2018 Yılı Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Öğretim Programı Hakkında Öğretim Üyelerinin Görüşleri

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 4, 409 - 438, 27.10.2019

Hilal Şarpal İsmail Acun

https://doi.org/10.17569/tojqi.602958

Öz

Bu araştırmanın amacı, 2018 yılı sosyal
bilgiler öğretmenliği öğretim programını incelemek ve öğretim üyelerinin
görüşleri çerçevesinde değerlendirmektir. 2018 yılı sosyal bilgiler
öğretmenliği öğretim programının incelendiği bu araştırma da nitel araştırma
yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırma kapsamında konu ile ilgili dokümanlar
incelenmiş ve dokümanlardan elde edilen verilerin teyit edilmesi amacıyla
güncellenen programın geliştirilme sürecinde yapılan çalıştaylara katılarak
görüş bildiren katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler
gerçekleştirilmiştir. Dokümanlardan ve görüşmelerden elde edilen veriler problem durumunda yer alan sorulara cevap
alınacak şekilde betimsel ve içerik analizi tekniklerinin birlikte
kullanılmasıyla çözümlenmiştir. Araştırma bulguları, güncellenen sosyal
bilgiler öğretmenliği öğretim programında yapılan değişikliklerin, program
geliştirme süreçlerinin bir boyutu olan içerik boyutunu kapsadığını ortaya
koymaktadır. Programın hazırlanmasına katkı sağlayan öğretim üyeleriyle yapılan
görüşmelerden elde edilen veriler de bu bulguyu destekler niteliktedir. Bu
çalışma, kuramsal olarak zengin bir içeriğe sahip gibi görünen 2018 yılı sosyal
bilgiler öğretmenliği öğretim programının uygulanma sürecinde var olan
aksaklıkların devam edeceğini ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretmenliği, sosyal bilgiler, program değerlendirme, öğretim programı

Opinions of Scholars on the 2018 Social Studies Teacher Training Program

Öz

The aim of the research was to
investigate the 2018 social studies
teacher training curriculum and
evaluate it within the framework of lecturers’ opinions. This research employs a qualitative research approach. Within the scope of this research, documents related
to the topic were investigated and semi-structured interviews were held with
participants attending workshops during the development process of the revised program
with the aim of confirming data obtained from the documents. Questions related
to problems in the data obtained from documents and interviews were analyzed
with descriptive and content analysis techniques together to obtain answers.
The research findings revealed the changes to the revised social studies teacher training program curriculum encompass only the content dimension in the program
development process. Data obtained from interviews with lecturers contributing
to the preparation of the curriculum support this finding. This study reveals that the difficulties that occurs
during implementation of old curriculum will persist during the implementation process for the 2018 social studies teacher training program.

