Ortaokul Öğrencilerinin Bilgiye Erişim Aracı Olarak İnternete Yaklaşımları: Betimleyici Bir Çalışma

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 72 - 110, 01.01.2015

Halise Şerefoğlu Henkoğlu , Ahmet Mahiroğlu , Hafize Keser

https://doi.org/10.17569/tojqi.01897

Cited By: 7

Öz

Bu çalışma, ortaokul öğrencilerinin bilgi kaynağı olarak internete yaklaşımlarının, bilgi arama sürecinde internetin sunduğu üstünlüklere ilişkin düşüncelerinin, internet ortamında bilgi ararken karşılaştıkları problemlerin ve elde ettikleri bilgiyi kullanma sürecinde kaynak gösterme özelliklerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiş nitel bir çalışmadır. Çalışmanın amacını gerçekleştirmek için ortaokul beşinci ve altıncı sınıf öğrencileri seçilmiştir. Araştırmanın gerçekleştirildiği ortaokulda öğrenim gören öğrencilerden çalışmaya katılmayı kabul eden 165 öğrenciye 10 adet açık uçlu sorudan oluşan bir form uygulanmış ve elde edilen veriler içerik analizi tekniğinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizi sonucunda; öğrencilerin interneti bir bilgi kaynağı olarak nasıl değerlendirdikleri, bilgiye erişiminde internetin sunduğu üstünlükler ve karşılaşılan problemler, öğrencilerin bilgi arama sürecinde internette tercih ettikleri öncelikli kaynaklar ve öğrencilerin kaynak gösterme özellikleri ve kaynak gösterme konusundaki farkındalıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgular öğrencilerin bilgiye erişimde interneti öncelikli olarak tercih ettiklerini; interneti kolay ulaşılabilen, bilgiye daha hızlı ve rahat bir şekilde erişim olanağı sağlayan ve aranan her türlü bilginin bulunabileceği bir ortam olarak algıladıklarını; internetin sunduğu üstünlüklerin yanı sıra bilgiye erişimde bireyden ve ortamdan kaynaklanan birtakım problemleri de beraberinde getirdiğini ve öğrencilerin internetten bulunan bilgileri ödevlerinde kullanırken kaynak belirtme konusunda yeterli bilince sahip olmadıklarını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnternet, bilgi arama, bilgi okuryazarlığı, ortaokul öğrencileri, arama motoru

Approaches of Middle School Students to Internet as an Information Access Tool: A Descriptive Study

Öz

The aim of this study is to determine the middle school students’ approaches to the internet as an information tool, the advantages of the internet while searching information, what kinds of problems students encounter searching information on the internet, and their referencing patterns. The study was designed in the form qualitative research. Fifth and sixth grade students from one state school were selected to achieve the objective of the study. A form consisting of ten openended questions were conducted to a total of 165 students, who were volunteers to participate in the study. The data obtained from the study was analyzed using the content analysis. With the analysis of data, it was aimed to determine middle school students’ approaches to internet as an information tool, what they think about the advantages internet provide them while accessing information, what kinds of problems they encounter while searching for information on the internet and their awareness of referencing while using the information. The results show that middle school students prefer the internet as the first information source to the other sources, and perceive the internet as an up-to-date and easily accessible information source where they could find any kind of information they need. However, in addition to the perceived benefits, the internet causes many problems for the students in accessing information, too. When presenting the obtained information as a research product, students usually tend to cite the internet resources from which they gather information. However, this does not mean that students are aware of the ethical issues. Students cite the internet resources in their research products because they are usually instructed to do so and citing seems to be an obligation for them.

Anahtar Kelimeler

Internet, information seeking, information literacy, middle school students, search engine

