BİR İLETİŞİM ARACI OLARAK POSTA SANATI (MAİL ART)

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 764 - 780, 01.07.2022

Kevser Aktaş Kuruçay

Öz

Son yıllarda ülkemizde gittikçe popülerleşen posta sanatı hareketi, posta sanatının serüveni, nostaljik yapısı ve çıkış felsefesi ile, dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır. Posta sanatı istendik bir şekilde el ve yer değiştiren hayatın içinden ve hayattan kesitler sunan, çoğu zaman belirlenen tema üzerinden tasarımlarının sağlandığı mektup postalarıdır. Bu mektup postaları posta örgütünün izlerini taşıyan, güzergâhta aldığı darbeler ve lekelerle, hatta bazen hiç tanınmayan örgüt mensubu dağıtım personellerinin el yazısı eklemeleriyle ancak alıcının eline ulaştığında tamamlanan sanat nesnesidir. Posta servisi aracılığı ile dilenen yere ve kişiye yollanan bu sanat hareketi galerilerde sergilenen sanat eserlerinden farklı olarak belirli bir zümreye ve kesime hitap eden sanat anlayışının karşına bir duvar gibi durarak sanatı halka hatta sanatçı kimliği olmayan kişilere kadar indirgemiştir.
Posta sanatını tam olarak kavrayabilmek için işin sadece sanatsal boyutunu değerlendirmek kısır yargılara sebep olabilmektedir. Posta sanatını bir sanat hareketi olarak değerlendirmeden evvel, iletişim aracı olarak değerlendirmek gerekir. Posta sanatı ile iletişimde, iletişim süreci temel ögeleri irdelenmelidir. Çünkü iletişim kanalında ortaya çıkan bazı standartlar ve kurallar bu sanat hareketinin özgürlüğünü kısıtlamakta ve ona yön vermektedir. Sanat hareketinin dolaşımı süresince, Evrensel Posta Birliği teşkilatının bir üyesi olan Türkiye’de yerel ve uluslararası nitelikte posta kuralları uygulanmaktadır.
Bu araştırma da posta sanatının ülkemizdeki iletişim süreçleri nelerdir? Sorusuna cevap aranmış, posta sanatının iletişimsel süreçleri literatür taraması veri sonuçlarına göre yorumlanmıştır. Bu çalışma posta sanatının önemini ve PTT’nin posta sanatı için gerekliliğini ve gereksinimlerini ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Posta Sanatı, Mail Art, İletişim, PTT.

THE ART OF POSTAL AS A MEANS OF COMMUNICATION (MAIL ART)

Öz

In recent years, increasingly popular postal art movement in our country has managed to attract attention with its adventure, nostalgia and philosophy. Postal art is an artwork that offers excerpts from life. It often carries the traces of the postal organization, with all the damage and stains it receives on the route before been reached to the recipient’s hands. Sometimes even with the handwriting additions of officers who will never be recognized. Postal art as an art movement which can be sent to desired recipient and location demonstrate a resistance against whom supporting the idea of that art is only for certain groups. Moreover, it publicize the art by actually letting regular people who does not have artistic identities produce art.
In order to fully comprehend the art of mail, evaluating only the artistic dimension of the work can lead to vicious judgments. Before considering postal art as an art movement, it is necessary to consider it as a way of communication. In communication with the art of mail, the basic elements of the communication process should be examined. Because some of the standards and rules that arise in the communication channel restrict and guide the freedom of this art movement. During the circulation of this art movement, local and international postal rules are applied in Turkey, which is a member of the Universal Postal Union organization.
What are the communication processes of postal art in our country? In this research, answer to that question was sought and the communicative processes of the postal art were interpreted according to the literature. This study reveals the importance of postal art and the requirements of PTT for the art of mail.