Anahtar Kelimeler

Social studies teaching, social studies, program assessment, curriculum

Kaynakça

• Acun, İ., Yücel, C., Belenkuyu, C. ve Keleş, S. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım amaçlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 23(4), 559-602. doi: 10.14527/kuey.2017.018
• Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. ve Tarman, B. (2013). Değerler: Kim ne kadar değer veriyor?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 180-197.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Akdağ, H. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen ve öğrenci açısından uygulama dönütleri (Konya ili örneği) (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akdemi̇r, A. S. (2013). Türkiye'de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Electronic Turkish Studies, 8(12), 15-28.
• Artvinli, E. (2010). Coğrafya derslerini yapılandırmak: Aksiyon (eylem) araştırmasına dayalı bir ders tasarımı. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 184-218.
• Ateş, S., Çetinkaya Özdemir, E. ve Taneri, A. (2019). İstenmeyen öğretmen davranışlarına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 37-56. doi: 10.17240/aibuefd
• Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: Nitelik mi, nicelik mi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38.
• Başçı, Z. ve Gündoğdu, K. (2011). Öğretmen adaylarının drama dersine ilişkin tutumları ve görüşleri: Atatürk üniversitesi örneği. İlköğretim Online, 10(2), 454-467.
• Can, Ş. (2013). Tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 24, 13-28.
• Çelik, D. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin sahip olması gereken vizyoner liderlik özelliklerine ilişkin öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Çelik, M. ve Gündoğdu, K. (2007). Türkiye’de okul öncesi eğitimin tarihsel gelişimi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi,16, 172- 190.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• Demir, S. (2012). Eğitim fakülteleri programı kapsamında yer alan öğretmenlik meslek bilgisi derslerinden “öğretim ilke ve yöntemleri” dersinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem A.
• Deveci, H. ve Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
• Duman, T. (2009). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ve sorunları. Türk Yurdu Dergisi, 262, 32-35.
• Gökçe, E. (1999). İlköğretim öğretmenlerinin yeterlikleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gülcan, M. G. ve Taner, N. (2011). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretimde ev ziyaretinin okul başarısına etkisi (Kahramanmaraş il örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,22, 129-144.
• Hayırsever, F. (2010). Sosyal bilgiler ders, öğretmen kılavuz ve öğrenci çalışma kitaplarının sosyal bilgiler öğretim programında kazandırılması hedeflenen temel beceriler açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• İnci, S. (2009). Türkiye sosyal bilgiler programının karşılaştırmalı incelenmesi (Kanada (Ontorio), İrlanda, ABD (Newyork, Kaliforniya), Finlandiya, Yeni Zelanda) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 1-14.
• Kılınçkaya, Ö. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin Türkiye’ deki sosyal bilgiler eğitimine ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Kızıltepe, Z. (2002). İyi ve etkili öğretmen. Eğitim ve Bilim, 27(126), 10-14.
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28.
• Koçak, S. ve Kavak, Y. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen atama esasları ve kaynak yükseköğretim programlarıyla ilgili gelişmeler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 157-170.
• Korkmaz, Ö. (2009). Eğitim fakültelerinin öğrencilerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeylerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 879-902.
• Kutluca, T., Birgin, O. ve Çatlıoğlu, H. (2007). Öğretimde planlama ve değerlendirme dersi uygulama etkinliklerinin öğretmen adaylarına sağladığı faydalar. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 89-110.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). İlköğretim özel alan yeterlilikleri (sosyal bilgiler öğretmenliği). Ankara. https://oygm.meb.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Özdaş, F. (2013). Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal bilgiler öğretimi: demokratik vatandaşlık eğitimi. C. Öztürk (Ed), Sosyal bilgiler öğretimi: demokratik vatandaşlık eğitimi içinde (s. 1-31). Ankara: Pegem Akademi.
• Öztürk, F. ve Günel, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel sistem, küresel eğitim ve çeşitlilik kavramlarına ilişkin algısı. İlköğretim Online, 15(1), 172-185. doi: https://doi.org/10.17051/io.2016.79798
• Öztürk, M. K. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin okul, aile ve toplum ilişkileri yeterlik alanına ilişkin görüşleri ve öz değerlendirmeleri. Bilig-Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 113-126.
• Recepoğlu, S. ve İbret, B. Ü. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik motivasyonlarının incelenmesi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 8(1), 320-331.
• Saç, C. (2016). 2002-2014 yılları arasında öğretmen yetiştirme ve atama politikalarının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Şenyurt, S. (2016). Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Şimşek, H. (2017). Eğitim sisteminde öğretmenin rolü ve öğretmenlik mesleği. H.B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed), Eğitim Bilimine Giriş içinde (s. 251-275). Ankara: Pegem Akademi.
• Tural, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre okul deneyimi dersinin öğretmenlik mesleğine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Amasya Üniversitesi, Amasya.
• Yapıcı, M. ve Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204-212.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17.
• Yılmaz, B. (2005). Öğretmenlik nasıl bir meslektir? A. Murat Sümbül (Ed). Öğretmenin dünyası içinde (s. 7-22). Ankara: Mikro.
• Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı (2018). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara. https://www.yok.gov.tr adresinden erişilmiştir.