YAPAY ZEKÂ YOLUYLA OLUŞTURULAN SAHTE HABERLERİN MEDYA GÜNDEMİNİ BELİRLEMESİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 533 - 550, 01.07.2023

Aygün Özsalih

https://doi.org/10.7456/tojdac.1285554

Cited By: 1

Öz

YAPAY ZEKÂ YOLUYLA OLUŞTURULAN SAHTE HABERLERİN MEDYA GÜNDEMİNİ BELİRLEMESİ
ÖZ
Yapay zekâ teknolojileri günümüzde pek çok bilim dalının çalışma kapsamına girmektedir. Bu bilim dallarından biri de medya ve gazeteciliktir. Yapay zekâ teknolojilerinin medyada sağladığı avantajlar kadar sahte haber üretmek ve yaymak gibi dezavantajları da bulunmakta ve bu haberler hem kamu hem de medya gündemini belirleyebilmektedir. Bu çalışma yapay zekâ teknolojileri yoluyla oluşturulan sahte haberlerin medya gündemini belirlemesi üzerine odaklanmaktadır. Bu bağlamda çalışmada konu olarak Twitter’da paylaşılan ve “Donald Trump’ın Tutuklanma Anını Gösterdiği İddia Edilen” bir sahte haber seçilmiş, örneklem olarak ise amaçlı örnekleme yoluyla Türkiye’deki ulusal gazetelerin web siteleri seçilmiştir. Çalışmada gündem belirleme açısından ilgili sahte haberin Twitter’da ilk yayınlanma tarihi ile bu haberin diğer medya organlarında yayınlandığı tarih arasında bir ardışıklık ilişkisi olup olmadığına bakılmıştır. Çalışmada sahte haberin Twitter’da yayınlandıktan bir süre sonra Türkiye’deki önde gelen gazetelerin web sitelerinde de yayınlandığı ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla yapay zekâ teknolojileri yoluyla oluşturulan sahte haber medyanın gündemini belirlemiştir. Ayrıca, çalışmada sahte haber Twitter’da yayınlandığından ve Twitter’daki bir haber diğer ulusal gazetelerde yer aldığından, dolaylı da olsa Twitter’ın Türkiye’deki ulusal gazetelerin web sitelerinin gündemini belirlediği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yapay Zekâ, Gazetecilik, Twitter, Sahte Haberler, Gündem Belirleme

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Gazetecilik, Twitter, Sahte Haberler, Gündem Belirleme

AGENDA SETTING OF MEDIA THROUGH FAKE NEWS GENERATED BY ARTIFICIAL INTELLIGENCE

Öz

AGENDA SETTING OF MEDIA THROUGH FAKE NEWS GENERATED BY ARTIFICIAL INTELLIGENCE
ABSTRACT
Today, artificial intelligence technologies are included in the scope of work of many branches of science. One of these branches of science is media and journalism. Artificial intelligence technologies have disadvantages such as producing and spreading fake news as well as the advantages they provide in the media, and this news can determine both the public and media agenda. This study focuses on the issue that fake news created through artificial intelligence technologies determines the media agenda. In this context, fake news shared on Twitter and called "Allegedly Showing the Moment of Donald Trump's Arrest" was chosen as the subject of the study, and the websites of national newspapers in Turkey were selected as a sample through purposive sampling. The study examined whether there is a sequential relationship between the first publication date of the fake news on Twitter and the date of publication of this news in other media in terms of agenda setting. The study revealed that the fake news was published on the websites of the leading newspapers in Turkey after it was published on Twitter. Therefore, fake news created through artificial intelligence technologies has determined the agenda of the media. In addition, since fake news is published on Twitter and news on Twitter takes place in other national newspapers, it is concluded that Twitter, albeit indirectly, determines the agenda of the websites of national newspapers in Turkey.
Keywords: Artificial Intelligence, Journalism, Twitter, Fake News, Agenda-Setting

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Journalism, Twitter, Fake News, Agenda-Setting

