TÜRKİYE’DE TASARIM YARIŞMALARININ İÇ MİMARLIK ALANINDAKİ YERİNE VE DURUMUNA DAİR BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 847 - 885, 01.07.2021

Evin Eriş , Meltem Ağan

Öz

Bu çalışmanın amacı, geçmişten günümüze düzenlenmiş tasarım yarışmalarının iç mimarlık mesleğindeki yerini sorgulayarak yarışma kültürü ve disiplin arasındaki bağlantıyı incelemektir. Çalışmanın iç mimarlık alanına odaklanmasının nedeni, geçmişte ve halihazırda süregelen mimarlık-iç mimarlık ikiliğinin varlığında iç mimarlığın günümüzde değişen rolüne dikkat çekmek ve ‘demokratik’ bir söz söyleme, üretim alanı olan yarışmaların bu alandaki durumuna bakmaktır. Diğer bir deyişle çalışma, içinde bulunduğumuz koşullarda mesleki sınırların ve rollerin muğlaklaştığı, dolayısıyla genel algının da bu değişim ile yeniden üretildiği düzende tekrar düşünülmesi gerektiği mekanizmalara dikkat çeker. İki aşamalı olarak kurgulanan çalışmanın ilk bölümünde yarışmaların tarihsel süreçte gelişimi ve eğitimdeki yeri hakkında literatür çalışmasına yer verilmesi, ikinci bölümde ise Türkiye’de iç mimarlık alanının katılım koşulunu sağladığı yarışmaların dökümünün yapılarak niceliksel verilerinin ortaya konması ve bu yarışmaların amaçlarına göre sınıflandırması niteliksel yöntemler ile yapılarak mekan, mobilya, konsept, ürün, poster olmak üzere beş kategoride incelenmesi hedeflenmiştir. Çalışmada yer alan yarışma verileri, tasarım yarışmalarının ilan edildiği “Arkitera, Mimarist, Issue, Mimarizm, Yarismo, Tasarım Yarismalari” web sitelerinden elde edilerek hem niceliksel hem de niteliksel araştırma yöntemleri kullanılarak tasnif edilmiş, analiz ve değerlendirmelere tabi tutulmuştur. Gerçekleştirilen incelemeler neticesinde; (i) İç mimarlık alanı özelinde Türkiye iç mekan tasarımı yarışmalar tarihine bakıldığında, her ne kadar Cumhuriyet sonrası dönemde yarışma yoluyla üretim yapılmaya başlansa da, yarışma mekanizmasının alanda geleneksel hale gel(e)mediği ve sayıların milenyal döneme kadar oldukça az olduğu iddia edilebilir. (ii) İç mimarlık, mimarlık, endüstriyel tasarım ve ilgili tasarım disiplinleri çerçevesinden değerlendirildiğinde ise yarışmaların çoğunlukla mekan, sırası ile ürün, mobilya, konsept ve poster temalı yarışmaların takip ettiği gözlemlenmiştir. (iii)Yarışmaların çoğunlukla firmalar tarafından açıldığı, üniversiteler tarafından ve/veya üniversite işbirliğiyle açılan yarışmaların azınlıkta kaldığı görülmüştür. (iv) İç mimarlık bölümleri katılımına açık yarışmaların katılımcı profili incelendiğinde, öğrenci katılımının profesyonel katılımcılara kıyasla fazla olduğu görülmüştür. Tasarım eğitiminde etkin rol oynayan yarışmaların iç mimarlık disiplini özelinde yerleşmediği, tasarım disiplinlerinde yarışmaların yaygınlaşmanın ve çeşitlenmesinin gerekliliği, ağırlıklı olarak ticari kurumlar tarafından açıldığı tespit edilen yarışmaların üniversite-firma iş birliklerinin arttırılarak eğitimdeki teşvik edici rolünün arttırılmasına ihtiyaç olduğu görülmüştür. Çalışma bir durum değerlendirmesi niteliğinde olup, elde edilen bulguların 2021 yılı ve sonrası açılacak yarışma kurgularına, eğitim ve yarışma literatürüne katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yarışma Mekanizması, Mimari Yarışmalar, Türkiye’deki İç Mimarlık Yarışmaları, İç Mimarlık Eğitimi ve Yarışmalar, Mimarlık-İç Mimarlık Çekişmesi

