GÖRSEL SANATLARDA NARKİSSOS MİTİ VE NARSİSTİK EĞİLİMLER BAĞLAMINDA OTOPORTRE

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 4, 1078 - 1106, 01.10.2023

Nesli Türk

https://doi.org/10.7456/tojdac.1322238

Öz

Hangi Alandan Hakem Atanmalı: Güzel Sanatlar, Kültürel Çalışmalar

GÖRSEL SANATLARDA NARKİSSOS MİTİ VE NARSİSTİK EĞİLİMLER BAĞLAMINDA OTOPORTRE

ÖZ
Bu çalışmanın amacı Ovidius’un Dönüşümler adlı yapıtında ele aldığı Narkissos mitini yorumlayan ressamların yapıtlarını ve narsistik kişilik özellikleri barındıran otoportreleri incelemek, sanatçıların kendilerine olan hayranlıklarının ya da bazı durumlarda psikanalitik bağlamda narsistik eğilimlerinin sanatsal üretim biçimlerine etkilerini farklı dönem ve üsluplar bağlamında göz önüne sermektir. Alberti’nin Narkissos’un ilk ressam, sudaki yansımasının ilk resim ve yansıtıcı yüzeyin de ilk sanatsal medyum olduğu yolundaki tezinden yola çıkıldığında otoportre çalışan sanatçıların yapıtlarında mitin ve söz konusu teorinin izleri açığa çıkar. Alberti’nin metaforunu ileri bir aşamaya taşırsak ilk ressamın Narkissos olduğu bir senaryoda otoportre ilk resim türü olacaktır. Narkissos’un imge ile ilişkisi kendi tasviri-yansıması üzerinden yürür; dolayısıyla otoportre çalışan ressamların üretim pratiği Narkissos’unki ile paralellik gösterir. Art kelimesinin etimolojisine baktığımızda pek çok batı dilinde olduğu gibi kökeninin yapay-artificial kavramına dayandığını görürüz. Burada kendi imgesinin peşine düşen ressam -Narkissos’un aksine- imgeyi dönüştürerek doğadaki yansımasına ve doğanın kaotik güçlerine karşı zafer kazanmış; bir anlamda Narkissos’un trajik sonunu tersine çevirmiştir. Bu çalışmada ele alınan, sanat tarihinin kültleşmiş otoportreleri ile narsisizm arasındaki bağlantılar araştırılırken patolojik boyuta varan özseverliğin olumlu bir dönüşüm geçirerek yaratıcı ifadeye katkı ve etkileri tartışılır.
Anahtar Kelimeler: Narsisizm, Narkissos, Oto-Portre, Mit, Yansıma.

Anahtar Kelimeler

Narsisizm, Narkissos, Oto-Portre, Mit, Yansıma

NARKISSOS MYTH IN VISUAL ARTS AND AUTO PORTRAIT IN THE CONTEXT OF NARCISSISTIC TENDENCIES

Öz

NARKISSOS MYTH IN VISUAL ARTS AND AUTO PORTRAIT IN THE CONTEXT OF NARCISSISTIC TENDENCIES

ABSTRACT
This study aims to examine the works of painters who interpret the Narcissus myth, which Ovid deals with within his work called Metamorphoses, and self-portraits that contain narcissistic personality traits, to reveal the reflections of the artists’ self-admiration or, in some cases, their narcissistic tendencies in the psychoanalytic context, in the framework of different periods, and styles. Based on Alberti’s thesis that Narcissus is the first painter, his reflection in the water is the first painting, and the reflective surface is the first artistic medium, traces of the myth and the theory in question are revealed in the works of self-portrait artists. If we take Alberti’s metaphor to a higher level, in a scenario where the first painter is Narcissus, the self-portrait will be the first genre of painting. Narcissus’ relationship with the image is based on his own description or reflection; therefore, the production practice of self-portrait painters parallels that of Narcissus. When we look at the etymology of the word art, we see that its origin is based on the concept of artificial, as in many Western languages. Here, the painter who pursued his own image -unlike Narcissus- was victorious over the reflection in nature, and the chaotic forces of nature by transforming the image; in a sense, it reversed the tragic end of Narcissus. While investigating the links between the cult self-portraits of art history, and narcissism, which is discussed in this study, the contribution, and effects of pathological self-esteem to creative expression through a positive transformation are discussed.

