Takım Kaptanı Takımı Nasıl Etkiler? Profesyonel Futbolda Teknik Direktör Perspektifinden Algı ve Deneyimler

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 115 - 125, 30.04.2024

Selman Orhan

https://doi.org/10.22282/tojras.1424753

Öz

Özet: Spor ortamında takım kaptanı resmi sporcu lider konumundadır. Haliyle kaptan sporcu lider konumunda olduğu için kaptandan takım adına önemli roller oynaması beklenmektedir. Literatürde kaptanın liderlik rolleri detaylı şekilde araştırılmıştır. Fakat profesyonel futbol branşında teknik direktörlerin bakış açısından kaptanın takıma ve/veya takım başarısındaki etkisine ilişkin algı ve deneyimleri hakkında yeterli sayıda araştırmanın olmadığı gözlenmiştir. Bu bağlamda; Takım kaptanı takımı nasıl etkiler? Kaptanlığın takım üzerindeki etkisini belirleyen faktörler nelerdir? Bu amaç çerçevesinde yapılan araştırmada profesyonel erkek futbol branşında 10 erkek teknik direktör ile bireysel görüşme yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi tekniği uygulanmıştır. Analizler sonucunda; kaptanlığın takıma ve/veya takım başarısına ilişkin olarak olumlu ve/veya olumsuz etkisinin olduğu/olabildiği saptanmıştır. Ayrıca sadece takım kaptanı değil takımdaki diğer oyuncularında takım üzerinde etkiye sahip olabildiği belirlenmiştir. Kaptanın becerilere sahip olması ile kulüp yönetimi, teknik heyet ve futbolcuların profesyonelizme ilişkin tutum ve davranışlarının belirleyiciliği ölçüsünde kaptanlığın takım üzerinde olumlu etkisinin olduğu saptanmıştır. Kulüp yönetimi, teknik heyet, futbolcular ve takım kaptanına ilişkin tutum ve davranışların profesyonelizmden uzaklaştığı ölçüde de kaptanlığın takım üzerinde olumsuz etkisinin olduğu/olabildiği belirlenmiştir. Sonuç olarak profesyonelizme ilişkin bakış açısının kulüp yönetimi, teknik heyet, kaptan ve futbolcular tarafından önemle dikkate alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kaptanlık, takım kaptanı, sporcu lider, futbolda profesyonelizm, futbol takımı

How Does the Team Captain Affect the Team? Perceptions and Experiences from the Head Coach Perspective in Professional Football

Öz

Abstract: Within the sports environment, the team captain assumes the role of the official leader among athletes. Given the leadership position held by the captain athlete, there are expectations for them to play crucial roles on behalf of the team. While the literature extensively explores the leadership roles of captains, there appears to be a limited number of studies investigating the perceptions and experiences of captains concerning their impact on the team and/or team success, particularly from the perspective of coaches in professional football. In this context; How does the team captain affect the team? What are the factors that determine the impact of captaincy on the team? In the research conducted within the framework of this purpose, individual interviews were held with 10 male coaches in the professional men's football branch. Phenomenological design, one of the qualitative research methods, was used in the research. Data was collected through a semi-structured interview form. Content analysis technique was applied to analyze the data. As a result of the analysis; It has been determined that captaincy has/may have a positive and/or negative impact on the team and/or team success. In addition, it has been determined that not only the team captain but also other players in the team can have an impact on the team. It has been determined that captaincy has a positive effect on the team to the extent that the skills of the captain and the attitudes and behaviors of the club management, technical staff and players regarding professionalism are decisive. It has been determined that the captaincy has/may have a negative impact on the team to the extent that the attitudes and behaviors of the club management, technical staff, players and team captain move away from professionalism. As a result, the perspective on professionalism should be taken into consideration by the club management, technical staff, captain and players.

