RENGİN KADRAJINDAN SANAT/TASARIMI OKUMAK “KIRMIZI-MAVİ- SARI”

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 18, 28.12.2023

Berna Karaçalı

https://doi.org/10.7456/tojdac.1376030

Öz

Görsel dilin güçlü bir elemanı olan renk teori ve pratiğin ara kesitinde kavranması gereken bir olgu olarak disiplinler arası bir perspektifle incelenmelidir. Kuramdan pratiğe sanat/tasarım alanının ortak paydasında varlık bulan renk; Antik Çağ’dan günümüze üretilen renk teorileri ile felsefenin, üretmiş olduğu sembolizm dilinin işaret ettiği kolektif bilinç kavramıyla toplumbilim alanının; algıdaki değişimi etkileyen kuvvetiyle psikolojinin, görme işlevinin ardındaki mekanizmanın derinliği ile fizyolojinin, pigment (renk) molekülünün karmaşık yapısı ile kimyanın, ışığın dalga boyu ve frekans niteliğiyle fiziğin, tıptan sanat/tasarıma pek çok farklı alanın etkileşim ortamında varlık göstermektedir. Bu çalışma, tüm disiplinlerin ürettiği ortak hafızadan yola çıkarak, renk olgusunu sanat-tasarım alanının perspektifiyle görsel dil bağlamında, ana renkler odağında ele almaktadır. Ana renklerin yaslandığı ve ürettiği anlamın, başka bir ifadeyle kırmızı, mavi ve sarının öz niteliklerinin yanında birbirlerine olan mesafeleri, etkileşimleri, benzerlik ve farklarıyla kendi evrenlerinin sınırlarını nasıl çizdiklerini çağdaş sanat-tasarım alanı içinden öne çıkan örnekleri analiz ederek ortaya koymaktadır. Rengin dünden bugüne sanat-tasarım alanında egemen ve süregelen varlığı ile bunu anlama çabası bu çalışmanın gündeme taşınmasının temel nedeni olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Renk, Anlam, Görsel Dil, Çağdaş Sanat/Tasarım, Disiplinler Arasılık

STUDYING ART & DESIGN THROUGH THE FRAME OF COLOR ‘RED-BLUE-YELLOW’

Öz

Color, a strong element of the visual language, should be studied through an interdisciplinary perspective as a phenomenon that should be comprehended at the intersection of theory and practice. Color, which comes into existence as the common ground of the field of art &design from theory to practice, appears in the interaction environment of many fields ranging from medicine to art & design, such as philosophy with the color theories developed since antiquity, sociology with the concept of collective consciousness betokened by the language of symbolism it has created, psychology with its power to effect change in perception, physiology with the profoundness of the mechanism behind visual function, chemistry with the complex structure of the pigment (color) molecule, and physics with the wavelength and frequency characteristics of light. Setting out from the collective memory generated by all disciplines, this study addresses the color phenomenon with a focus on primary colors from the perspective of the art & design within the context of visual language. By analyzing outstanding examples of contemporary art & design, this study reveals how primary colors draw the lines of their own universes with their proximity to each other and their interaction, similarities and differences, besides their underlying and generated meaning, in other words the essential qualities of red, blue and yellow. The dominant and ongoing existence of color in the areas of art & design from past to present and the effort to comprehend such, is the main reason behind bringing up this study to the agenda.

