TÜRKİYE’DEKİ VERİ GAZETECİLİĞİ ARAŞTIRMALARININ BİBLİYOMETRİK PROFİLİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 116 - 126

Safa Görkem Aktaş

https://doi.org/10.7456/tojdac.1562371

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de veri gazeteciliğine yönelik akademik çalışmaların analiz edilerek genel eğilimlerin ve eksiklerin belirlenmesidir. Veri gazeteciliği, dijitalleşen dünyada giderek önem kazanan bir alan olmasına rağmen, bu alana yönelik Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmaların kapsamlı bir şekilde incelenmediği dikkat çekmektedir. Çalışma kapsamında, bilimsel çalışmaların paylaşıldığı ve Türkiye’deki araştırmacılar tarafından da sıkça kullanılan platformlarda (DergiPark, Google Scholar, Google Books, ResearchGate, YÖK Ulusal Tez Merkezi) yer alan veri gazeteciliği konulu araştırmalar bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Makalenin araştırma alanını, 03.10.2024 tarihinde “Veri gazeteciliği”, “Veri haberciliği” ve “Gazetecilik” anahtar kelimeleriyle yapılan tarama sonucunda ulaşılan 75 adet yayın oluşturmaktadır. Bu bağlamda yayınlar, yıllara göre dağılımları, dilleri, araştırmacıların üniversite dağılımları, ilişkilendirildikleri konular, kullanılan anahtar kelimeler ve makale yazarlarının atıf analizleri bağlamında değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, veri gazeteciliğine yönelik ilk çalışmanın 2015 yılında, en fazla çalışmanın ise 2021 yılında gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Diğer taraftan, veri gazeteciliğinin kavramsal çalışmalara ek olarak infografik, büyük veri, veri gazeteciliği eğitimi ve uluslararası platformlar gibi konularla da ilişkilendirildiği dikkat çekmektedir. Bunlara ek olarak, Türkiye’deki veri gazeteciliği literatürünün temel konularla sınırlı kaldığı, araştırmaların yeterli olmadığı ve bu alanla ilgili daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Veri Gazeteciliği, Gazetecilik, Türkiye, Dijitalleşme, Bibliyometrik Analiz

BIBLIOMETRIC PROFILE OF DATA JOURNALISM RESEARCH IN TÜRKİYE

Öz

The main purpose of this study is to analyze academic studies on data journalism in Turkey and determine general trends and deficiencies. Although data journalism is an increasingly important field in the digitalizing world, it is noteworthy that studies conducted in this field in Turkey have not been examined comprehensively. Within the scope of the study, studies on data journalism on platforms (DergiPark, Google Scholar, Google Books, ResearchGate, YÖK Thesis Center) where scientific studies are shared and frequently used by researchers in Turkey were examined using the bibliometric analysis method. The research area of the article consists of 75 publications reached as a result of the search conducted on 03.10.2024 with the keywords “Data Journalism”, “Data Journalism” and “Journalism”. In this context, the publications were evaluated in terms of their distribution by year, languages, university distribution of researchers, topics they are associated with, keywords used and citation analyzes of article authors. According to the research results, it was determined that the first study on data journalism was conducted in 2015 and the most studies were conducted in 2021. On the other hand, it is noteworthy that in addition to conceptual studies, data journalism is also associated with topics such as infographics, big data, data journalism education and international platforms. In addition, it was concluded that data journalism research in Turkey is limited and more studies are needed.