Anahtar Kelimeler

Captaincy, team captain, athlete leader, professionalism in football, football team

Kaynakça

• 1.        Loughead T, Hardy J, Eys M. The nature of athlete leadership. J Sport Behav. 2006;29(2):142–58.
• 2.        Cotterill S, Cheetham R, Fransen K. Professional rugby coaches’ perceptions of the role of the team captain. Sport Psychol [Internet]. 2019;33(4):276–84. Available from: http://journals.humankinetics.com/view/journals/tsp/33/4/article-p276.xml
• 3.        Newman TJ, Lower LM, Brgoch SM. Developing sport team captains as formal leaders. J Sport Psychol Action. 2019;10(3):137–50.
• 4.        Fransen K, Vanbeselaere N, De Cuyper B, Vande Broek G, Boen F. The myth of the team captain as principal leader: extending the athlete leadership classification within sport teams. J Sports Sci. 2014;32(14):1389-1397.
• 5.        Futbol Oyun Kuralları Kitabı [Internet]. İsviçre: Türkiye Futbol Federasyonu; 2023. Available from: https://www.tff.org/default.aspx?pageID=248&ftxtID=41741
• 6.        Bucci J, Bloom GA, Loughead TM, Caron JG. Ice hockey coaches’ perceptions of athlete leadership. J Appl Sport Psychol. 2012;24(3):243–59.
• 7.        Dupuis M, Bloom GA, Loughead TM. Team captains’ perceptions of athlete leadership. J Sport Behav. 2006;29(1):60.
• 8.        Price MS, Weiss MR. Peer leadership in sport: Relationships among personal characteristics, leader behaviors, and team outcomes. J Appl Sport Psychol. 2011;23(1):49–64.
• 9.        Wright A, Côté J. A retrospective analysis of leadership development through sport. Sport Psychol. 2003;17(3):268–291.
• 10.     Leo FM, García-Calvo T, González-Ponce I, Pulido JJ, Fransen K. How many leaders does it take to lead a sports team? The relationship between the number of leaders and the effectiveness of professional sports teams. PLoS One. 2019;14(6).
• 11.     Cotterill S, Cheetham R. The experience of captaincy in professional sport: The case of elite professional rugby. Eur J Sport Sci. 2017;17(2):215-221.
• 12.     İmamoğlu AF, Karaoğlu E, Erturan EE. Türkiye’de spor kulüplerinin yapısal nitelikleri ve temel problemleri. Gazi J Phys Educ Sport Sci [Internet]. 2007;12(3):35–61. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/gbesbd/issue/28038/306673
• 13.     Taştan HŞ. Profesyonel futbol kulüp yöneticilerinin kulüp yönetimine ilişkin açıklamalarının içerik analizi. J Sport Perform Res [Internet]. 2021;12(1):31–49. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuspd/issue/61262/804034
• 14.     Saatçioğlu C, Çakmak UD. Avrupa ve Türkiye’de futbol ekonomisi: Karşılaştırmalı bir inceleme. Sak İktisat Derg [Internet]. 2019;8(4):331–50. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sid/issue/50476/655782
• 15.     FIFPro. World players union, top finding, working conditions professional football. [Internet]. FIFPro Global Employment Report. 2016. Available from: https://footballmap.fifpro.org/assets/2016_FIFPRO_GLOBAL_EMPLOYMENT_REPORT.pdf
• 16.     Esen S, Or E, Uslu T. Yıkım mı, yaratıcı yıkım mı? Futbolda teknik direktör değişikliği ile takım performansı arasındaki ilişkisinin incelenmesi. J Heal Sport Sci [Internet]. 2019;2(1):7–15. Available from: http://acikerisim.gedik.edu.tr:8080/xmlui/handle/11501/367
• 17.     Güngör NB, Kurtipek S, İlhan EL. Sporcular için Profesyonelizm Ölçeği (SPÖ)’nin psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Spor Bilim Araştırmaları Derg [Internet]. 2022;7(1):36–48. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jssr/issue/67856/1007384
• 18.     Yıldız AB, Tolukan E. Profesyonelizmin takım sporcularının şiddet eğilimi üzerindeki etkisi. J ROL Sport Sci [Internet]. 2023;4(1):117–27. Available from: https://www.roljournal.com/index.php/rol/article/view/118
