Amateur Athletes Actively Participating in Football, Volleyball and Basketball Branches Examining Parental Attitudes with Perceived Success Mativation

Yıl 2024, , 172 - 183, 30.04.2024

Erhan Buyrukoğlu , Halil Tanır , Mehmet Özdemir , Sudet Karagöz

https://doi.org/10.22282/tojras.1435804

Cited By: 1

Öz

Motivation enables athletes to act on intrinsic or extrinsic motives to achieve their goals. Athletes maintain their motivation during challenging training sessions and competitions in order to improve their performance. Athletic performance is affected by internal and external factors such as referees, coaches, equipment, nutrition, climate, strength, speed, endurance, perception, stress, panic, excitement and motivation. In addition to these, parental attitudes, which may vary according to the personal characteristics of athletes and parents, may affect athlete performance. Therefore, this study aims to examine the perceived achievement motivation and parental attitudes of amateur athletes. The sample of the study consisted of 420 (n=176 female and n=244 male) volunteer amateur athletes who actively participated in 3 different branches (n=155 soccer players; n=113 volleyball players and n=152 basketball players) in amateur sports clubs in Mardin province in the 2022-2023 season. The Sport Specific Achievement Motivation Scale was used to determine the perceived achievement motivation of the participants, and the Parental Attitude Scale was used to determine the attitudes of their parents. The data obtained were analyzed using SPSS 25. 0 package program. As a result: There is no statistical difference in the gender variable in sport-specific motivation and parental attitudes scales and sub-dimensions, there is a statistical difference in the sub-dimension of avoidance of failure from the sub-dimension of avoidance of failure from the sub-dimensions of the sport-specific scale in the age variable, there is no statistical difference in the age variable in parental attitude and sub-dimensions, there is a statistical differrence in the authoritarian attitude sub-dimension in the sub-dimension of the parental attitude scale in the maternal education status variable, there is a statistical difference in the sub-dimensions of the sport-specific motivation scale in the sub-dimensions of avoidance of failure and achievement of success, there is no statistical difference in the sports-specific motivation scale and its sub-dimensions in the variable of father’s educational status, there is a statistical difference in the democratic attitude and scale sub-dimensions in family income status, It was determined that there was a statistical difference in the dimensions of motivation to achieve success and motivation to avoid failure among the sub-dimensions of sport-specific motivation, in the democratic attitude sub-dimension in the parental attitudes scale sub-dimension according to the sport branch, and in the achievement of success dimension in the sub-dimensions of the sport-specific motivation scale.

Anahtar Kelimeler

Amateur athlete, success motivation, parental attitude.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma 2023/4 TÜBİTAK 2224-B Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılımı Destekleme Programı tarafından desteklenerek, 11-14 Kasım 2023 tarihinde Antalya’da düzenlenen 21. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresinde Özet Bildiri olarak sunulmuştur.

Teşekkür

2023/4 TÜBİTAK 2224-B Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılımı Destekleme Programına teşekkür ederiz.

Futbol, Voleybol ve Basketbol Branşlarında Aktif Olarak Yer Alan Amatör Sporcuların Algılanan Başarı Motivasyonu ile Ebeveyn Tutumlarının İncelenmesi

