MONSTER BODIES IN CONTEMPORARY ART

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 4, 1416 - 1432, 01.10.2025

Özlem Muraz

https://doi.org/10.7456/tojdac.1736145

Öz

Humans exclude, marginalise or ignore those who are different from themselves, invisible or even unthinkable. Throughout history, those who were physically different from the ideal or had non-normative characteristics have been subjected to discriminatory behaviour and even labelled as monsters. Although the term ‘monster’ was used in pre-modern societies to describe extraordinary animals or human-animal hybrids, after modernism, it came to refer to bodies that were either the subject of medical research or exhibited in circuses for their curious appearance. The transformation of monster bodies from images of fear into powerful metaphors associated with body politics has only been possible after contemporary art. This is because the social and cultural changes experienced during the postmodernism process led to a shift in cultural codes, aiming to prevent the exclusion, othering, or erasure of the individual. Therefore, the role of the monster body image cannot be denied. This study aims to examine the meaning of the monster image in society from the past to the present, the position of individuals as monster bodies, and the role of certain concepts in body politics. Additionally, some artists and their works that use the body as a space for questioning existence are extremely important in terms of developing a practice of thinking and reveal how monster bodies have transformed.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art , Monster , Body , Other , Non-Normal

ÇAĞDAŞ SANATTA CANAVAR BEDENLER

Öz

İnsan, kendisi gibi olmayanı, görünmeyeni hatta düşünmeyeni dışlar, ötekileştirir veya yok sayar. Tarih boyunca fiziksel olarak idealden farklı, norm dışı özellikleri olanlar da toplum içinde ayrımcı davranışlara maruz kalmış hatta canavar olarak damgalanmışlardır. Her ne kadar canavar, modern öncesi toplumlarda sıra dışı hayvan veya hayvan-insan karışımı tasvirler için kullanılsa da modernizmden sonra tıbbi araştırma nesnesi olarak ya da sirklerde merak edilen görünüşlere sahip canavar bedenler olarak yerini almıştır. Canavar bedenlerin korku imgesinden beden politikalarıyla ilişkilendirilen güçlü bir metafora dönüşmesi ancak çağdaş sanattan sonra mümkün olmuştur. Çünkü postmodernizm sürecinde yaşanan toplumsal ve sosyal değişimler kültürel kodların değişmesine neden olmuş; bireyin dışlanması, ötekileştirilmesi ya da yok sayılmasının önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Dolayısıyla canavar beden imgesinin rolü yadsınamaz. Bu araştırmada canavar imgesinin geçmişten günümüze toplum içindeki anlamı, canavar beden olarak bireylerin konumu ve belli başlı bazı kavramların beden politikalarındaki rolüne değinilmek amaçlanmıştır. Ayrıca varlığın sorgulandığı bir alan olarak bedeni kullanan bazı sanatçılar ve eserleri, düşünme pratiği geliştirmesi bakımından son derece önemlidir ve canavar bedenlerin nasıl dönüştüğünü ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat , Canavar , Beden , Öteki , Norm Dışı