• 19.     Brgoch S, Lower-Hoppe ML, Newman JT, Hutton T. Exploring team captain roles associated with athlete leadership classifications: Perspectives from collegiate coaches. J Sport Behav. 2020;43(1):28–49.
• 20.     Camiré M. Benefits, pressures, and challenges of leadership and captaincy in the national hockey league. J Clin Sport Psychol. 2016;10(2):118–36.
• 21.     Carson F, Walsh J. Every day’s a new day: A captain’s reflection on a losing season. Sports [Internet]. 2018;6(4):115–25. Available from: www.mdpi.com/journal/sports
• 22.     Gökduman Ç, Kartal M, Temel C, Toros T, Esen T. Sustainability of success in sports teams: Who will be the captain? Sustainability. 2023 Mar 1;15(5).
• 23.     Cotterill ST, Fransen K. Athlete leadership in sport teams: current understanding and future directions. Int Rev Sport Exerc Psychol [Internet]. 2016;9(1):116–33. Available from: https://doi.org/10.1080/1750984X.2015.1124443
• 24.     Orhan S. Takım sporlarında sporcu liderliği. In: Ulukan Mehmet, Dalkılıç Mehmet, editors. Spor Bilimleri Alanında Gelişmeler. 1st ed. Ankara: Platanus Publishing; 2023. p. 336–45.
• 25.     Yıldırım A, Şimşek H. Qualitative research methods in the social sciences [Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri]. 11.Basım. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2018.
• 26.     Creswell J. Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches. 2nd ed. United States of America: Sage publications.; 2007.
• 27.     Güler A, Halıcıoğlu HB, Taşğın S. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri-Teorik Çerçeve-Pratik Öneriler-7 Farklı Nitel Araştırma Yaklaşımı-Kalite ve Etik Hususlar [Qualitative research methods in social sciences-theoretical framework-practical recommendations-7 different qualitative. 2nd ed. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2015.
• 28.     Creswell W. Qualıtatıve Inquıry & Research Desıgn Among Five Approaches [Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni]. 6th ed. Editors T, Demir SB, Bütün M, editors. Ankara: SAGE Publications; 2013.
• 29.     Moustakas C. Phenomenological research methods. Sage publications.; 1994.
• 30.     Polkinghorne DE. Phenomenological Research Methods. In: Existential-Phenomenological Perspectives in Psychology. Boston, MA: Springer US; 1989. p. 41–60.
• 31.     Toker A. Sosyal bilimlerde nitel veri analizi için bir kılavuz. Pamukkale Univ J Soc Sci Inst. 2022;51(1):319–45.
• 32.     Arastaman G, Fidan İF, Fidan T. Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Derg. 2018;15(1):37–75.
• 33.     Imholte PD, Blanton JE, McAlarnen MM. Fun, failure and fulfillment: A case-study approach to ınformal athlete leadership in minor league baseball. Sport Psychol. 2019;33(3):177–88.
• 34.     Braun V, Clarke V. Using thematic analysis in psychology. Qual Res Psychol. 2006;3(2):77–101.
• 35.     Patton QM. Qualitative Research & Evaluation Methods. 3rd ed. Sage Publications; 2002.
• 36.     Smith B, McGannon KR. Developing rigor in qualitative research: problems and opportunities within sport and exercise psychology. Int Rev Sport Exerc Psychol. 2018;11(1):101–21.
• 37.     Berger R. Now I see it, now I don’t: researcher’s position and reflexivity in qualitative research. Qual Res. 2013;15(2):219–34.
• 38.     Bruner MW, McLaren CD, Mertens N, Steffens NK, Boen F, McKenzie L, et al. Identity leadership and social identification within sport teams over a season: A social network analysis. Psychol Sport Exerc. 2022;59:102106.
• 39.     Crozier A, Loughead T, Munroe-Chandler K. Examining the benefits of athlete leaders in sport. J Sport Behav. 2013;36(4):346-364.
• 40.     Fransen K, Boen F, Vansteenkiste M, Mertens N, Vande Broek G. The power of competence support: The impact of coaches and athlete leaders on intrinsic motivation and performance. Scand J Med Sci Sport. 2018;28(2):725-745.