Öz

Motivasyon, sporcuların hedeflerine ulaşmak için içsel veya dışsal güdülerle hareket etmelerini sağlar. Sporcular performanslarını artırabilmek adına zorlu antrenmanlar ve müsabakalarda motivasyonlarını korurlar. Sportif performansı hakem, antrenör, malzeme, beslenme, iklim, kuvvet, sürat, dayanıklılık, algı, stres, panik, heyecan ve motivasyon gibi iç ve dış faktörler etkilemektedir. Bunların yanı sıra sporcuların ve anne-babanın kişisel özelliklerine göre değişkenlik gösterebilen ebeveyn tutumları sporcu performansını etkileyebilmektedir. Bu nedenle çalışmada amatör sporcuların algılanan başarı motivasyonu ile ebeveyn tutumlarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini 2022-2023 sezonunda Mardin ilindeki amatör spor kulüplerinde 3 farklı branşta (n=155 futbolcu; n=113 voleybolcu ve n=152 basketbolcu) aktif olarak yer alan 420 (n=176 kadın ve n=244 erkek) gönüllü amatör sporcudan oluşturmaktadır. Katılımcıların algılanan başarı motivasyonlarının belirlenmesinde Spora Özgü Başarı Motivasyon Ölçeği; ebeveynlerinin tutumlarının belirlenmesinde ise Anne Baba Tutum Ölçeği kullanıldı. Elde edilen veriler SPSS 25.0 paket programında değerlendirildi. Sonuç olarak: Spora özgü motivasyon ve ebeveyn tutumları ölçekleri ve alt boyutlarında cinsiyet değişkeninde istatistiki olarak fark olmadığı, yaş değişkeninde spora özgü ölçeği alt boyutlarından başarısızlıktan kaçınma alt boyutunda istatistiki farklılık olduğu, ebeveyn tutumu ve alt boyutlarında yaş değişkeninde istatistiki bir farkın olmadığı, anne eğitim durumu değişkeninde ebeveyn tutum ölçeği alt boyutunda otoriter tutum alt boyutunda istatistiki bir farkın olduğu, spora özgü motivasyon ölçeği alt boyutunda başarısızlıktan kaçınma ve başarıya ulaşma alt boyutlarında istatistiki bir farkın olduğu, baba eğitim durumun değişkeninde spora özgü motivasyon ölçeği ve alt boyutlarında istatistiki bir farkın olmadığı, ebeveyn tutumu alt boyutlarından demokratik tutum alt boyutunda istatistiki bir farklılığın olduğu, aile gelir durumunda ebeveyn tutum ve ölçek alt boyutlarında istatistiki farklılık olmadığı, spora özgü motivasyon alt boyutlarından başarıya ulaşma güdüsü ve başarısızlıktan kaçınma güdüsü boyutlarında istatistiki farkın olduğu, sportif branşa göre ebeveyn tutumları ölçek alt boyutunda demokratik tutum alt boyutunda, spora özgü motivasyon ölçeği alt boyutlarında başarıya ulaşma boyutunda istatistiki olarak farklılığın olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Amatör sporcu, başarı motivasyonu, ebeveyn tutumu.

