ÇALIŞANLARDA YAŞAMIN ANLAMI ALGISININ İŞKOLİKLİK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 436 - 452, 01.04.2022

Rana Özyurt Kaptanoglu Neşe Tosun

Öz

Bu çalışmanın amacı sağlık sektöründe çalışanlarda yaşamın anlamı algısının işkoliklik davranışına etkisini ölçümleyerek irdelemektir. Bu amaçla, İstanbul ili Avrupa yakasında sağlık sektöründe çalışan 467 sağlık çalışanına kolayda örnekleme yöntemi ile ulaşılmış, anket yolu ile veri toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 25.0 istatistik paket programında güvenilirlik testi, faktör analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada yaşamın anlamı ve işkoliklik kavramları pozitif psikoloji ve örgütsel davranış disiplini kapsamında ele alınmıştır. Yapılan uygulama sonucunda çalışanlarda yaşamın anlamı algısı ile alt boyutlardan biri olan aranan anlamın işkoliklik davranışını anlamlı ve negatif yönde etkilemediği tespit edilmiştir. Diğer alt boyutlar biri olan mevcut anlamın işkoliklik davranışını etkilemediği ve aralarındaki ilişkinin anlamsız olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşamın Anlamı, İşkoliklik Davranışı, Pozitif Psikoloji, Örgütsel Davranış Disiplini.

THE EFFECT OF THE MEANING OF LIFE'S PERCEPTION ON WORKAHOLIC BEHAVIOR IN EMPLOYEE: A RESEARCH IN THE HEALTH SECTOR

Öz

The aim of this study is to examine the effect of the perception of the meaning of life in the health sector on the workaholism behavior by measuring. For this purpose, 467 health workers working in the health sector in the European side of Istanbul were reached by easy sampling method and data were collected through questionnaires. The obtained data were evaluated by using reliability test, factor analysis, correlation analysis and regression analysis in SPSS 25.0 statistical package program. In the study, the meaning of life and the concepts of workaholism are discussed within the scope of positive psychology and organizational behavior discipline. As a result of the application, it was determined that the perception of the meaning of life and the meaning sought, which is one of the sub-dimensions, did not affect the workaholism behavior in a significant and negative way. It has been determined that the existing meaning, which is one of the other sub-dimensions, does not affect the workaholic behavior and the relationship between them is meaningless.

Anahtar Kelimeler

Meaning of Life, Workaholic Behavior, Positive Psychology, Organizational Behavior Disciplin