Anahtar Kelimeler

Data Journalism, Journalism, Türkiye, Digitalization, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Appelgren, E., & Nygren, G. (2014). Data journalism in Sweden. Digital Journalism, 2(3), 394-405.
• Aslan, A., Bayrakçı, S., & Küçükvardar, M. (2016). Bilişim Çağında Geleneksel Gazeteciliğin Dönüşümü: Veri Gazeteciliği. Marmara İletişim Dergisi(26), 55-70.
• Ağca, M. E., Türkoğlu, S., & Semiz Türkoğlu, H. (2021). Dijital Gazetecilikte Yeni Bir Kaynak Olarak Büyük Veri Kullanımı. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, s. 169-179.
• Batur, M. (2023). Veri Gazeteciliği Konusunda Yapılmış Tezlerin Meta-Sentez Analizi: Bir Derleme ve Değerlendirme Çalışması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi(Ö13), 790-804.
• Baxter, P., & Jack, S. (2008). Qualitative Case Study Methodology: Study Design and Implementation for Novice Researchers. The Qualitative Report, 13(4), 544-559.
• Bounegru, L., Chambers, L., & Gray, J. (2012). The Data Journalism Handbook. European Journalism Centre.
• Cairo, A. (2014, Temmuz 9). Eylül 2024 tarihinde NiemanLab: https://www.niemanlab.org/2014/07/alberto-cairo-data-journalism-needs-to-up-its-own-standards/ adresinden alındı
• Çetin, B. (2018). Geleceğin Teknolojileri ve Gazetecilik Mesleği Üzerine Etkileri: Büyük Veri, Veri Gazeteciliği, Yeni Yaklaşımlar. O. Uçak içinde, Dijital Medya ve Gazetecilik (s. 31-61). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Dağ, P. (2015). Gazeteciliğin Geleceği: Veri Gazeteciliği. Eylül 2024 tarihinde Academia: https://www.academia.edu/16286677/GAZETECİLİĞİN_GELECEĞİ_VERİ_GAZETECİLİĞİ_Pınar_Dağ_Ekitap_ adresinden alındı
• Dağ, P. (2024, Mart 25). 2024 SIGMA Veri Gazeteciliği Ödülleri Sahiplerini Buldu! Eylül 2024 tarihinde Verigazeteciliği.com: https://www.verigazeteciligi.com/2024-sigma-veri-gazeteciligi-odulleri-sahiplerini-buldu/#:~:text=Sigma%20Awards%20Nedir%3F,gazetecilere%20ve%20medya%20kuruluşlarına%20verilir. adresinden alındı
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Marc Lim, W. (2021 ). How to Conduct a Bibliometric Analysis: An Overview And Guidelines . Journal of Business Research , 133 , 285-296 .
• Doğu, B. (2015). Veri Haberciliği: Demokratik Medya İçin Olanaklar. Folklor/Edebiyat, 21(83), 181-197.
• Erkmen, Ö. (2018). Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir? Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(30), 322-344.
• Furuncu Kutluhan, D., & Zinderen, A. (2021). Kovid-19 Döneminde Veri Gazeteciliği: Koronavirüs Haberlerinin Betimsel Analizi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 11(1), 85-102.
• Geray, H. (2018). Medyanın Yeni Ekonomisinde Kurumsal İletişim. Ankara: Ütopya.
• İli, B., & Bakar, H. (2024). Veri Gazeteciliğine Yönelik Araştırmaların Bibliyometrik Analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 11(2), 607-626.
• Journo. (2023, Mart 22). SIGMA Ödülleri Açıklandı: Dünyadan 10 Veri Gazeteciliği Örneği. Eylül 2024 tarihinde Journo: https://journo.com.tr/sigma-veri-gazeteciligi-oduller adresinden alındı
• Knight, M. (2015). Data Journalism in the UK: A Preliminary Analysis of Form and Content. Journal of Media Practice, 16(1), 55-72.
• Kormelink, T. G., & Meijer, I. C. (2017). What Clicks Actually Mean: Exploring Digital News User Practices . Journalism, 19(5), 1-16.
• Krum, R. (2014). Cool Infographics: Effective Communication with Data Visualization and Design. Indiana: John Wiley & Sons .
• Leavy, P. (2017). Research Design: Quantitative, Qualitative, Mixed Methods, Arts-Based, and Community-Based Participatory Research Approaches. New York: The Guilford Press.
• Mayer-Schönberger, V., & Cukier, K. (2013). Big Data: A Revolution that Will Transform how We Live, Work, and Think. New York: Houghton Mifflin Harcourt .
• Narin, B., Ayaz, B., Fırat, F., & Fırat, D. (2017). Büyük Veri ve Gazetecilik İlişkisi Bağlamında Veri Gazeteciliği. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 215-235.
• Rogers, S. (2013). Facts Are Sacred: The Power of Data. London: Faber & Faber.
• Serttaş, R., & Korap Özel, E. (2024). Yükseköğretimde Veri Gazeteciliği Eğitimine İlişkin Nitel Bir Araştırma: Riskler ve Fırsatlar. Yükseköğretim Dergisi, 69-80.
• Seyidov, I. (2020). On Conceptual and Methodological Deficiencies of Data Journalism-Related Studies in Turkey. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences(58), 273-289.
• Wallin, J. A. (2005). Bibliometric Methods: Pitfalls and Possibilities . Basic and Clinical Pharmacology and Toxicology , 97(5), 261-275.
• Yıldırım Becerikli, S. (2013). Türkiye’de Sağlık İletişimi Üzerine Yazılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi: Eleştirel Bir Bakış. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(2), 25-36.
• Zinderen, A. (2021). Veri Gazeteciliğinde Görsel Hikâye Anlatımı: Haberde Görselleştirme ve İnfografik Tasarım Üzerine Bir Göz İzleme Çalışması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 1861-1877.