Kaynakça

• Layard R. Happiness: Lessons from a New Science. London: Allen Lane/Penguin Books; 2005.
• Roberts GC, Treasure D.C, Conroy DE. Understanding the dynamics of motivation insport and physical activity: an achievement goal interpretation. In G. T and R. C. E (Ed.), Handbook of Sport Psychology (Third Edition). John Wiley and Sons; 2007.
• Ayhan B, Özel B. Üniversite öğrencilerinin boş zaman tutumları ile yaşam doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Spor Kültürü ve Bilimi Dergisi. 2020; 8 (3): 154-166.
• Durmuş D. Ebeveynlerin ders dışı sportif etkinliklere olan bakış açılarının belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Ankara]: Ankara Üniversitesi; 2020.
• Abakay U. Futbolcu- antrenör iletişiminin farklı statülerdeki futbolcuların başarı motivasyonuyla ilişkisi. [Doktora Tezi]. [Ankara]: Gazi Üniversitesi; 2010.
• Aktaş Z, Çobanoğlu G, Yazıcılar İ, Er N. Profesyonel basketbolcularda spora özgü başarı motivasyon düzeyinin cinsiyetler açısından karşılaştırılması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2006; 5(2): 55-59.
• Aktop A. Spora özgü başarı motivasyonu ile psikolojik ve yapısal özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Antalya]: Akdeniz Üniversitesi; 2002.
• Bora V.M. Beden eğitimi öğretmeni ve sporcu öğrenciler arasındaki iletişimin sportif başarı motivasyonuyla ilişkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Şanlıurfa]: Harran Üniversitesi; 2013.
• Can Y, Soyer F, Güven H, Hergüner G, Bayansalduz M, Tetik B. Sporculardaki başarı motivasyonu ile takım birlikteliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2010; 7(1): 226-239.
• Çam İ. Sporda bir olgu olarak motivasyon ve motivasyonun sportif performans üzerine etkileri (1989 – 1990 Türkiye deplasmanlı hentbol bayanlar liginde oynayan takımlar üzerinde bir araştırma[Yüksek Lisans Tezi]. [İzmir]: Dokuz Eylül Üniversitesi; 1990.
• Duman S. Türkiye 1. liglerinde mücadele eden futbol, hentbol ve voleybol takımlarının (Bayan-Erkek) başarı motivasyonu farklılıkları ve sportif tecrübe dağılımlarının başarı motivasyonlarına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Kırıkkale]: Kırıkkale Üniversitesi; 2002.
• Engür M. Elit sporcularda başarı motivasyonunun, durumluk kaygı düzeyleri üzerindeki etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. [İzmir]: Ege Üniversitesi; 2002.
• Grehanbenna P.B. Kadın yüzücülerin yüzme sporunu seçmelerinde motive eden faktörler: (İstanbul – Tebriz karşılaştırması). [Yüksek Lisans Tezi]. [İstanbul]: Bahçeşehir Üniversitesi; 2015.
• Kılınç M, Ulucan H, Kaya K, Türk çapar Ü. Takım sporu yapanların motivasyon düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2012; 11 (2): 133-144.
• Tsaur S.H, Yen C.H, Hsiao S.L. Transcendent experience, flow and happiness for mountain climbers. International Journal Of Tourism Research. 2013; 15 (4): 360-374.
• Wheeler S. The significance of family culture for sports participation. International Review fort he Sociology of Sport, 2011; 47(2): 235- 252.
• Yücel AS, Kılıç B, Korkmaz M, Göral K. Spor yapan çocukların spor tercihleri ve bunu etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi. 2015; 5(14): 20-54.
• Güven, Ö. ve Öncü, E. Beden eğitimi ve spora katılımında aile faktörü. Aile ve Toplum. 2006; 3(10): 81-90.
• Vollmer F. The relationship between expectancy and academic achievement- how can it be explained british. Journal of Education Psychology. 1986; 56 (1): 64-74.
• Tiryaki Ş, Gödelek E. Spora Özgü başarı motivasyonu ölçeğinin Türk sporcuları için uyarlanması çalışması. Ankara: I. Uluslararası Spor Psikolojisi Sempozyumu Bildiri Kitapçığı. Bağırgan Yayınevi; 1997; 128-141.
• Turhan, M. Profesyonel Futbolcularda depresyon düzeyi, anksiyete düzeyi ve kişilik özellikleri ile sporda basarı motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. [İstanbul]: İstanbul Maltepe Üniversitesi; 2009.
• Gill DL. Psychological dynamics of sport, champaing: IL. Human Kinetics Publishers. 1986.
• Türkmen M. Investigation of the relationship between academic and sport motivation orientations, Middle-East Journal of Scientific Research, 2013; 16 (7): 1008-1014.
• Karasar N. Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (28. Basım); 2015.
• Kuzgun Y. Ana-Baba tutumlarının bireyin kendini gerçekleştirme düzeyine etkisi. [Doktora Tezi]. [Ankara]: Hacettepe Üniversitesi; 1972.
• Eldeleklioğlu J. Ana baba tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 1999; 13(1): 69-77.
• Willis D.J. Three scales to measure sport related motives in sports. Journal of Sport Psychology. 1982; (4): 338-353.
• Kuzgun Y, Eldeklioğlu J. Ana Baba Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016; 12(1): 69-77.