Keywords: Narcissism, Narcissus, Self-Portrait, Myth, Reflection.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Narcissism, Narcissus, Self-Portrait, Myth, Reflection

Kaynakça

• Alberti, L. B. (2011). On painting. New York: Cambridge University Press.
• Debord, G. (2022). Gösteri toplumu. (O. Taşkent, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Freud, S. (2018). Narsisizm üzerine. (E. Yıldırım, Çev.). Oda Yayınları.
• Freud, S. (1914). Narsisizm Üzerine ve Schreber Vakası. (Mustafa Atakay, Çev.). Metis Yayınları.
• Freud, S. (2019). Yas ve melankoli. (L. Uslu, Çev.). Cem Yayınevi.
• Hegel, G. W. F. (2015). Estetik-I. (T. Altuğ, H. Ünler, Çev.). Payel Yayınları.
• Kemp, M. (1976). Ogni dipintore dipinge sè: A Neoplatonic Echo in Leonardo's Art Theory?, in: Cultural Aspects of the Italian Renaissance, Essays in Honour of Paul Oskar Kristeller, Edited by Cecil H. Clough
• Kernberg, O. (1985). Borderline conditions and pathological narcissism. Northvale London: Jason Aronson Inc.http://www.sevdasari.com/narsisistik.htm. Erişim Tarihi: 13.04.2023.
• Kohut, H. (1998). Kendiliğin çözümlenmesi. (C. Atbaşoğlu, B. Büyükkal, C. İşcan, Çev.). Metis Yayınları.
• Lasch, C. (1997). Narsisizm Kültürü, Umutların azaldığı bir çağda Amerikan yaşamı. (S. Öztürk-Ü. H. Yolsal, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Medeiros, V. (2020). The metamorphosıs of self(Ie)-portraıt. Instituto de História da Arte, Faculdade de Letras, Universidade de Lisboa, Portugal, ARTISON, 10, s. 178-192. https://www.academia.edu/44837834 Erişim Tarihi: 10.04.2023.
• MozartCultures. (2018, 22 Ekim). Albrecht Durer’in 28 Yaşındaki Otoportresi. MozartCultures https://mozartcultures.com/albrecht-durerin-28-yasindaki-otoportresi/ Erişim Tarihi: 13.05.2023.
• Pivada. (t.y.). Otoportreler - Albrecht Dürer. https://www.pivada.com/albrecht-durer-otoportreler Erişim Tarihi: 10.05.2023.
• Sığırcı, M. (2021, 24 Haziran). Ayna: Kim, ne zaman icat etti? Bilim genç tübitak. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/aynanin_icadi Erişim Tarihi: 13.06.2023.
• Sohm, P. (2002). Caravaggio’s deaths. Collage Art Association, 84 (3), 449-468. https://www.jstor.org/stable/3177308 Erişim Tarihi: 13.06.2023.
• Sotheby’s. (n.d.). Catalogue Note. https://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/2019/contemporary-art-evening-auction-n10069/lot.52.html Erişim Tarihi: 13.06.2023.
• Su, S. (2017, 17 Mart). Selfie: Narsisizm Kültürünün Bir Semptomu. Birikim Dergisi. https://birikimdergisi.com/guncel/8220/selfie-narsisizm-kulturunun-bir-semptomu Erişim Tarihi: 19.05.2023.
• Ovidius, P. N. (1994). Dönüşümler. (İ. Z. Eyuboğlu, Çev.). Payel Yayınları. Turan, K. (2022). Narsisistik kişilik bozukluğu ve psikodinamik alt tipleri, Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2093275 Erişim Tarihi: 11.06.2023.
• Tutter, A. (2014). Under the mirror of the sleeping water: Poussin’s Narcissus. The İnternational of Journal Psychoanalysis 1-30 http://dasunbehagen.org/wp-content/uploads/Poussins-Narcissus.pdf Erişim Tarihi: 13.06.2023.
• Uçar, M. (2019). Narkissos mitinin görsel sanatlara yansıması. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 12 (23), 271-288. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/753794 Erişim Tarihi: 28.06.2023.
• Valladares, V. (2011). Fallax Imago: Ovid’s Narcissus and the seduction of mimesis in Roman wall painting. Word & Image, 27 (4), 378-395 http:/ / dx.doi.org/ 10.1080/ 02666286.2011.563063 Erişim Tarihi: 05.05.2023
• Yeh J.-T. & Tsai H.Y. (2007). Being-there: An existentialism point of view in Egon Schiele’s self-portraits. The International Journal of Arts Education, 5 (1), 147-160. https://ed.arte.gov.tw/uploadfile/periodical/1665_arts_education51_147160.pdf Erişim Tarihi: 13.06.2023
• Yıldız, N. (2020). Antik Mısır’dan Büyüleyici Fayyum Mumya Portreleri, Arkeofili, https://arkeofili.com/antik-misirdan-buyuleyici-fayyum-mumya-portreleri/ Erişim Tarihi: 08.06.2023