EKOLOJİ EKSENLİ SANATSAL PRATİKLER: SUNİ DOĞA DÜŞÜNCESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1039 - 1047, 01.10.2024

Şule Sayan

https://doi.org/10.7456/tojdac.1517035

Öz

Doğanın insanoğlunun tahribatı sonucu değişimi eskiye dayanmakla beraber özelde; Sanayi Devrimi sonrası dönemde, teknolojinin yarattığı aşırı tüketimle birlikte yıkımın hızı artmıştır. Ekolojinin sorunlaşıp sanatın problemleri arasına girmesi ise 1960’ların ikinci çeyreğine denk gelmiştir. O dönemlerden günümüze kadar varlığını ilan eden ekolojik odaklı pek çok pratik disiplinlerarası bir işbirliği içinde galeri ve müzelerde sergilenmiştir. Bu pratiklerin toplumsal ve politik bir hareket olarak ekoloji temelinde oluşu insanlığın dikkatini ve farkındalığını, evrenin ve doğanın sorunlarına ve gelecekteki olası tehlikelere dikkat çekmesi anlamında bir katkısı olabilir. Ancak bu yaklaşımların çevreci olması ve beraberindeki üretim biçimleri, amaçları ya da ifade yöntemleri bazı durumlarda ekoloji karşıtı bir paradoks yaratmaktadır. Kapalı galerilerin verimsiz ve steril olmayan ortamlarına, orijinal ekosistemin biyotransferi ile gerçekleşen eko-pratikler bu projelerin ana amaçlarına dair bir sorgulamayı gerekli kılmaktadır. Bu çalışma sergi mekânlarında yeni bir doğa yaratma fantezisinin kafalarda yarattığı çelişkili sorularına ekoloji ekseninden bakmayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda çağdaş sanatta ekolojinin sanat ile olan diyalektiği ve söz konusu bağlamlar üzerinden çalışmalar gerçekleştiren sanatçılar ile onların sıra dışı projeleri, ekoloji temelinden irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

SANAT, ÇEVRE, EKOLOJİ, DOĞA, BİYOTRANSFER

ECOLOGY BASED ARTISTIC PRACTICES: THE IDEA OF ARTIFICIAL NATURE

Öz

Although the change of nature as a result of human destruction dates back to the past, the pace of destruction has accelerated in the post-Industrial Revolution period with the excessive consumption created by technology. It was in the second quarter of the 1960s that ecology became problematic and became one of the problems of art. Since then, many ecologically-oriented practices have been exhibited in galleries and museums in an interdisciplinary collaboration. The fact that these practices are based on ecology as a social and political movement may contribute to the attention and awareness of humanity in terms of drawing attention to the problems of the universe and nature and possible future dangers. However, the fact that these approaches are environmentalist and the accompanying modes of production, aims or methods of expression create an anti-ecological paradox in some cases. The eco-practices realized through the biotransfer of the original ecosystem into the inefficient and non-sterile environments of closed galleries necessitate a questioning of the main objectives of these projects. This study aims to look at the contradictory questions raised by the fantasy of creating a new nature in exhibition spaces from the perspective of ecology. At the same time, the dialectic between ecology and art in contemporary art and the artists who work on these contexts and their extraordinary projects are analyzed from the perspective of ecology.

Anahtar Kelimeler

Art, Environment, Ecology, Nature, Biotransfer

Kaynakça

• Antmen, A. (2008). Sanatçılardan yazılar ve açıklamalarla 20. yüzyıl batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Brown, A. (2014) Güncel sanat ve ekoloji, (E. Gözgü ve Y. Adam, Çev.) İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Dizisi, Lal Yayınları.
• Contemporaryartlibrary. (2024,06,01). Roman Ondak, https://www.contemporaryartlibrary.org/project/roman-ondak-at-czech-and-slovak-pavilion-venice-5971
• Eleanor H. (1997), The Garden in the Machine: The Time Landscapes of Alan Sonfist, Alan Sonfist: History and the Landscapes, 15.
• Harrison C. ve Wood, P. (Ed.). (2011). Sanat ve kuram 1900- 2000 değişen fikirler antolojisi. İstanbul: Küre Yayınları.
• Harrison. (2010), Harrison studio, Erişim: 20.06.2024. https://www.theharrisonstudio.net/?page_id=214,
• Karavit, C. (2008). Doğadaki iz: yeryüzü sanatı. İstanbul: Telos Yayıncılık. Latimer, Q., Szymczyk, A. (Ed.). (2017). Documenta 14: Daybook. Munich: Prestel Verlag.
• Latour, B. (2004). Why has crituque run out of steam? From matters of fact to matters of concern Critical Inquiry 30, sayı 2, kış 225-248.
• Mamur, N. (2017). Ekolojik sanat: çevre eğitimi ile sanatın kesişme noktası, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt/13, Sayı:3, S. 1000-1016.
• Matilsky, B. (1992). Enviromental art: new approaches to nature” fragile ecologies: contemporary artists ınterpretations and solutions. New York Rizzoli, 36.
• New York Times. (2018, 06,14). Agnes Denes, https://www.nytimes.com/2018/06/14/t- magazine/agnes-denes-art.html
• Nyakultursoren. (2024, 07,5). Henrik Håkansson, https://www.nyakultursoren.se/?cat=113
• Saehrendt, S., Kittl, S.T. (2009). Bunu ben de yaparım! modern sanat kullanma kılavuzu (Çev. Yılmazer, Z. A.)Sanat ve Kuram Dizisi: 33, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sezgin, E. (2022). Sanat ve ekoloji; sanat, yaşam, üretim, Derleyen: Eda Sezgin Çev: Merve Tokmakçıoğlu, Eda Sezgin, İletişim Yayınları.
• Socrates Sculpture Park (2024, 06, 23). Alan Sonfist, https://socratessculpturepark.org/artist/alan-sonfist/
• Woolf, V. (1956). Mr. Bennett and Mrs. Brown. The Captain’s Bed and Other Essays New York: Hacourt Brace.
• Whitney Amerikan Sanat Müzesi. (2024, 06, 28). Survivel piece # 5, portable orchard: https://whitney.org/exhibitions/portable-orchard
• Vaughnbell. (2024, 06, 28). Vaughn Bell, https://www.vaughnbell.net/one-big-house.html
• Yenigün, İ., Ok, G., Gülerce, H., Teker, E., Koçakoğlu, H. (2024). “Göçmen ve yerel çocuk resimlerinde metaforik çevre algısının analizi”, Uluslararası Güzel Sanatlar Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-20.