Kaynakça

• Aydın, S. (2021). Orta Çağ’dan Avangard’a Beden-Kafa İlişkisinin İmgesel Halleri. Tykhe, 6(10): 75-93.
• Azamet, A. (2024). Sanatta Genetik Anomali ve Albino Teması. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (38), 938-951. DOI: 10.29000/rumelide.1439786.
• Büke, B. (2021). Engelli Bireylerin Kendilerine Yönelik Ayrımcı Ve Mikro Saldırgan Uygulamaları İfade Etmeleri: Twitter’daki #Engellenmekistemiyoruz Ve #Sağlamcılardışarı Etiketleri. Nitel Sosyal Bilimler, 3(2), 164-190.
• Britannica. (2025). Engelli Hakları Hareketi. Britannica: Https://Www.Britannica.Com/Topic/Disability-Rights-Movement Adresinden Alındı
• Courtine, J. (2021). Bedenin Tarihi 3. İstanbul:: Alfa Basım Yayım Dağıtım San. Ve Tic. Ltd. Şti.
• Courtine, J. (2021). Bedenin Tarihi 1. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım San. Ve Tic. Ltd. Şti.
• Cyberflesh Girlmonster 1995. Linda Dement: Https://Www.Lindadement.Com/Cyberflesh-Girlmonster.Htm Adresinden Alındı.
• Cura. (2024). Sandra Mujinga, https://curamagazine.com/digital/sandra-mujinga-2/ Adresinden Alındı.
• Çırak, B. Ö. (2022). Sanatta Beden Temsilinin Dönüşümü: Kusurlu Beden. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Aralık’22 Cilt:15 Sayı:30, 969-987.
• Daşdemir, A. (2025). Toplumun Değişiminde Kadın: Sanat ve Protesto. Sanat ve Tasarım Dergisi (35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 343-368.
• Doğaner, S. K. (2023). Dijital Çağda Göçmenlere Yönelik Çoğulculuk Karşıtı Yansımalar: Black Mirror: Men Against Fire. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (S13), 818–830.
• Eco, U. (2016). Güzelliğin Tarihi. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık Ve Yapımcılık Tic. A.Ş.
• Kaya, E. S. Ş. (2024). İnsan Sonrası: Sanat, Beden Ve Teknoloji İlişkisi. Görünüm, 36.
• Epps, P. (2021). Capturing Bestial Humanity: Francis Bacon's 'Three Studies For Figures At The Base Of A Crucifixion'. Art UK: Https://Artuk.Org/Discover/Stories/Capturing-Bestial-Humanity-Francis-Bacons-Three-Studies-For-Figures-At-The-Base-Of-A-Crucifixion Adresinden Alındı.
• Gadon, E. W. (2023). Picasso And The Minotaur. India International Centre Quarterly, HYPERLINK "https://www.jstor.org/stable/i23005835 " Vol. 30, No. 1 (SUMMER 2003), pp. 20-29.
• Gelmez, A. (2022). “Aklın Uykusu Canavarlar Yaratır”. Türkiye Kant Topluluğu: Http://Turkiyekanttoplulugu.Org/?P=8144 Adresinden Alındı.
• Gök, Ö. (2019). “Patricia Piccinini’nin Yaratıklarında Monstre Olgusu”. idil, 60 s. 951–963. doi: 10.7816/idil-08-60-01.
• Haraway, D. (2006). SİBORG Manifestosu. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. (2025). Https://Www.Hsk.Gov.Tr/Eklentiler/Dosyalar/9a3bfe74-Cdc4-4ae4-B876-8cb1d7eeae05.Pdf Adresinden Alındı.
• İpşiroğlu, M. Ş. (2004). Bozkır Rüzgarı Siyah Kalem. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kerr, M. (2004, Ağustos). Wangechi Mutu. Saatchi Gallery: Https://Www.Saatchigallery.Com/Artist/Wangechi_Mutu Adresinden Alındı.
• O'Reilly, S. (2018). The Body In Contemporary Art. London: Thames&Hudson Ltd.
• Özdemir, G. (2020). Travmatik Bir Geçmişin Etkilerinden Doğan Ölü(!) Doğa Resimleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi(2020 Sonbahar Özel Sayı I/II), 22-29.
