changing Paradigms, Consumption Culture, Art and Design

Kaynakça

• Artun, A. Sanat Piyasası Ve Sanatın Özerkliği (2 EylüL 2015) Skopdergi - Sayı 8 / 13 Mayıs 2017. (Http://Www.E-Skop.Com)
• Baudrillard, J. Nesneler Sistemi. Çev., Oğuz Adanır, Aslı Karamollaoğlu. 2. Bs. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, Şubat 2011.
• Baudrillard, J. Tüketim Toplumu: Söylenceleri/Yapıları. Çev., Hazal Deliçaylı- Ferda Keskin. 2018
• Bauman, Z. Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları. Çev., Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. 2016. Bocock, R. Tüketim, Çev. İrem Kutluk, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. 1997. Bulduk, B., Sanat Ve Dil Grubu Ya Da Nesnesi Olmayan Sanat,  İdil Sanat Ve Dil Dergisi , Vol.7, Pp.243-247, 2018.
• Demirezen, İ., Tüketim Toplumunun Oluşumu Ve Din İle Etkileşimi, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, cilt.10, ss.97-109, 2010.
• Duman., Z. Tüketim Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayınları. 2018.
• Featherstone, M., Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (Çev.), Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları. 2013.
• Gümüş, N., Tüketim Çağı. Ankara: Gazi Kitapevi. 2018.
• Harvey, D. Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, Vol. 71, No. 1, The Roots of Geographical Change: 1973 to the Present. (1989), pp. 3-17.
• Odabaşı, Y. Tüketim Kültürü Yeniden Toplumdan Tüketim Topluma, İstanbul: Sistem Yayıncılık. 2012.
• Oskouei, A. Etkileşimli Film Afişleri ve Uygulamalar (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi. Ankara. 2018.
• Rodinson, M. İslam ve Kapitalizm, Çev., L Fevzi Topaçoğlu. 3.bs. İstanbul: Spartaküs yayınlar. 1996.
• Şahiner, R. Sanatta Postmodern Kırılmalar Ya da Modernin Yapı Bozumu. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi. 2008.
• Şaylan, G., Postmodernizm, Ankara, İmge Kitapevi Yayınları. 1999.
• Topcu, E., Tokdil, E. ve Balkan, S. Tüketici̇ Toplum Üzerinde Bir İletişim Aracı Olarak Afiş Tasarımları Ve Görsel İletinin İzleyı̇cı̇ Bağlamında İncelenmesi̇. İletişimde Güncel Yaklaşımlar. 2017
• Yılmaz, M., Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ankara: Ütopya Yayınevi. 2006
• Weber, M. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Çev., Gülistan Solmaz. 3. bs. Ankara: Alter Yayıncılık, Mart 2011.