Kaynakça

• Allcott, H. ve Gentzkow, M. (2017). Social Media and Fake News in the 2016 Election, Journal of Economic Perspectives, 31 (2): 211-36.
• Allen, N. D., Templon, J. R., McNally, P. S., Birnbaum, L., ve Hammond, K. (2010). StatsMonkey: A Data-Driven Sports Narrative Writer. Computational Models of Narrative: Papers from the AAAI Fall Symposium. Evanston: Association for the Advancement of Artificial Intelligence, (F-S 10-04), (www.aaai.org).
• Atabek, N. (1998). “Gündem Belirleme Yaklaşımı”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 7, 155-174.
• Ay, A. (2022). Yapay Zekâ Haberciliği ve Gazetecilik Tartışmalarına Dair Bir Değerlendirme, The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 12 (4), 913-926.
• Bulut, S. (2020). Dijital Çağda Medya: Makine Öğrenmesi, Algoritmik Habercilik ve Gazetecilikte İşlevsiz İnsan Sorunsalı, Selçuk İletişim, 13 (1): 294-313.
• Cambridge Dictionary (2018, 21 Mart). https://dictionary.cambridge.org/tr/sözlük/ingilizce/media.
• CentreforPublicImpact (2017). Destination Unknown: Exploring the Impact of Artificial Intelligence on Government.
• Charniak, E., & McDermot, D., (1985). Introduction to Artifical Intellingence. Boston: Addison-Wesley Company.
• Çetin, M. ve Bel, A. (2014). Geleneksel Medya Gündeminin Belirlenmesinde Sosyal Medyanın Rolü, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 38.
• Dearing, J. W., ve Rogers, E. M. (1996). Agenda-Setting, Sage Publications, Thousand Oaks.
• Graefe, A. (2016). Guide to Automated Journalism. Columbia: Tow Center for Digital Journalism, Columbia Journalism School.
• İrvan, S. (2001). “Gündem Belirleme Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirmesi”, İletişim, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, S. 9, 69-106.
• Kazaz, M. ve Akyüz, S. S. (2019). Sahte Haber, Literatürk academia.
• Kobie, N. (2018, Mart 10). Reuters is taking a big gamble on AI-supported journalism. https://www.wired.co.uk/article/reuters-artificial-intelligence-journalism-newsroom-ai-lynx-insight, (Erişim tarihi: 12 Şubat 2022).
• Köroğlu, Y. (2017). Yapay Zekâ’nın Teorik ve Pratik Sınırları, Bogaziçi Üniversitesi Yayınevi, ss. 1-10.
• Levy, S. (2012, Nisan 24). Can an Algorithm Write a Better News Story Than a Human Reporter? https://www.wired.com: https://www.wired.com/2012/04/can-an-algorithm-write-a-better-news-story-than-a-human-reporter/, (Erişim tarihi: 12 Şubat 2022).
• McCombs, M. (2004). Setting The Agenda: The Mass Media and Public Opinion, Cambridge, MA: Polity Press.
• McCombs, M. (2005). “A Look at Agenda-Setting: Past, Present and Future”, Journalism Studies, 6 (4), 543-557.
• Mertoğlu, U. (2020). Türkçe İçin Sahte Haber Tespit Modelinin Oluşturulması, Hacettepe Üniversitesi, Doktora Tezi.
• Messner, M. ve DiStaso, M. W. (2008). “The Source Cycle: How Traditional Media and Weblogs Use Each Other As Sources”, Journalism Studies, Vol. 9, No. 3, pp. 447-463.
• Morris, A. (2019, 2 Temmuz). Combating Deepfakes – Inside the Next AI Battleground, HPC Wire, 13 Mayıs 2023 tarihinde https://www.hpcwire.com/solution_content/ibm/media-entertainment-ibm/combating-deepfakes-inside-the-next-ai-battleground/ adresinden alındı.
• Nabiyev, V. V. (2012). Yapay Zekâ: İnsan-Bilgisayar Etkileşimi. Baskı Yeri: Seçkin Yayıncılık.
• Önder, M. ve Saygılı, H. (2018). “Yapay Zekâ ve Kamu Yönetimine Yansımaları”, Türk İdare Dergisi, Yıl: 90, Sayı: 487.
• Özsalih, A. (2017). Sosyal Medyada Medyalar Arası Gündem Belirleme: ABD ve Türkiye’de Twitter Örneği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Temmuz-2017, İstanbul.
• Öztürk, K. & Şahin, M. E. (2018). “Yapay Sinir Ağları ve Yapay Zekâ’ya Genel Bir Bakış”, Takvim-i Vekayi, Cilt: 6 No: 2, ss. 25-36.
• Pashentsev, E. (2021). “The Malicious Use of Artificial Intelligence through Agenda Setting: Challenges to Political Stability”, Conference on the Impact of Artificial Intelligence.
• Pirim, H. (2006). “Yapay zekâ ”, Journal of Yasar University, 1(1), 81-93.
• Popov, E. V., (Ed), (1990). Yapay Zekâ. Uzman Sitemler ve Doğal Dil İşleme. Moskova: Radio i Svyaz, s. 461.
• Qian, X. (2009). Inter-Media Agenda-Setting Effects among Chinese Newspapers, Chinese Blogs and the New York Times During Coverage of the Beijing 2008 Olympic Games, Master of Science, Iowa State University.
• Rogers, E.M. ve Dearing, J.W. (1988). “Agenda-Setting Research: Where It Has Been, Where It Has Going”, Annals of the International Communication Association, 11(1), 555-594.
• Sayar, B. (2023). Gazetecilikte Yapay Zekâ Kullanımı, Eğitim Kitabevi.
• Stray, J. (2019). Making Artificial Intelligence Work for Investigative Journalism. Digital Journalism, 7(8), 1-22, https://doi.org/10.1080/21670811.2019.1630289
• Terkan, B. (2005). Gündem Belirleme: Medya ve Siyasal Gündem Üzerine Bir Çalışma, Tablet Kitabevi.
• Teyit.org (2023, 13 Nisan) https://teyit.org/analiz/goruntulerin-donald-trumpin-tutuklanma-anini-gosterdigi-iddiasi.
• Teyit Hattı (2023, 13 Nisan). https://www.aa.com.tr/tr/teyithatti/aktuel/fotograflarin-trumpin-tutuklanma-anini-gosterdigi-iddiasi/1815676
• Turing, A. M. (1950). Computing machinery and intelligence. Mind.
• Valle-Cruz, D., Criado, J. I., Sandoval-Almazán, R., & Ruvalcaba-Gomez, E. A. (2020). “Assessing the public policy-cycle framework in the age of artificial intelligence: From agenda-setting to policy evaluation”, Government Information Quarterly, 37, pp.1-12.
• Vikipedi (2023, 14 Nisan) https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye%27de_yay%C4%B1mlanan_gazeteler_listesi#Ulusal_gazeteler_listesi.
• Whittaker, J. (2019). Tech Giants, Artificial Intelligence, and the Future of Journalism. Routledge.
• Zengin ve Kapır (2020). Yapay Zekâ ve Medya, Doruk Yayımcılık.