Anahtar Kelimeler

Color, Meaning, Visual Language, Contemporary Art/Design, Interdisciplinarity

Kaynakça

• Anatsui, E. (2023,17 Eylül). Fresh and fading memories/ Taze ve solmakta olan anılar 2007, [Enstalasyon]. https://theshinygrocery.tumblr.com/image/117258767019
• Antonioni, M. (2023, 9 Eylül). Kızıl çöl / Il deserto rosso, 1964 [Film]. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/666073
• Antonioni, M. (2023, 17 Eylül). Kızıl çöl / Il deserto rosso, 1964 Film]. http://www.tasteofcinema.com/2020/10-reasons-why-red-desert-is-michelangelo-antonionis-most-poetic-film/
• Albers, J. (2006). Interaction of color. Yale University Press.
• Architects Urban Planners/ ANMA. (2023, 17 Eylül). Güney Brittany Ulusal Mühendisler Okulu. [Dijital görsel]. https://bit.ly/417XBaL
• Arnheim, R. (2004). Görsel düşünme. (R. Öğdül, Çev.). MetisYayınları.
• Bergman, I. (2023, 9 Eylül). Çığlıklar ve fısıltılar / Viskningar och rop, 1972 [Film]. https://www.yedipencere.com/cigliklar-ve-fisiltilar-filmi-uzerine/
• Barthes, R. (2014). Görüntünün retoriği, sanat ve müzik. (A. Koç, Ö. Albayrak, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• By Kacakkova, (2023, 9 Eylül). Bergman kırmızısı, 2012. https://mutlaktoz.wordpress.com/2012/04/15/bergman-kirmizisi/
• Deleuze, G. (2003). İki konferas. (U. Baker, Çev.) Norgunk Yayıncılık.
• De Ceulaer, M. (2023, 14 Eylül). Mutation series/ Mutasyon serisi, 2012 [Dijital görsel]. https://assetsglobal.websitefiles.com/5c757e274842bd156aa4606d/5c9fc926f4f12432ce580cd4_Maarten%20De%20Ceulaer-Mutation%20Series%20Sofa-1-Photo%20by%20Nico%20Neefs.jpg.
• Eliasson, O. (2023, 17 Eylül). Kör yolcu/ Blinded passanger, 2009-10 [Dijital video görsel:1dk:41sn.]. https://www.theguardian.com/artanddesign/2019/jan/31/olafur-eliasson-your-blind-passenger-tunnel-fog-tate-modern-installation
• Ersoy, N. (1990). Semboller ve yorumlarla görünenden görünmeyene. Zafer ve Sena Ofset Matbaası.
• Finlay, V. (2007). Renkler. (K. Emiroğlu, Çev.). Dost Kitabevi.
• Fludd, R. (2023, 8 Eylül). Utriusque Cosmi'sinden evrenden önceki hiçliği temsil eden siyah karesi, 1617, [İllüstrasyon]. https://wellcomecollection.org/search/images?query=gbbychu2#gzy3gujm
• Focillon, H. (2015). Biçimlerin yaşamı. (A. Tümertekin, Çev.). Janus Yayıncılık.
• Itten, J. (1973). The art of color. John Wiley& Sons, Inc. Hoboken.
• Turrel, J. (2023, 10 Eylül). Wolfsburg projesi, 2009-10 [Enstalasyon]. https://www.kunstmuseum.de/ausstellung/james-turrell-the-wolfsburg-project/
• Kapoor, A. (2023, 15 Eylül). Sky mirror/ Gökyüzü aynası. [Dijital görsel]. Fotoğraf: Houghton Hall Arşivi 2018, http://www.dreamideamachine.com/?p=59817
• Klein, Y. (2002). Chelsea otel manifestosu. (D. Artun, A. Gültekin, Çev.). Norgunk Yayıncılık.
• Klein, Y. (2023, 14 Eylül). Propositions monochromes, 1957 [Sergi afişi]. https://www.yvesklein.com/en/ressources/#/fr/ressources/view/document/83/poster-for-the-double-exhibition-yves-klein-propositions-monochromes-at-galerie-iris-clert-and-galerie-colette-allendy
• Leppert, R. (2001). Sanatta anlamın görüntüsü. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Malevich, K. (2023, 10 Eylül). Black square / Siyah kare, 1915 [Resim]. https://asosjournal.com/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=718373423_13635%20Berna%20KARA%C3%87ALI.pdf&key=35567
• Malevich, K. (2023, 10 Eylül). Red square / Kırmızı kare, 1915 [Resim]. https://kazimirmalevich.org/red-square/
• Nacar, E. (2023, 9 Eylül). Bir deliliğe sığınma hikayesi: Kızıl çöl. sinecine, 7(1), s. 83-101, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/666073
• Pastoureau, M. (2005). Mavi bir rengin tarihi. (İ. M. Uysal, Çev.). İmge Kitabevi.
• Penique Productions. (2023, 15 Eylül). El Claustro / Manastır, 2011 [Enstalasyon]. https://www.juxtapoz.com/news/cover-it-in-plastic-by-penique-productions/
• Proust, M. (2010). Kayıp zamanın izinde. (R. Hakmen, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Quinn, M. (2023, 14 Eylül). “Self / Otoportre, 1991 [Dijital görsel]. https://mymodernmet.com/marc-quinn-self-sculpture/
• Ruby, S. (2023, 4 Eylül). Spectre/ Hayalet, 2019 [Enstalasyon]. https://www.xavierhufkens.com/artists/sterling-ruby?modal=artist-related-artworks#artwork-4
• Sharma, R. (2007). Renklerle terapi. (E. Kafalı, Çev.). Nokta Kitap.
• Shiota, C. (2023, 10 Eylül). Belirsiz yolculuk/ Uncertain journey, 2016. Photo: Christian Glaeser, [Enstalasyon]. https://www.artforum.com/print/previews/201905/shiota-chiharu-the-soul-trembles-79667
• Smith, T. (2011). Contemporary art-world currents. Laurence King Publishing.
• Soto, J. R. (2023, 17 Eylül). Houston penetrable, 2004-14 [Dijital video görsel: 3dk: 52sn.] https://www.mfah.org/exhibitions/jesus-rafael-soto/
• Sözen, M. (2003). Sinemada renk. Detay Yayıncılık.
• Suh, D. H. (2023, 10 Eylül). “Home within home within home within home within home / Ev içinde ev içinde ev içinde ev içinde ev içinde, 2014. [Enstalasyon]. https://saglamart.com/do-ho-suh-yapibozumcu-bir-kiskirtma-alani-olarak-ev
• Thacker, E. (2023, 8 Eylül). Siyah üstüne siyah, 2015. https://publicdomainreview.org/essay/black-on-black/
• Uygur, N. (2015). Dilin gücü. Yapı Kredi Yayınları.
• Vogue. (2023, 20 Eylül). [Kapak görseli]. https://tr.pinterest.com/pin/249316529365561020/