AN EVALUATION ABOUT THE CURRENT SITUATION OF ORGANIZED DESIGN COMPETITIONS IN TURKEY THROUGH INTERIOR ARCHITECTURE FIELD

Öz

The aim of this study is to examine the connection between the culture of competition and interior architecture by questioning the place of design competitions organized from past to present in this field. The reason of focusing on interior architecture is to draw the attention on the changing role in the presence of the architecture-interior architecture dichotomy of the past and present and to examine the situation of competitions, which can be regarded as 'democratic' platforms for expression and production. In other words, the study points out the need to reconsider the mechanisms that define competence or extends in conditions where the professional boundaries and roles become increasingly ambiguous; in specific the mechanism of competition here is in question. The study has been structured in two sections. The first section is a literature study on the historical progress of these competitions along with their role in education. The second section is the inventory of the competitions organized in Turkey covering interior architecture. The main purpose of this part put forward quantitative data of competitions and analyze those data that categorized as five separate categories of space, furniture, concept, product, and poster. The data of this study has been parsed from the websites of “Arkitera, Mimarist, Issue, Mimarizm, Yarismo, Tasarim Yarismalari” that design competitions were announced, and the data has been classified, analyzed and evaluated using both quantitative and qualitative research methods. The study reveals that; (i) When evaluating history of interior design competitions in Turkey in the field of interior architecture, even if started to produce with the competition in the post-Republic period, it can be stated, the competition mechanism could not become traditional, and number of competitions was quite few until the millennial period. (ii) When evaluated within the framework of various disciplines such as interior architecture, architecture, or industrial design, it is observed that the competitions are mostly themed on space, followed by product, furniture, concept, and poster. (iii) It has been observed that the competitions are commonly organized by enterprises. University organized/cooperated competitions are sparse. (iv) Participant profile indicates a greater number of students than professionals are participating these competitions. It has been observed that the competitions which has an active role in design education are not prevalent specifically in the discipline of interior architecture. The study reveals the necessity of widespread, diverse competitions in design disciplines and increase encouraging role of competition in education by increasing the university-company cooperation of the competitions, which are determined mostly opened by commercial institutions. This study is an evaluation of status quo and it is thought that the findings will contribute to the construct of the competitions to be opened in 2021 and beyond, and the studies on the literature of education and competition.

Anahtar Kelimeler

Competition Mechanism, Architectural Competitions, Interior Design competitions in Turkey, Education of Interior Design and Competitions, Contradiction between Architecture and Interior Architecture