• 41.     Fransen K, Alexander HS, Steffens NK, Vanbeselaere N, De Cuyper B, Boen F. Believing in “us”: Exploring leaders’ capacity to enhance team confidence and performance by building a sense of shared social identity. J Exp Psychol Appl. 2015;21(1):89–100.
• 42.     Coker I, Cotterill ST, Griffin J. Player perceptions of athlete leadership and leadership development in an English Premier League football academy. Asian J Sport Exerc Psychol. 2021;2(3):182–9.
• 43.     D’Innocenzo L, Mathieu JE, Kukenberger MR. A meta-analysis of different forms of shared leadership–team performance relations. J Manage. 2016;42(7):1964–91.
• 44.     Fransen K, Haslam SA, Mallett CJ, Steffens NK, Peters K, Boen F. Is perceived athlete leadership quality related to team effectiveness? A comparison of three professional sports teams. J Sci Med Sport. 2017;20(8):800–6.
• 45.     Fransen K, Haslam SA, Steffens NK, Mallett CJ, Peters K, Boen F. Making “us” better: High-quality athlete leadership relates to health and burnout in professional Australian football teams. Eur J Sport Sci. 2020;20(7):953–63.
• 46.     Smith MJ, Arnold R, Thelwell RC. “There’s no place to hide”: exploring the stressors encountered by elite cricket captains. J Appl Sport Psychol [Internet]. 2018;30(2):150–70. Available from: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10413200.2017.1349845
• 47.     Maechel C, Loughead TM, Beckmann J. The testing of a four-dimensional model of athlete leadership and ıts relation to leadership effectiveness. Front Psychol. 2020;11:1361.
• 48.     Voelker D, Martin ME, Blanton JE, Gould D. Views and practices of high school coaches on the education and training of team captains in leadership. J Leadersh Educ. 2019;18(2):181–96.
• 49.     Voelker D, Gould D, Crawford MJ. Understanding the experience of high school sport captains. Sport Psychol. 2011;25(1):47–66.
• 50.     Ataçocuğu M, Zelyurt MK. Profesyonel futbolda emek-sermaye ilişkileri: Alt liglerde ücret, sosyal güvence ve sendika olgusu üstüne nitel bir çalışma. Sport Bakış Spor ve Eğitim Bilim Derg [Internet]. 2016;3(2):99–115. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/sbsebd/issue/31662/347134
• 51.     Baştuğ G, Beyhan R, Karaçavuş H, Heb S, Salman F. Profesyonel sporcularda fiziksel, psikolojik, ekonomik ve cinsel şiddetin cinsiyet değişkenine göre incelenmesi. Eurasian Res Sport Sci [Internet]. 2021;6(1):64–76. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/eriss/issue/64068/937477
• 52.     Afacan E, Bal H, Gümüşdağ H., Çobanoğlu G. Sosyolojik açıdan futbol ve profesyonellik. Hitit Univ J Soc Sci Inst [Internet]. 2014;7(2):525–42. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/hititsosbil/issue/7717/101068
• 53.     Samur S. Futbol takımlarında mücadele azim ve iradesine katkı sağlayacak kişilik özellikleri. Turkish J Sport Sci [Internet]. 2018;2(1):34–44. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/tusbid/issue/37884/420604
• 54.     Loughead T, Hardy J. An examination of coach and peer leader behaviors in sport. Psychol Sport Exerc. 2005;6(3):303–12.
• 55.     Güler İ, Yildiz K, Özbey S. Sosyolojik açıdan spor ve medya ilişkilerinin toplum üzerindeki etkisi: İzmir ili örneği. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Derg [Internet]. 2018;5(1):1–12. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/inubesyo/issue/37014/366572
• 56.     Aydın U, Özgüler V, Solmaz DY, Katırcı H, Demirkaya S, ... & Etci H. Türkiye’de profesyonel sporcuların çalışma koşulları ve örgütlenme eğilimleri. Çalışma ve Toplum. 2017;55(4):1873–912.
• 57.     Boyt TE, Lusch RF, Naylor G. The role of professionalism in determining job satisfaction in professional services. J Serv Res. 2001;3(4):321–30.