DEĞER MERKEZLİ OKUL KÜLTÜRÜNE DAİR ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ: İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 994 - 1009, 07.09.2022

Handan Yalvaç Arıcı , Esma Budak

Öz

Değerler ideal davranış biçimleri olarak kabul edilmektedir. Toplumsal etkileşim ve eğitim yoluyla kazanılan değerler bireylerin davranışlarını belirleyen ölçütlerdir. Günümüzde modernizm, postmodernizm, liberalizm gibi felsefeler ve dijital ortamlarda ahlaki olmayan paylaşımların etkisi ahlaki deformasyonlara ve değerlerin yozlaşmasına neden olmaktadır. Değerlerden uzaklaşıldıkça insani erdemlerden uzak davranışlar sergilenmektedir. Ahlaki kriterlerden uzak davranış ve tutumlar değerleri dönüştürmektedir. Böylelikle kişiselleştirilmiş değer anlayışı kabul görmektedir. Bu anlayışa göre birey davranışını değerlere göre değil kendi düşüncesine göre değerlendirmektedir. Kişiselleştirilmiş ahlak ya da değer anlayışı insanları fıtratlarından uzaklaştırarak her türlü olumsuz davranışa yöneltmektedir. Bu nedenle erken çocukluk itibariyle değerler eğitimi verilmesi gerekmekte, bu eğitim sadece ailede değil okul ortamında da hissettirilmelidir. Çocukluk ve gençlik dönemlerinin yaşandığı okul ikliminde değerlerin kazanılması önemlidir. Dolayısıyla okullarda değer merkezli okul kültürüne ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de değer merkezli okul kültürünün ne kadar yerleştiğinin sahada hizmet veren öğretmenler tarafından değerlendirilmesi ve anlaşılmasına yöneliktir. Bu amaçla çalışmada nicel araştırma desenlerinden betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Değerlere dayalı okul kültürünün öğretmenler tarafından değerlendirilmesini sağlayan “Değer Merkezli Okul Kültürü Ölçeği” kullanılmıştır. 164’u kadın, 87’si erkek olan öğretmenlerin %33,5’ü okul öncesi ve ilkokul, %41,8’i ortaokul, %24,7’si ise lise öğretmeni olmak üzere toplam 251 öğretmen ile yapılan bu araştırma sonucunda öğretmenlerin değer merkezli okul kültürüne sahip olunduğu kanaatinde oldukları, okul çevre ilişkisi açısından yetersizlikler bulunduğunu düşündükleri görülmüştür. En yüksek düzeyde ise öğretmenler model olarak kendilerini değerler eğitiminde yeterli gördükleri anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Değerler, Değerler Eğitimi, Okul Kültürü, Okul İklimi

TEACHERS' VİEWS ON VALUE-CENTERED SCHOOL CULTURE: THE CASE OF ISTANBUL

Öz

Values ​​are accepted as ideal behavior patterns. Values ​​gained through social interaction and education are the criteria that determine the behavior of individuals. Today, philosophies such as modernism, postmodernism, liberalism and the effects of immoral sharing in digital environments cause moral deformations and corruption of values. As people move away from values, behaviors away from human virtues are exhibited. Behaviors and attitudes away from moral criteria transform values. Thus, a personalized value understanding becomes adopted. According to this understanding, the individual evaluates his/her behavior not according to values but according to his own thoughts. Personalized morality or understanding of value leads people to all kinds of negative behaviors by taking them away from their original nature. For this reason, "education if values" should be given in early childhood, and this education should be felt not only in the family but also in the school environment.It is important to acquire values ​​in the school climate where childhood and youth periods are experienced. Therefore, a value-centered school culture is needed in schools. The aim of this study is the evaluation by the teachers in the field to understand how much value-centered school culture is established in Turkey. For this purpose, descriptive survey model, which is one of the quantitative research designs, is used in the study. The "Value-Centered School Culture Scale" is used, which enables teachers to evaluate school culture based on values. As a result of this research, which is conducted with a total number of 251 teachers, 164 of whom are female and 87 are male, 33,5% of them are pre-school and primary school teachers, 41,8% are secondary school teachers and 24,7% are high school teachers, it is observed that the teachers are of the opinion that they have a value-centered school culture and they think that there are inadequacies in terms of school-environment relationship. At the highest level, it is understood that the teachers consider themselves sufficient in values ​​education as a model.​

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Values, Values Education, School Culture, School Climate

Kaynakça

• Aydın, M. Z. (2021). Karakter değer ve ahlak. (ed.) Mehmet Zeki Aydın. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Bakıroğlu, R. (2016). Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bayırlı, H., Doruk, O., Tüfekçi, A. (2020). Öğretmenlerin Değerler Eğitimi Hakkındaki Görüşleri: Afyonkarahisar Örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD. Cilt 8, Sayı 3.
• Berkant, H. G., Efendioğlu, A. Sürmeli, Z. (2014) Değerler Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014, s. 427-440.
• Cevizci, A. (2000). Felsefe Sözlüğü, 2. Baskı. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Demirutku, K. (2017). Değerlerin Edinilmesinde Ailenin Rolü. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Cihan, N. (2014). Okullarda Değerler Eğitimi ve Türkiye’deki Uygulamaya Bir Bakış. Turkish Studies-İnternational Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/2 Winter, s. 429-436.
• Fırat, N. (2007), Okul Kültürü ve Öğretmenlerin Değer Sistemleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Programı Doktora Tezi.
• Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi: Tarihsel Gelişim, 1998 ve 2004 Programlarının Etkilerinin Araştırılması. İstanbul.
• Sezer, Ş. (2021). Ortaokullarda Değerler Eğitimine İlişkin Öğretmen Görüşleri: Bir Durum Çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi. Cilt 19, No. 41, 171-205.
• Şahin Fırat, N. (2010). Okul Müdürü ve Öğretmenlerin Okul Kültürü ile Değer Sistemlerine İlişkin Algıları. Eğitim ve Bilim. Cilt 35, Sayı 156.