DİSİPLİNLERARASI BİR ANLATIM BİÇİMİ OLARAK SERAMİK KARİKATÜR

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 530 - 545, 01.07.2024

Serkan Özer , Kaan Canduran

https://doi.org/10.7456/tojdac.1464047

Öz

Geçmişten günümüze varlığı tartışmalar içeren ve postmodernizm ile kabullenilen disiplinlerarası yaklaşım, iki veya daha fazla alanın birbiriyle etkileşim içinde olmasıdır. Edebiyattan sahne sanatlarına, bilimsel alanlardan görsel sanatlara kadar birçok alanı kapsayabilen disiplinlerarasılık, yeni çözümler, yeni söylemler oluşması konusunda oldukça önemli bir etkendir. Bahsi geçen bu alanlardan edebiyatta mizah ve görsel sanatlarda da seramik gibi birbirinden çok farklı disiplinlerin bir araya gelmesiyle seramik karikatür adı altında yeni bir anlatım şekli ortaya çıkmaktadır. Araştırmada, öncelikle mizah ve alt türlerinden karikatür kavramları üzerine tanım ve örneklere yer verilmiştir. Sonrasında seramik karikatürün ne olduğu, geçmişten günümüze kadar nasıl ulaştığı ve konuyla ilgili eserler yapan sanatçı örnekleri alt başlıklar halinde incelenmiştir. Seramik karikatürün günümüzdeki durumu ve nasıl yeni bir katkı sağlanacağı araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Yapılan incelemeler doğrultusunda seramik karikatürün, karikatürün seramikleştirilmesi ve seramiğin karikatürleştirilmesi adı altında iki farklı yöntem ile değerlendirilmesi gerektiği önerilmiştir. Araştırma nitel bir araştırma yöntemi olup, literatür taraması yapılarak veri toplanmıştır. Disiplinlerarası yaklaşımın her iki alana da katkı sağladığı sonucuna ulaşılarak, yapılan çalışmanın gelecekteki seramik karikatür araştırmalarına faydalı olması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Disiplinlerarasılık, Seramik, Karikatür, Seramik Karikatür, Mizah

CERAMIC CARICATURE AS AN INTERDISCIPLINARY FORM OF EXPRESSION

Öz

The interdisciplinary approach, whose existence has been debated from past to present and accepted with postmodernism, is the interaction of two or more fields with each other. Interdisciplinarity, which can cover many areas from literature to performing arts, from scientific fields to visual arts, is a significant factor in the formation of new solutions and new discourses. A new form of expression called ceramic caricature emerges with the combination of very different disciplines, such as humor in literature and ceramics in visual arts. In the research, first of all, definitions and examples of the concepts of humor and caricature, one of its sub-types, are given. Afterward, what ceramic caricature is, how it has reached from the past to the present, and examples of artists working on the subject are examined under subheadings. The current status of ceramic caricature and how to make a new contribution constitute the aim of the research. In line with the examinations made, it was suggested that ceramic caricature should be evaluated with two different methods: ceramicization of caricature and caricaturization of ceramic. The research uses a qualitative method, and data were collected through a literature review. The interdisciplinary approach contributes to both fields, and the study aims to be useful for future ceramic caricature research.