Kaynakça

• Andersson, J. E., Zettersten, G. B. ve Rönn, M. (2013). In Architectural Competitions – Histories and Practice, Rio Kulturkooperativ. Nordbloms tryck, Hamburgsund, Sweden: The Royal Institute of Technology and Rio Kulturkooperativ.
• Arntson, A., E. (2012). Graphic Design Basics, Boston: Wadsworth Cengage Learning.
• Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve Ulus İnşası: Erken Cumhuriyet Türkiye’sinde Mimari, İstanbul: Kültür Metis Yayınları.
• Brooker, G. ve Weinthal, L. (2013). The Handbook of Interior Architecture and Design,London: Bloomsbury Academic.
• Can, A. ve Gürpınar, A. (2016). Mobilya, Türkiye’de Tasarım Kronolojisi, 2. İstanbul Tasarım Bienali, İKSV, İstanbul. http://bizinsanmiyiz.iksv.org/wp-content/uploads/2017/11/mobilya_tr_opt.pdf Erişim Tarihi: 09.04.2021.
• Christiaans, H., ve C., M. (2002). Creativity as a Design Criterion. Creativity Research Journal, 14, 41– 45.
• Ciravoğlu, A. (2001). Mimari Tasarım Eğitiminde Workshop-Stüdyo Paralelliği Üzerine, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Çetin, M. (2021). ‘İç’ten ‘İç’e Mimarlıkta ‘İç’ Meselesinin Ekonomi- Politik Serüveni, Ankara: Nika Yayınevi.
• Çobanlı, O. (2014). History of Design Awards & Competitions, Design.amid, http://www.designamid.com/magazine.php?pageno=47. Erişim Tarihi: 09.05.2021
• Demirarslan, D. ve Demirarslan, O. (2020). Tasarım ve Tasarım Süreci, Kocaeli:Iksad publishing house.
• Dodsworth, S. (2009). The Fundamentals of Interior Design, US: ACA Publishing.
• Doğan, C. ve Özdoğlar, E. (2015). Starting and Today of the Interior Architecture Education; A Comparative Research on the Models of Mimar Sinan Fine Arts University, Sanayi-i Nefise Mekteb-i Alisi (Former Mimar Sinan Fine Arts University) and Ecole Des Beaux Arts. Procedia - Social and Behavioral Sciences. Vol 174, s:4108-4116.
• Eke, A., S. (2020). The Plurality Caused by Formal and Informal Education in the Field of Interior Architecture: An Evaluation on Furniture Design, International Journal of Education in Architecture and Design, Vol 1(1), s: 16-31.
• Eldem, S., H. (1931). Mobilya, Arkitekt, Vol 8, s: 273-274.
• Eris, E. (2021). Rethinking The Architectural Competitions and its Medium in Turkey within the Framework of Nişan Yaubyan’ Competitions, ReseArch'20 International Symposium of Architectural Research, 18-21 November, Karabük Üniversity, Karabük: Karabük Üniversitesi Yayınları.
• Eriş, E, Ağan, M, (2020). Türkiye’deki İç Mimarlık Eğitim Programlarının Karşılaştırılmalı Analizi: Mesleki Kimlik Karmaşasının İncelenmesi. Mimarlık ve Yaşam, .Vol 5 (2), s: 423-439.
• Gardiner, H., G. (1977). The 1977 International Chair Design Competition, San Diego: American Institude of Architects.
• Garip, E. ve Garip, S., B. (2012). İç Mimarlık Eğitiminde Yaratıcılık ve Yarışmalar, İç Mimarlık Eğitimi 2. Ulusal Kongresi, 20 Aralık 2021, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Guidelnes UIA Competition Guide For Design Competitions In Architecture And Related Fields, (2017). https://www.uia-architectes.org/webApi/uploads/ressourcefile/32/uiacompetitionguide.pdf, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
• Gürel, M., Ö. (2014). Türkiye'de İç Mimarlığın Bir Hikayesi, Türkiye'de İçmimarlık ve İçmimarlar, Umut Şumnu (ed.), İçmimarlar Odası Yayınları, İstanbul: Ada Ofset Matbaacılık, s. 21-26.
• Hildebrandt, H. (2004). The Gap Between Interior Design and Architecture, Design Intelligence, https://www.di.net/articles/the-gaps-between-interior-design-and-architecture/ Erişim Tarihi: 12.10.2020.
• Kaptan, B. (2014). Türkiye’de İçmimarlık Meslek Alanı ve Eğitimin Tarihi, Türkiye'de İçmimarlık ve İçmimarlar, Umut Şumnu (ed.), İç Mimarlar Odası Yayınları, İstanbul: Ada Ofset Matbaacılık, s. 63-81.
• Konigk, R. (2011). Interior Design as Architecture’s ‘Other’, Yüksek Lisans Tezi, University of Pretoria, Hatfield.
• Küçükerman, Ö, (2014). 1970’te Türk Sanatı- İç Mimarlık, Türkiye'de İçmimarlık ve İçmimarlar, Umut Şumnu (ed.), İçmimarlar Odası Yayınları, İstanbul: Ada Ofset Matbaacılık s: 27–30.
• Landa, R. (2011). Graphic Design Solutions, Boston: Wadsworth Cengage Learning.
• Martin, C.,S ve Guerin, D. (2004). The Career Cycle Approach To Defining The Interior Design Profession's Body Of Knowledge. Journal of Interior Design, Vol 30, s:1-22.
• Meltem, İ., A. (2010). 1930-2010 Yılları Arasında Bir Proje Elde Etme Yöntemi Olarak Türkiye’deki Mimari Tasarım Yarışmaları, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Ockman, J. (2012). Architecture School: Three Centuries of Educating Architects in North America, Cambridge: MIT Press, s: 396–401.
• Oygar, İ.,H. (2014). Yeni Tezyini Sanat, Türkiye'de İçmimarlık ve İçmimarlar, Umut Şumnu (ed.), İçmimarlar Odası Yayınları, İstanbul: Ada Ofset Matbaacılık, s: 11-13.
• Pile, J. ve Gura, J. (2013). History of Interior Design, Canada: John Wiley & Sons.
• Plunkett, D., (2013). The Profession that Dare Not Speak its Name, The handle book of Interior Architecture and Design (ed. G. Brooker and L. Weinthal), Bloomsbury Academic, UK: Berg Publishing, 93-106.
• Sayar, Z. (1950). Mobilya Meselesi, Arkitekt 3-4 (219-220), s: 61-61.
• Stumpf, K., M. (2004). What’s a Name Got To Do With: Interior Design, Interior Architecture, Interior Decorating, Interiors, Proceedings of IDEC Conference, 23-28 Mart, Pittsburgh, s:68.
• Şumnu, U. (2013). Modern Mekanlarda Oturmak, Erken Cumhuriyet Döneminde Mobilya, Umut Şumnu (ed.), Ankara: İçmimarlar Odası Yayınları, s. 9-13.
• Şumnu, U. (2014). Türkiye’de İçmimarlık ve İçmimarlar, Ankara: İçmimarlar Odası Yayınları.
• Taşdemir, G. (2019). Devlet Güzel Sanatlar Akademisi ve Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu Perspektifinden İç Mimarlık Eğitimine Tarihsel Bir Bakış: Belgeler ile Eğitimin Araçları Üzerine Alternatif Bir Okuma. Türkiye’deki İç Mimarlık Eğitiminin Tarihi, Gelişimi ve Geleceği Ulusal Sempozyumu:19-21 Aralık, İstanbul, s:94-123.
• Whitney, M., C. (2008). A History of the Professionalization of Interior Design Viewed Through Three Case Studies of the Process of Licensure, Dissertation Thesis ,Virginia Polytechnic Institute and State University, Virginia.
• Ziya, A. (1931). Binanın İçinde Mimar, Arkitekt, 1931-1 s: 14-20.