Kaynakça

• Adler, Alfred (2004). “Yaşamın Anlamı ve Amacı”, (Çev.: Kâmuran Şipal), Ankara: Say Yayınları
• Akın, Ahmet; Taş, İbrahim (2015). “Yaşam Anlamı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Turkish Studies, 10(3), 27-36.
• Aktaş, Hakkı; Şimşek, Eylem (2014). “Pozitif Psikoloji Bağlamında Türk Kültüründe Yaşamın anlamı ve Yaşam Doyumunun Analizi: Neşet Ertaş Türküleri Örneği”, Türk Dünyası Araştırmaları, 208, 449-480.
• Ağ, Cengiz; Balcı, Oktay. (2019). “Yaşamda anlam varlığının örgütsel sermaye ile ilişkisi”, Nişantaşı Üniversitesi, 14(4), 1601-1614.
• Arsezen, Pelin (2017). “Turizimde İşkoliklik Davranışı, İş Tatmini ile İşletme Performansı Arasındaki İlişkinin Analizi ve Örgüte Duygusal Bağlılığın Aracı Rolü: Antalya’da Bulunan Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerindeki Yöneticiler Örneği”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(5), 211-227.
• Ayan, Altan (2017). “Makyavelist Kişilik Eğilimi Algılarının Yaşamın Anlamı ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Yönetim ve Ekonomi, 24(1), 53-72.
• Balcı, Oktay; Ağ, Cengiz (2019). “Yaşamın Anlamı ve İşin Anlamlılığı Arasındaki İlişki”, Uluslararası Sosyal ve Beşeri bilimler Araştırma Dergisi, 6(33), 348-362.
• Bardakcı, Salih; Baloğlu, Mustafa (2012). “İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Okul Yöneticilerinin İşkoliklik Eğilimleri”, Eğitim ve Bilim, 37(164), 45-56.
• Baykal, Elif (2018). “Spiritüelite (Ruhsallık) ve İş Ortamında Anlam Arayışı”, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 2(1), 11-25.
• Bayraktaroğlu, Sekan; Yılmaz, Sevdiye Ersoy; Çetinel, Emine (2015). “İnsan Kaynakları Yönetimi Bağlamında İşkoliklik Davranışı Üzerine Bir Değerlendirme”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 107-129.
• Burke, Ronald J. (2000). “Workaholism in Organizations: Concepts, Results and Future Research Directions”, International Journal of Management Reviews, 2(1), 1-16.
• Burke, Ronald J.; Koksal, H. (2002). “Workaholism Among A Sample of Turkish Managers And Professionals: An Exploratory Study”, Psychological Peport, 91, 60-68.
• Burke, Ronald J.; Matthiesen, S.B.; Pallesen, S. (2006). “Workaholism, organizational life and well-being of Norwegian Nursing Staff”, University of Bergen, Department of Psychological Sciences, 11(5), 463-477.
• Büyüköztürk, Şener (1997). “Araştırmaya Yönelik Kaygı Ölçeğinin Geliştirilmesi”, Eğitim Yönetimi, 3(4), 453-464.
• Büyüköztürk, Şener; Bökeoğlu, Ömay Çokluk; Köklü, Nilgün (2008). “Sosyal Bilimler İçin İstatistik”, (3. Baskı), Ankara:Pegem Akademi
• Carreno, David F.; Eisenbeck, N.; Cangas, Adolfo F.; García-Montes, José M.; Del Vas, Laura G.; María, Alejandro T. (2020). “Spanish adaptation of the Personal Meaning Profile-Brief: Meaning in life, psychological well-being, and distress”, International Journal of Clinical and Health Psychology, 20, 151-162.
• Çelik, Nur Demirbaş (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Yaşamda Anlam ve Yaşam Amaçları Arasındaki İlişki”, Mediterranean Journal of Humanities, 4(1), 133-141. Çevik, Cahide; Ciğerci, Yeliz; Kılıç, İbrahim; Uyar, Serpil (2020). “Relationship between smartphone addiction and meaning and purpose of life in students of health sciences”, Perspect Psychiatr Care, 1-7.
• Debats, D.L. (1999). “Sources of meaning: An Investigation of Significant Commitments in Life”, Journal of Humanistic Psycholog, 39(4), 30-57.
• Demirtaş, Ayşe Sibel (2018). “Duygu Düzenleme Stratejileri ve Benlik Saygısının Mutluluğu Yordayıcılığı”, Turkish Studies, 13(11), 487-503.
• Dilek, Sevgi Altun; Yılmaz, Kürşad (2016). “Öğretmenlerin İşkoliklik Eğilimleri İle İş-Yaşam Dengeleri”, E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 36-55.
• Doğan, Tayfun; Tel, Fatma Dilek (2011). “Duwas işkoliklik Ölçeği Türkçe Formunun (Duwas-TR) Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi”, AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 61-69.