• Çetinkale E. 11. Sınıf öğrencilerinin denetim odakları, problem çözme becerileri ve algılanan ana baba tutumları arasındaki ilişkinin cinsiyet ve akademik alan değişkenleri açısından incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Konya]: Selçuk Üniversitesi; 2006.
• Günalp A. Farklı anne baba tutumlarının okul öncesi eğitim çağındaki çocukların özgüven duygusunun gelişimine etkisi (Aksaray ili örneği). [Doktora Tezi]. [Konya]: Selçuk Üniversitesi; 2007.
• Er N, Çobanoğlu G, Er,G, Zekioğlu A, Yazıcılar İ. Sporda başarı motivasyonunun cinsiyetler açısından analizi. 10-11 Ekim 2003 Ankara: Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresinde Sunulmuş Poster Bildiri Kitabı; 2003.
• Erman AK, Şahan A, Can S. Sporcu bayan ve erkeklerin spora özgü başarı motivasyonlarının karşılaştırılması. 10th ICHPER Sd European Congress and TSSA 8th International Sport Science Congress. 2004; 75.
• Yaman M, Duman S, Hergüner G. Türkiye 1. ligindeki müsabık voleybolcu, hentbolcu ve futbolcu bayanlar arasındaki başarı motivasyonu farklılıklarının araştırılması, Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2001; (25): 102-107.
• Yetiş Ü, Aytaç KY, Koparal F. Malatya okul sporları gençler b basketbol turnuvasına katılan 14-15 yaş kız ve erkek takımlarının spora özgü başarı motivasyon düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi. 2022; (Özel Sayı 2): 1011-1025. Doi.org/10.38021/asbid.1209600
• Kusan O.Güreş, Boks, Taekwondo branşındaki elit düzeydeki sporcuların başarı motivasyonunun çeşitli değişkenlere göre değerlendirmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Ankara]: Gazi Üniversitesi; 2014.
• Kartal Z, Güvendi B, Türksoy A, Altıncı E.E. Takım sporcularının imgeleme kullanımları ile başarı motivasyonları arasındaki ilişki. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2017; 7(1): 41-53.
• Soyer F, Can Y, Güven H, Hergüner G, Bayansalduz M, Tetik B. Sporculardaki başarı motivasyonu ile takım birlikteliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2010; 7 (1): 226-239.
• Kaya DG, Günay M. Güreş grekoromen milli sporcularının imgeleme ve başarı motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Spor metre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2020; 18 (3): 62-72.
• Ayten A, Güven Ö.F. Sigara içme arzusu ve dindarlık ilişkisinde genel öz yeterliliğin aracı rolünün incelenmesi: Lise öğrencileri üzerine nicel bir araştırma, İlahiyat Tetkikleri Dergisi. 2023; (59): 71-81.
• Özyalvaç N.T. Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yönelik tutumları ile akademik başarı motivasyonlarının incelenmesi (Konya Anadolu Lisesi Örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. [Konya]: Selçuk Üniversitesi; 2010.
• Mülhim M.A. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi: Bartın üniversitesi örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. [Bartın]: Bartın Üniversitesi; 2018.
• Altay A, Koç H. Fiziksel aktiviteye katılım motivasyonu ile dijital oyun oynama motivasyonu arasındaki ilişkinin kadın ve erkek öğrenciler arasındaki farklılıklar açısından incelenmesi. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2022; 2 (1): 45-60.
• Yiğit S. Öğrencilerin spora özgü başarı ve motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Araştırmacı Dergisi. 2019; (7)1: 249-258.
• Yılmaz M.T. Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları (self-compassion) ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. [Konya]: Konya Selçuk Üniversitesi; 2009.
• Topal Ç. Ortaokul ve lisede öğrenim gören öğrencilerin ebeveynlerinin beden eğitimi ve spor dersine yönelik tutumlarının fiziksel aktivite düzeylerine göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. [İstanbul]: Marmara Üniversitesi; 2019.
• Keskin V. Çocuklarını spora yönlendiren anne ve babaların beklentileri. [Yüksek Lisans Tezi]. [Afyon]: Afyon Kocatepe Üniversitesi; 2006.
• Öncü E, Güven Ö. Ana-Babaların çocuklarının beden eğitimi dersine katılımına yönelik tutumları. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi. 2011; 2 (2): 28-37.
• Baxter-Jones ADG, Maffulli N. Parental influence on sport participation in elite young athletes. The Journal Of Sports Medicine And Physical Fitness. 2003; 43 (2): 250-255.
• Eri E. Futbol altyapı sporcularında algılanan ebeveyn tutumları ile başarı motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Avrasya Spor Bilimleri Araştırmaları. 2018; 3 (2): 80-92.
• Örel M.Z, Tezcan Kardaş N. Çocuklarını spora gönderen büyümede ders dışı sportif etkinliklere karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Kocaeli ili örneği. Egzersiz ve Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2022; 2 (2): 82-95.