Kaynakça

• Berelson, B. (1952). Content analysis in communication research. Glencoe, IL: Free Press.
• Bilal, D. (2003). Draw and tell: Children as designers of web interfaces. Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, 40(1), 135-141.
• Bilal, D. (2012). Ranking, relevance judgment, and precision of information retrieval on children's queries: Evaluation of Google, Yahoo , Bing, Yahoo Kids, and ask Kids. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 63(9), 1879- 1896.
• Birinci, G. ve Odabaşı, F. (2006). Akademik çalışmalarda internet kullanımı: Etik bunun neresinde? VI. International Educational Technology Conference'da sunulmuş bildiri, Gazimağusa, KKTC.
• Blikstad-Balas, M. (2013). Students’ attitudes towards Wikipedia as a knowledge source in school. ECER 2013, Creativity and Innovation in Educational Research'da sunulmuş bildiri, İstanbul, Türkiye.
• Blikstad-Balas, M. ve Hvistendahl, R. (2013). Students’ digital strategies and shortcuts – Searching for answers on wikipedia as a core literacy practice in upper secondary school. Nordic Journal of Digital Literacy, 8, 32-49.
• comScore. (2012). A comprehensive view of the search landscape. Reston, VA.: comScore qSearch.
• Ekici, S. ve Özenç Uçak, N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin İnternet’te bilgi arama davranışları. Türk Kütüphaneciliği, 26(1), 78-96.
• Griffiths, J. R. ve Brophy, P. (2005). Student searching behavior and the web: Use of academic resources and Google. Library Trends, 53(4), 539 - 554.
• Guinee, K. (2004). Internet searching by K-12 students: a research-based process model. 10 Temmuz 2014 tarihinde
• http://edt2.educ.msu.edu/dwong/cep806library/guinee
• internetsearchingbyk12studentsaresearchbasedprocessmodel.pdf adresinden erişildi.
• Kurbanoğlu, S. (2002). WWW bilgi kaynaklarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 11-25.
• Kurbanoğlu, S. ve Akkoyunlu, B. (2001). Öğrencilerin bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 81-88.
• Kuzu, A. (2008). İnternet kullanımı ve aile araştırması. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yayınları
• Lyman, P. ve Varian, H. R. (2000). How much information? 2000. 12 Nisan 2014 tarihinde http://www2.sims.berkeley.edu/research/projects/how-much-info/ adresinden erişildi.
• Madden, A. D., Ford, N. J., Miller, D. ve Levy, P. (2006). Children’s use of the internet for information-seeking: What strategies do they use, and what factors affect their performance? Journal of Documentation, 62(6), 744 - 761.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. baskı.). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Nesset, V. (2008). The information-seeking behaviour of grade-three elementary school students the context of a class project (Yayımlanmamış doktora tezi). McGill University School of Information Studies, Montreal.
• Olsen, M. W. ve Diekema, A. R. (2013). “I just Wikipedia it”: Information behavior of first- year writing students. Proceedings of the American Society for Information Science and Technology, 49(1), 1-11.
• Özenç Uçak, N. (2012). Öğrencilerin intihal algısı. Ö. Külcü, T. Çakmak ve N. Özel (Ed.), Prof. Dr. Gülbün Baydur'a armağan içinde (ss. 173 - 182). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Özenç Uçak, N. ve Birinci, H. G. (2008). Bilimsel etik ve intihal. Türk Kütüphaneciliği, 22(2), 187- 204.
• Prensky, M. (2001a). Digital natives, digital immigrants, Part 1. 20 Mayıs 2013 tarihinde http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20- %20Digital%20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part1.pdf adresinden erişildi.
• Prensky, M. (2001b). Digital natives, digital immigrants, Part 2: Do they really think differently? On the Horizon, 9(6), 1-6.
• Rowlands, I., Nicholas, D., Williams, P., Huntington, P., Fieldhouse, M., Gunter, B., . . . Tenopir, C. (2008). The Google generation: the information behaviour of the researcher of the future. Aslib Proceedings, 60(4), 290-310.
• Sakarya, S., Tercan, İ. ve Çoklar, A. N. (2011). İlköğretim öğrencilerinin interneti ve arama motorlarını kullanım durumları. 16 Kasım 2013 tarihinde http://web.firat.edu.tr/icits2011/papers/27621.pdf adresinden erişildi.
• Schacter, J., Chung, G. ve Dorr, A. (1998). Children's internet searching on complex problems: performance and process analyses. Journal of the American Society for Information Science, 49(9), 840-849.
• TTKB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokul ve ortaokul) haftalık ders çizelgesinin ortaokul kısmında değişiklik yapılması. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Wolcott, M. S. (1998). Information seeking and the World Wide Web: A qualitative study of seventh-grade students' search behavior during an inquiry activity (Yayımlanmamış doktora tezi). University of San Francisco The Faculty of the School of Education Learning and Instruction, San Francisco.
• Yalçınalp, S. ve Aşkar, P. (2003). Öğrencilerin bilgi arama amacıyla internet’i kullanım biçimlerinin incelenmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4), 100 - 107.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yolal, M. ve Kozak, R. (2008). Bilgiye erişim aracı olarak öğrencilerin internete yaklaşımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 115-128.