• Doğan, Tayfun; Sapmaz, Fatma; Tel, Fatma Dilek; Sapmaz, Seda; Temizel, Selin (2012). “Meaning in Life and Subjective Well-Being among Turkish University Students”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 55, 612-617.
• Donaldson, Stewart I.; Ko, I. (2010). “Positive organizational psychology, behavior and scholarship: A review of the emerging literature and evidence base”, The Journal of Positive Psychology ,5(3), 177-191.
• Douglas, Evan J.; Morris, Robyn J. (2006). “Workaholic, or just hard worker?”, Career Development International, 11(5), 394-417.
• Eker, Halime; Taş, İbrahim; Anlı, Gazanfer (2020). “Üniversite Öğrencilerinde Psikolojik Sağlamlık ile Yaşamın anlamı ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1182-1199.
• Ekşi, Halil; Sayın, Mine; Liman, Melis (2019). “Otantikliğin Yaşamın Anlamı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Amaç Bilincinin Aracı Rolü”, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65), 795-803.
• Emmons, R. A. (2003). “Personal Goals, Life Meaning, and Virtue: Wellsrings of A Positive Live”, In C. L. M. Keyes & J. Haidt (Eds.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived, 105–128, Washington, DC: American Psychological Association.
• Fineman, S. (2006). “On Being Positive: Concerns And Counterpoints”, Academy of Management Review, 31(2), 270-291. Gable, Shelly L.; Haidit, J. (2005). “What (and why) is positive psychology?” Review of General Psychology, 9(2), 103–110.
• Halama, P. (2005). “Relationship Between Meaning in life and The Big Five Personality Traits in Young Adults And The Elderly”, Studia Psychologica, 47(3), 167-178.
• Heintzelman, Samantha J.; King, Laura A. (2014). “(The Feeling of) Meaning-as-Information”, Personality and Social Psychology Review, 1–15.
• Jaarsma, Tessa A.; Pool, G.; Ranchor, Adelita V.; Sanderman, R. (2007). “The concept and measurement of meaning in life in Dutch cancer patients”, Psycho-Oncology, 16,241-248.
• Kahveci, Niyazi (2019). “Sistematik Düşünme”, 1. Baskı, İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Kart, Müge Ersoy (2005). “Reliability And Validity of The Workaholism Battery (Work-BAT): Turkish Form”, Social Behavior and Personality, 33(6), 609-618.
• Karakaya, Abdullah; Büyükyılmaz, Ozan; Ay, Ferda Alper (2015). “İşyeri Yalnızlığının İşkoliklik Üzerindeki Etkisi: Kardemir A.Ş.’de Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 79-100.
• Kesen, Mustafa (2015). “Örgütsel Bağlılığın İşkoliklik Üzerindeki Etkisi: Görgül Bir Araştırma”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 53-68.
• Keskin, Halit; Kgün, Ali Ekber; Koçoğlu, İpek (2016). “Örgüt Teorisi”, (1. Basım), İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kul, Aykut; Demir, Ramazan; Katmer, Ayşe Nur (2020). “Covid-19 Salgını Döneminde Psikolojik Sağlamlığın Yordayıcısı Olarak Yaşam Anlamı ve Kaygı”, Turkish Studies, 15(6), 695-719.
• Kutanis, Özen R.; Yıldız, E. (2014). “Pozitif psikoloji ile pozitif örgütsel davranış ilişkisi ve pozitif örgütsel davranış boyutları üzerine bir değerleme”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 5(11), 135-154.
• Leontiev, D.A. (2005). “Three Facets of Meaning”, Journal of Russian & East European Psychology, 43(6), 45-72.
• Líbano, M. D.; Llorens, S.; Salanova, M.; Schaufeli, W. (2010). “Validity of a brief workaholism scale”, Psicothema, 22(1), 43-150.
• Lindeman, M., Verkasalo, M. (1996). “Meaning in Life for Finnish Students”, The Journal of Social Psychology, 136(5), 647–649.
• Luthans, F. (2002). “Positive Organizational Behavior: Developing And Managing Psychological Strengths”, Academy of Management Executive, 16(1), 57-72.
• Luthans, F.;Youssef, Carolyn M. (2007). "Emerging Positive Organizational Behavior", Journal of Management, 33(3), 321-349.
• Martela, F.; Steger, Michael F. (2016). “The three meanings of meaning in life: Distinguishing coherence, purpose, and significance”, The Journal of Positive Psychology, 11(5), 531-545.