Anahtar Kelimeler

Interdisciplinarity, Ceramics, Caricature, Ceramic Caricature, Humour

Kaynakça

• 32.Gün. (2023). 90'ların efsanesi Plastip Show | 1993 | 32. Gün arşivi. YouTube. Kasım 17, 2023 tarihinde https://youtu.be/Lk7El3EiAN8?si=TL_xEVCjLB2DgfOI adresinden alındı
• Akay, A. (2016). Sanatın ve sosyolojinin ruh hali. Belge Yayınları.
• Alay, O. (2019). Mizah kavramı ve mizahın tarihsel süreci. Türk Dili, CXVI(808), 22-30.
• Arkitera. (2022). Çizgi kahramanlar sokakta sergisi. Arkitera. Kasım 27, 2022 tarihinde https://v3.arkitera.com/v1/sanat/2003/06/mercekalti/ adresinden alındı
• Armitage, H. (2022, Kasım 4). The most influential political cartoons of all time. Culture Trip: https://theculturetrip.com/north-america/usa/articles/the-15-most-influential-political-cartoons-of-all-time/ adresinden alındı
• Aslantepe, B. (2022). „Liebe kann erdrücken“ 2018. Instagram. Kasım 27, 2022 tarihinde https://www.instagram.com/p/Bo9KHckhLvt/?img_index=1 adresinden alındı
• Assemblée Nationale. (2023). Inauguration de la statue « Daumier créant Ratapoil ». Assemblée Nationale. Haziran 9, 2023 tarihinde https://www.assemblee-nationale.fr/evenements/daumier.asp adresinden alındı
• Atalay, E. (1983). Efes (Selçuk) müzesinde bulunan karikatür terracottalar. Sanat Tarihi Dergisi, 2(2), 5-21.
• Aygün, S. (2007). Seramik karikatürler. Anadolu Sanat(18), 107-113.
• Aygün, S. (2012). Anadolu Üniversitesi Eğitim Karikatürleri Müzesi seramikleri. Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(3), 10-23.
• Balcıoğlu, S., & Öngören, F. (1976). 50 yılın Türk mizah ve karikatürü. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Beul, J. (2022, Ağustos 20). The Marks Project. Kasım 22, 2022 tarihinde https://www.themarksproject.org/marks/fowle adresinden alındı
• Biles, R. (2022). Portfolio. Russellbiles. Kasım 27, 2022 tarihinde https://www.russellbiles.com/portfolio/ adresinden alındı
• Cartoon Gallery. (2023). Atila Özer. Cartoon gallery. Haziran 9, 2023 tarihinde http://www.cartoongallery.eu/englishversion/gallery/turkey/atila-ozer/ adresinden alındı
• Cebeci, O. (2016). Komik edebi türler: parodi, satir ve ironi. İthaki Yayınları.
• Coşkun Onan, B. (2020). Çağdaş sanat dersinde disiplinlerarasılık. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çevikayak, C. (2022). Karikatüristlerin çizgileriyle şekillenen tiyatro sahneleri. Akdeniz Sanat, 16(29), 103-126. doi:10.48069/akdenizsanat.936573
• Dunn, J., & Dunn, B. (2023, Haziran 6). PompeiiinPictures. Villa of Mysteries: http://pompeiiinpictures.com/pompeiiinpictures/rv/villa%20mysteries%20p23.htm adresinden alındı
• Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. (1997). Antropomorfik. Eczacıbaşı sanat ansiklopedisi (Cilt 1, s. 113). içinde Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Etimoloji Türkçe. (t.y.). Mizah. Mayıs 29, 2023 tarihinde Etimoloji Türkçe: https://www.etimolojiturkce.com/ adresinden alındı
• Fallon, R. (2022). Honore Daumier at the Zimmerli Museum. Flickr. Kasım 27, 2022 tarihinde https://www.flickr.com/photos/sokref1/10800012776/in/photostream/ adresinden alındı
• Ferrin Contemporary. (2023, Kasım 11). https://ferrincontemporary.com/portfolio/russell-biles/#about adresinden alındı
• Fowle, P. (2023). Gallery 1. Patzfowle. Haziran 9, 2023 tarihinde https://www.patzfowle.com/patz-fowle-ceramic-sculpture- adresinden alındı
• Galeri Soyut. (2023). Buğra Özer. GaleriSoyut. Aralık 10, 2023 tarihinde https://www.galerisoyut.com.tr/artist/bugra-ozer/#!/eserler adresinden alındı
• Havası, E. B. (2022). Mizahta üçüncü boyut ve Semih Balcıoğlu'nun "karikatür-seramik" kavramı üzerine bir inceleme. A. Kardaşlar, & F. Mike (Dü.), Uluslararası Korkut Ata Bilimsel Araştırmalar Kongresi. içinde 1, s. 181-186. Osmaniye: İksad Yayınevi.
• Karayel Gökkaya, E. (2013). Disiplinler arası sanatsal ifade: ressam seramikçiler-seramikçi ressamlar. Sanat Dergisi(24), 25-40.
• Kolekta. (2022, Kasım 15). Buket Aslantepe. Kolekta: https://www.kolekta.com.tr/sanatcilar/buket-aslantepe/ adresinden alındı
• Köse, V. (1997). Pişmiş Toprak. Eczacıbaşı sanat ansiklopedisi (Cilt 3, s. 1482-1485). içinde Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Köse, V. (1997). Terracotta. Eczacıbaşı sanat ansiklopedisi (Cilt 3, s. 1765). içinde Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları. Nişanyan, S. (t.y.). Karikatür. Mayıs 29, 2023 tarihinde Nişanyan Sözlük: https://www.nisanyansozluk.com/ adresinden alındı
• Onur Erman, D. (2012). Ceramics and humour. 1st World Conference on Design, Arts & Education, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 51, s. 411-415. doi:10.1016/j.sbspro.2012.08.181
• Örken, A. B. (2010). Seramik sanatında mizah. (Tez No. 265250) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi. Ulusal Tez Merkezi].
• Özer, R. B., & Özçelik, H. (2021). Günümüz Türk seramik sanatında hayvan formlarında karikatürize etkiler. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(73), 2215-2222.
• Özgür, Y. (2019). Hunililer. Nemesis Kitap.
• Şenyapılı, Ö. (1997). Karikatür sanat mı? 3. Uluslararası Ankara Karikatür Festivali: Sanatta Karikatür (s. 21-24). Karikatür Vakfı Yayınları.
• Şenyapılı, Ö. (2003). Neyi, neden, nasıl anlatıyor karikatür kim, niye çiziyor!? Odtü Yayıncılık.
• Tonza Helvacıkara, F., & Ayvaz Tunç, Ö. (2019). Sanatta disiplinlerarası bir yaklaşım: seramik ve animasyon. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 8(63), 1471-1485. doi:10.7816/idil-08-63-07
• Topuz, H. (1997). Karikatür. Eczacıbaşı sanat ansiklopedisi (Cilt 2, s. 955-957). içinde Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Gülmece. Mayıs 29, 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Mizah. Mayıs 29, 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı. (1994). Semih Balcıoğlu. T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Usta, Ç. (2005). Mizah dilinin gizemi. Akçağ Yayınları.