Anahtar Kelimeler

Postal Art, Mail Art, Communication

Kaynakça

• KAYNAKÇA Antmen. A. (2013). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarıyla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Arnheim. R. (2018). Görsel Düşünme. (Çev. R. Öğdül). Metis Yayıncılık, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 1997).
• Atalay,M.C., Gürses B. (2016). Yükseköğretim sanat eğitiminde posta sanatı uygulamaları, Cumhuriyetin ışığında yükseköğretimde sanat eğitimi uluslararası sempozyumu, Ankara: Gazi Üniversitesi, 23-25 Kasım2016, s.623-637, https://www.academia.edu/35690652/Y%C3%9CKSEK%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M_SANAT_E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0NDE_POSTA_SANATI_UYGULAMALARI . Erişim Tarihi: 20/04/2022.
• Berger. J. (2018). Görme Biçimleri. (Çev. Y. Salman). Metis Yayıncılık, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 1972).
• Boyraz, B. (2019 Mayıs).Posta sanatı literatürümüz hakkında. Sanat Tasarım Gazetesi, s.9.
• Boyraz, B. (2019). Türkiye'de kültürel etkileşim platformları olarak posta sanatı etkinlikleri. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,3(2), https://dergipark.org.tr/tr/pub/ysbed/issue/49872/549992 . Erişim Tarihi: 20/04/2022.
• Çelik Uğuz, S. (2011). Turizm ve posta sanatı, I. uluslararası 4. ulusal eğridir turizm sempozyumu ve göller bölgesi çalıştayı, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 1-4 Aralık 2011, s.443-447, https://www.academia.edu/35690652/YÜKSEKÖĞRETİM_SANAT_EĞİTİMİNDE_POSTA_SANATI_UYGULAMALARI.Erişim Tarihi: 20/04/2022.
• Eser, G. (2014). Posta hizmetleri sektöründe yapılan reformlar, posta hizmetlerinin serbestleştirilmesi 'PTT A.Ş. örneği'' (Yüksek Lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.407502)
• Genç, S. (2019). Practicing mail art in visual arts course, and evaluation of the artworks of students. World Journal of Education, 9, 255-265. Doi: 10.5430/wje.v9n1p255, https://www.researchgate.net/publication/331490518_Practicing_Mail_Art_in_Visual_Arts_Course_and_Evaluation_of_the_Artworks_of_Students . Erişim Tarihi: 20/04/2022.
• Genç, S. (2019). Temel tasarım dersinde posta sanatı uygulamaları. Mustafa Hilmi Bulut (Ed.), Eğitim bilimleri alanında araştırma ve değerlendirmeler (s.150-161). Ankara: Gece Akademi. https://www.academia.edu/40649272/Temel_Tasar%C4%B1m_Dersinde_Posta_Sanat%C4%B1_Uygulamalar%C4%B1_Mail_Art_Works_in_Basic_Design_Course_ . Erişim Tarihi: 20/04/2022.
• Gül, S. (2014). Sanatta devrimsel bir hareket: Fluxus (Yüksek Lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.357382)
• Güneş, Ş. (2014). Posta Sanatı. Artes Yayınları, İstanbul.
• Gürel, Baykal,(2010). “Mektup postası gönderileri ve ücret uygulaması ders notu”, https://docplayer.biz.tr/27167796-Mektup-postasi-gonderileri-ve-ucret-uygulamasi-ders-notu-hazirlayan-baykan-gurel-ankara-ptt-egitim-merkezi.html . Erişim Tarihi:20.04.2022.
• Hodge. S. (2018). Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Sanat Fikri. (Çev. E. Gözgü). Domingo Yayıncılık, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 2011).
• Krausse. A.C. (2005). Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü. (Çev. D. Zaptcıoğlu). Literatür Yayıncılık, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 2005).
• Kuruçay, B. (2019). Plastik sanatlarda pulun evsizlik olgusu (Yüksek Lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.564471)
• May. R. (2018). Yaratma Cesareti. (Çev. A. Oysal). Metis Yayıncılık, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 1975).
• Muraz, Ö. (2009). Nur Koçak’ın pop sanat, foto-gerçekçilik, feminist sanat ve posta sanatı içerisinde incelenmesi (Yüksek Lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No.241447)
• PTT (2022), https://www.ptt.gov.tr/Sayfalar/Posta/YurtIciPostaHizmetleri.aspx . Erişim Tarihi:20.04.2022
• PTT Kargo Ve Kurye Gönderileri Hakkında Yönetmelik (2011), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110611-7.htm#:~:text=MADDE%201%20%E2%80%93%20(1)%20Bu,ili%C5%9Fkin%20usul%20ve%20esaslar%C4%B1%20d%C3%BCzenlemektir. . Erişim Tarihi:20.04.2022
• Tuna, S. (2004), “Sanat eğitiminin gerekliliği ve güncelliği”, Çağdaş Eğitim Aylık Eğitim ve Öğretim Dergisi, Sayı: 29, Şubat 2004.
• Tuna, Y. (2012). İletişim Kavramı ve İletişim Süreci (Ed: İzlem Vural). İletişim. Ankara: Pegem Yayınları.
• Uçar, T.F. (2014). Görsel İletişim ve Grafik Tasarım. İnkılâp Kitapevi Yayıncılık, İstanbul.
• UPU (2022), https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union . Erişim Tarihi:20.04.2022
• Posta Hizmetleri Kanunu (2013), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6475.pdf . Erişim Tarihi:20.04.2022. Posta Kanunu (1950), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.5584.pdf . Erişim Tarihi:20.04.2022.
• Friedman, K. (1995). The early days of mail art: An historical overview. Eternal Network. A Mail Art Anthology,p. 3-16. https://www.fondazionebonotto.org/admin/download/file/6f3a1c6_friedman.1995.theearlydaysofmaila1.pdf . Erişim Tarihi:20.04.2022.
• Dunkin-Hubby, L. (2016). A brief history of mail art’s engagement with craft (c. 1950–2014). The Journalof Modern Craft ,9(1), 35-54. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/17496772.2016.1183948 . Erişim Tarihi:20.04.2022
• Phillpot, C. (1995). The Mailed Art of Ray Johnson. In: Eternal Network. A Mail Art Anthology Chuck Welch. (pp. 25–34). University of Calgary Press. https://www.academia.edu/27869614/Welch_1995_Eternal_Network_A_Mail_Art_Anthology_Part_I_pdf . Erişim Tarihi:20.04.2022.
• Araştırmada kullanılan tüm görsel ögeler Öğr. Gör. Kevser AKTAŞ KURUÇAY’ a aittir.