• McGregor, I.; Little, Brian I. (1998). “Personal Projects, Happiness, and Meaning: On Doing Well and Being Yourself”, Journal of Personality and Social Psychology, 74(2), 494-512.
• McMillan, Lynley H. W.; O’Driscoll, Michael P.; Burke, Ronald J. (2003). “Workaholism: a review of theory, research and future directions”, in C.L. Cooper and IT. Robertson eds, international Review of industrial and Organizational Psychology, 18, 207-30, NY; John Wiley and Sons.
• McMillan, Lynley H. W.; O’Driscoll, Michael P.; Marsh, Nigel V.; Brady, Elizabeth C. (2001). “Understanding Workaholism: Data Synthesis, Theoretical Critique, and Future Design Strategies”, International Journal of Stress Management, 8(2), 69-91.
• McMillan, Lynley H.W.; O'Driscoll, Michael P. (2004). “Workaholism and Health: implications for organisations”, Journal of Organizational change Management, 17(5), 509-519.
• Moomal, Z. (1999). “The Relationship between Meaning in Life and Mental Well-Being”, South African Journal of Psychology, 29(1), 36–41.
• Morse, Nancy C.; Weiss, Robert S. (1955). “The Function and Meaning of Work and the Job”, American Sociological Review, 20(2), 191-198. Ng, Thomas W. H.; Sorensen, Kelly L.; Feldman, Daniel C. (2007). “Dimensions, antecedents, and consequences of workaholism: a conceptual integration and extension”, Journal of Organizational Behavior, 28, 111-136.
• Ölçer, Ferit (2005). “İşkoliklik Üzerine Bir Araştırma”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(9), 122-144.
• Özsoy, Emrah (2013). “İşkoliklik ve Çalışmaya Tutkunluk Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Sağlık Sektöründe Bir Araştırma”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 59-68.
• Öztürk, Yunus Emre; Kıraç, Ramazan; Mıdık, Büşra (2018). “112 ve Acil Servis Çalışanlarının İşkoliklik Durumlarının Kas-İskelet Rahatsızlıkları Durumuna Etkisinin Araştırılması”, Journal of Social And Humanities Sciences Research, 5(27), 3184-3194.
• Pekdemir, Işıl; Koçooğlu, Merve (2014). “İşkoliklik ile İş Yaşam Dengesi Arasındaki İlişkide Kişilik Özelliklerinin aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 309-337.
• Porter, G. (1996), “Organizational impact of workaholism: suggestions for researching the negative outcomes of excessive work”, Journal of Occupatioml Health Psychology, 1(1), 70-84.
• Reker, Gary T. (1977). “The purpose-in-life test in an inmate population: An empirical investigation”, Journal of Clinical Psychology, 687-693.
• Reker, Gary T., Peacock, Edward J.;Wong, Paul T. P. (1987). “Meaning and Purpose in Life and Well-Being: A Life-Span Perspective”, Journal of Gerontology, 42(1), 44-49.
• Reker, Gary T. (1997). “Personal Meaning, Optimism, and Choice: Existential Predictors of Depression in Community and Institutional Elderly”, The Cerontological Society of America, 37(6), 709-716.
• Robinson, Bryan E. (1998). “The workaholic family: A clinical perspective”, The American Journal of Family Therapy, 26(1) , 65-75.
• Robinson, Bryan E. (2000). “Workaholism: Bridging the Gap Between Workplace, Sociocultural, and Family Research”, Journal of Employment Counselling, 37, 31-47.
• Ryff, Carol D., Singer B. (1998). “The Contours of Positive Human Health” Psychologial Inquiry, 9 (1), 11-28.
• Schaufeli, Wilmar B.; Taris, Toon W. ; Bakker, Arnold B. (2006). “Dr. Jekyll and Mr. Hide: On the Differences between Work Engagement and Workaholism”, Research Companion to Working Time and Work Addiction, (Ed.: Ronald J. Burke), Edward Elgar: Northampton, MA., 193- 217.
• Schaufeli, Wilmar B.; Taris, Toon W. ; Rhenen, W. Van (2008). “ Workaholism, Burnout, and Work Engagement: Three of a Kind or Three Different Kinds of Employee Well-being?”, Applied Psychology, 57(2), 173-203.
• Schnell, T. (2009). “The Sources of Meaning and Meaning in Life Questionnaire (SoMe): Relations to demographics and well-being”, The Journal of Positive Psychology, 4(6), 483-499.
• Scott, Kimberly S.; Moore, Keirsten S.; Miceli, Marcia P. (1997). “An ExpIoration of the Meaning and Consequences of Workaholism”, Human Relations, 50(3), 287-314.
