KONUTUN DÖNÜŞÜMÜNÜ TÜKETİM VE MEDYA ODAĞINDA OKUMAK

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 954 - 967, 07.09.2022

Esra Orhan Yılmaz , Alım Selin Mutdoğan

Öz

Mimarlık ve tasarım alanının başat çalışma konularından olan barınma mekanları, günümüzde yatırım, ekonomi gibi farklı çalışma alanlarının da birincil konusu haline gelmiş, disiplinler arası bir yerde konumlanarak salt biçimsel değişime uğramamış aynı zamanda anlamsal dönüşüm yaşamıştır. Bir yere ait olma mücadelesi ile başlayan bu serüven zamanla mahremiyet, aidiyet, özel alan gibi kavramlar ile eşleşmesine karşın süreç içerisinde kullanıcısından bağımsız olarak tasarlanan ve sunulan nesnelere evrilmiştir. Söz konusu dönüşüm, Türkiye’nin tarihsel sürecinde ele alındığında, 1980’lerin siyasi ve ekonomik politikalarında yaşanan değişimler ve sonrasında açıkça görülmektedir. Her şeyin nesne olarak görülmesini esas alan yaklaşımların temel amacının tüketim toplumu yaratmak olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Topluma tüketimi adapte etmekteki en büyük destek ise medya olmuştur. Bu bağlamda, konutun zamanla bir tüketim nesnesi olarak sunulmasında medyanın nasıl rol oynadığına değinilmiştir. Araştırma, pek çok farklı disiplinde kendisine yer bulan barınma mekanlarının dönüşümü sadece mimari bir perspektiften yorumlamaktan öteye geçerek, çok yönlü yaşanan değişimlere paralel olarak tüketim ve medya odağında ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Konut, Medya, Tüketim, Tasarım

UNDERSTANDING THE TRANSFORMATION OF HOUSING FOCUSING ON CONSUMPTION AND MEDIA

Öz

Among the dominant study topics in the fields architecture and design, housing spaces have recently become the major subject among various study fields such as investment, economy, and this has not only undergone a stylistic change but also a notional transformation by being placed on an interdisciplinary spot. Having started with the adventure of belonging to a place, although this adventure has been matched with special concepts such as privacy, belonging, and special space, it has evolved into objects designed and introduced independent of the user during this process. When this subject transformation is considered in the historical process of Turkey, it is clearly seen during and after the changes experienced in political and economic policies of 1980s. It would be true to state that the major objective of approaches that view everything as objects is creating a society of consumerism. The media have provided the biggest support in adapting the society to consumption.. In this context, how the media have played a role in introducing houses as objects of consumption over time has been mentioned. This study investigates this subject focusing on consumption and media in parallel to the changes experienced in a multifaceted context by getting beyond the interpretation of the transformation of housing spaces solely through an architectural perspective.

Anahtar Kelimeler

Housing, Media, Consumption, Design.

Kaynakça

• Alpkaya, F. (2019). Toplumsal Yapı ve Toplumsal Değişme. Faruk Alpkaya ve Bülent Duru (Der.). 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. Ankara: Siyasal Kitapevi. S. 7-14.
• Bali, R. N. (2002). Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a Yeni Seçkiler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar. İstanbul: İletişim Yayınları
• Barlas, C. (1990). “Dönülmez Akşamın Ufkundayız”, Milliyet, 5 Temmuz.
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu - Söylenceleri / Yapıları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilgin, İ. 2006, “Kent Üretiminin ve Kamu Yaşamının Örgütlenmesinde Güncel Eğilimler”,Toplum ve Bilim, Sayı:105, s.166-177.
• Dağtaş, B. ve Erol, D. D. (2009). Yaygın Medyanın Haftasonu Eklerinde Tüketime Dayalı Yaşam Tarzı Sunumları (Der.) Banu Dağtaş ve Erdal Dağtaş. Medya, Tüketim ve Yaşam Tarzları Türkiye Medyasından Örüntüler, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Diken (2019). I shop therefore I am – Barbara Kruger. https://www.diken.com.tr/i-shop-therefore-i-am-barbara-kruger/ Erişim: 5.4.2022
• Ersel, H. (1999). 1980 Sonrası Serbestleşme Deneyimi. Zeynep Rona (Ed.). Bilanço 1923-1998: “Türkiye Cumhuriyeti’nin 75 Yılına Toplu Bakış” Uluslararası Kongresi II. Cilt: Ekonomi-Toplum-Çevre. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. s. 117-130.
• Görgülü, T. ve Kaymaz Koca, S. (2007). “Türkiye’de Barınma Biçimlerinde Yaşanan Değişimler: Son Dönemde Yapılan Tüketim Odaklı Konutlar”, Mimarlık Dergisi, 337, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=287&RecID=1630# Erişim : 4.6.2022
• Gürbilek, N. (1992). Vitrinde Yaşamak 1980’lerin Kültürel İklimi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kandemir, Ö. (2012). Bilişim Teknolojileri İle Dönüşmekte Olan Mimarlık Nesnesi Ve Maddesiz Öğeleri. Yayımlanmış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kaya, R. (1999). Medya, Siyaset, Demokrasi: 75. Yılda Nasıl Bir Yeniden Yapılanma? Zeynep Rona (Ed.). Bilanço 1923-1998: “Türkiye Cumhuriyeti’nin 75 Yılına Toplu Bakış” Uluslararası Kongresi I. Cilt: Ekonomi-Toplum-Çevre. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. s. 155-161.
• Kellner, D. (1992), “Popular culture and construction of postmodern identities”, Ed. S. Lash, ve J. Friedman, Modernity and identity, Oxford: Blackwell.
• Koca, D. (2015). “Türkiye’de Çağdaş Konut Üretiminin Yeniden Okunması” Tasarım ve Kuram, Sayı:19 S.19-36.
• Kongar, E. (1983). Demokrasi ve Kültür. İstanbul: Hil Yayınları.
• Kozanoğlu, C. (1992). Cilalı İmaj Devri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mimarizm, 2013. Fetiş Nesnesi Olarak ‘Konut’. https://www.mimarizm.com/makale/fetis-nesnesi-olarak-konut_115624?sourceId=115621 Erişim tarihi: 25.05.2022.
• Orhan Yılmaz, E. (2019). “Medya ve Kitle İletişim Araçlarının Mekan Algısına Etkisini Konut Üzerinden Okumak” Her Yer, Her Şey ve Sonrası, 3. Uluslararası Sanat Sempozyumu, Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, S. 431-439
• Öncü, A. (2002). 1990’larda Küresel Tüketim, Cinselliğin Sergilenmesi ve İstanbul’un Küresel Haritasının Yeniden Biçimlenmesi. Kültür Fragmanları Türkiye’de Gündelik Hayat. (Haz.) Deniz Kandiyoti ve Ayşe Saktanber. İstanbul: Metis Yayınları
• The Broad (2022). Untitled (Your body is a battleground). https://www.thebroad.org/art/barbara-kruger/untitled-your-body-battleground Erişim: 5.4.2022