• Quinn, M. (2025). Marc Cazotte'nin Portresi 1757-1801. Marcquinn: Http://Marcquinn.Com/Artworks/Single/Portrait-Of-Marc-Cazotte-1757-1801 Adresinden Alındı.
• Piccinini, P. (2025). “Biz Aileyiz”, Avustralya Pavyonu, Venedik Bienali, İtalya, 2003 https://www.patriciapiccinini.net/a-show.php?id=2003-Venice Adresinden Alındı.
• Rebecchi, C. (2025). Gülmenin 1000 Annesi Var: Mary Beth Edelson'ın Grotesk Tanrıçaları. Burlington Contemporary: Https://Contemporary.Burlington.Org.Uk/Journal/Journal/Laughing-Has-1000-Mothers-The-Grotesque-Goddesses-Of-Mary-Beth-Edelson Adresinden Alındı.
• Resmi Gazete. (2025). Milletlerarası Sözleşm e. Resmi Gazete: Https://Www.Resmigazete.Gov.Tr/Eskiler/2009/07/20090714-1.Htm Adresinden Alındı.
• Rouvalis, C. (2025). Yıkıcı Güzellik. Carnegie Museums: Https://Carnegiemuseums.Org/Carnegie-Magazine/Spring-2017/Subversive-Beauty/ Adresinden Alındı.
• Türkan, M. (2024). Zygmunt Bauman'da Modernizm Ve Postmodernizm Arasında Ahlaki Aporia Üzerine Bir İnceleme. Kilikya Felsefe Dergisi. Sayı: 1, Nisan2024, 49-67.
• TDK. (2025). Türk Dil Kurumu. Https://Sozluk.Gov.Tr/ Adresinden Alındı.
• Uzun, E., Atılgan, P. N. Ş. (2025). Sanat ve Sağlık İlişkisi Kapsamında Bir Pedodonti Kliniği İçin Üretilen Pop Sürrealist İllüstrasyonların Değerlendirilmesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 15(1), 694-716.
• Yardımcı, S. (2012, 10 11). Canavar: Kültüralizm Ne Zamandı? E-Skop: Https://Www.E-Skop.Com/Skopdergi/Canavar-Kulturalizm-Ne-Zamandi/928#_Edn17 Adresinden Alındı.
• Zas, R. (2018). Bu Sanatçı Elmacık Kemiklerine Bir Makine Parçası Yerleştirdi.
• Görsel 1: https://www.voxartistica.com/mehmet-siyah-kalem-ve-demonlar/ Erişim Tarihi:28 Mayıs 2025
• Görsel 2: https://www.meisterdrucke.com.tr/fine-art-baski/Hieronymus-Bosch/1466596/Cehennem-%28D%C3%BCnyevi-Zevkler-Bah%C3%A7esi%27nin-sa%C4%9F-paneli%29.html Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2025
• Görsel 3: https://www.thecollector.com/picasso-and-the-minotaur-obsessed/ Erişim Tarihi:30 Mayıs 2025
• Görsel 4: https://www.torranceartmuseum.com/staffpicks/2020/5/8/u17g04kykneduweufrvdtbab60jws6 Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2025
• Görsel 5: https://contemporary.burlington.org.uk/journal/journal/laughing-has-1000-mothers-the-grotesque-goddesses-of-mary-beth-edelson Erişim Tarihi: 10 Haziran 2025
• Görsel 6: https://www.lindadement.com/cyberflesh-girlmonster.htm Erişim Tarihi: 20 Haziran 2025
• Görsel 7: https://www.saatchigallery.com/artist/wangechi_mutu Erişim Tarihi: 21 Haziran 2025
• Görsel 8: https://www.artsy.net/artwork/firelei-baez-ciguapa-pantera-to-all-the-goods-and-pleasures-of-this-world Erişim Tarihi: 3 Haziran 2025
• Görsel 9: https://www.artsy.net/artwork/joel-peter-witkin-satiro-mexico Erişim Tarihi: 22 Haziran 2025
• Görsel 10: http://marcquinn.com/artworks/single/portrait-of-marc-cazotte-1757-1801 Erişim Tarihi:22 Haziran 2025
• Görsel 11: https://i-d.co/article/artist-joe-dekni-cyborg-cheekbone-implant/ Erişim Tarihi: 20 Eylül 2025
• Görsel 12: https://www.roslynoxley9.com.au/exhibition/we-are-family/blbmy Erişim Tarihi: 23 Haziran 2025
• Görsel 13: https://curamagazine.com/digital/sandra-mujinga-2/ Erişim Tarihi: 20 Eylül 2025
• Görsel 14: Araştırmacının Özel Koleksiyonundan