• Shek, Daniel T. L. (1992). “Meaning in Life and Psychological Well-Being: An Empirical Study Using the Chinese Version of the Purpose in Life Questionnaire”, The Journal of Genetic Psychology, 153(2), 185–200.
• Seligman, Martin E. P.; Steen, Tracy A.; Park, N.; Peterson, C. (2005). “Positive Psychology Progress Empirical Validation of Interventions”, Tidsskrift for Norsk Psykologforening, 42, 874-884.
• Serçeoğlu, Neslihan; Selçuk, Gökalp Nuri (2016). “Konaklama İşletmelerinde Çalışan Personelin İşkoliklik Eğilimleri ile Hizmet Odaklılık İlişkisi: TRA1 Bölgesinde Bir Araştırma”, Turizm Akademik Dergisi, 3 (1), 39-55.
• Sipahi, Beril; Yurtkoru, E. Serra; Çinko, Murat (2008). “Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi”, (2. Baskı), İstanbul: Beta Basım.
• Snir, R.; Harpaz, I. (2004). “Attitudinal and Demographic Antecedents of Workaholism”, Journal of Organizational Change Management, 17, 520-536.
• Snir, R.; Harpaz, I. (2006). “The workaholism phenomenon: a cross-national perspective”, Career Development International, 11(5), 374-393.
• Steger, Michael F.; Frazier, P.; Oishi, S.; Kaler, M. (2006). “The Meaning in Life Questionnaire: Assessing the Presence of and Search for Meaning in Life”, Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80-93.
• Steger, Michael F.; Kashdan, Todd B.; Sullivan, Brandon A.; Lorentz, D. (2008). “Understanding the Search for Meaning in Life: Personality, Cognitive Style, and the Dynamic Between Seeking and Experiencing Meaning”, Journal of Personality, 76(2), 199-228.
• Seybold, K. C.; Salomone, Paul R. (1994). “Understanding Workaholism: A Review of Causes and Counseling Approaches”, Journal of Counseling & Development, 4-9.
• Seyrek, Özgür Demirci; Ersanlı, Kurtman (2017). “Üniversite Öğrencilerinde Yaşamın Anlamı ile Psikolojik Esneklik Arasındaki İlişki”, Turkish Studies, 12(4), 143-162.
• Şahin, Mustafa; Aydın, Betül; Sarı, Serkan Volkan; Kaya, Sezen; Pala, Havva (2012). “Öznel İyi Oluşu Açıklamada Umut ve Yaşamda Anlamın Rolü”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Şentürk, Habil; Yakut, Selahattin (2014). “Hayatın Anlamı ve Din”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(33), 45-60.
• Tabassum, A.; Rahman, T. (2013). “Gaining the insight of workaholism, its nature and its outcome: A literature review”, International Journal of Research Studies in Psychology, 2(2), 81-92.
• Yalçın, İlhan; Malkoç, Asude (2015). “The Relationship Between Meaning in Life and Subjective Well-Being: Forgiveness and Hope as Mediators”, J Happiness Stud, 16, 915-929.
• Yavan, Öznur (2016). “Örgütsel Davranış Düzleminde Adanmışlık”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 278-296.
• Yıkılmaz, Murat; Güdül, Meryem Demir (2015). “Üniversite Öğrencilerinde Yaşamda Anlam, Bilinçli Farkındalık, Algılanan Sosyoekonomik Düzey ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkiler”, Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 297-315.
• Yiğit, Burcu (2020). “2015-2020 Yılları Arasında İşkoliklik Alanında Yazılan Makalelerin İncelenmesi”, İş’te Davranış Dergisi, 5(2), 101-113.
• Yüksel, Ruşen (2012). “Genç Yetişkinlerde Yaşamın Anlamı”, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 79-91.
• Yüksekbilgili, Zeki; Akduman, Gülbeniz (2015). “Kuşaklara Göre İşkoliklik”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 415-440.
• Yüksekbilgili, Zeki; Akduman, Gülbeniz (2016). “Bireysel Mutluluk ve İşkoliklik İlişkisi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, 31, 95-112.
• Yükselen, Cemal (2017). “Pazarlama Araştırmaları”, (7.Basım), İstanbul: Detay Yayıncılık.
• Zika, S., Chamberlain, K. (1992). “On the relation between meaning in life and psychological well-being” British Journal of Psychology, 83(1), 133–145.
• Zohar, D. (2006). “On the vicissitudes of the study of workaholism: a construct at a crossroad”, Career Development International, 11(5), 478-482.