Athlete Attention Scale Development and Validation Study

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 321 - 333, 30.07.2024

Aydanur Önal , Nuh Osman Yıldız , Ahmet Özsoy

https://doi.org/10.22282/tojras.1460062

Öz

The aim of this study is to develop a valid and reliable scale to determine athletes' perceptions of their attention during competition. In this regard, an item pool consisting of 16 statements was created through literature review and expert interviews. In order to first reveal the structure of the relevant item pool, data was collected from 183 participants consisting of active licensed athletes, determined according to the criterion sampling method. Exploratory factor analysis was applied to the data obtained. As a result of EFA, a 12-item and 3-factor structure was determined, explaining 64.93% of the total variance. Afterwards, data was collected from 270 participants to verify the validity of the scale. Confirmatory factor analysis was applied to the data obtained. As a result of CFA, it was determined that the model fit the data well. After CFA, Convergent validity, Test-Retest reliability and Criterion validity analysis and techniques were applied to the model. After these analyses, the scale ensured its validity and reliability. When all the findings were evaluated in general, the Athlete Attention Scale, consisting of 12 items and 3 factors (General arousal, Selectivity and Concentration), provided sufficient statistical validity and reliability. Finally, the implications of the research, both theoretical and practical, are discussed.

Anahtar Kelimeler

Internal attention, External attention, Focus, Concentration

Etik Beyan

This research was conducted with the decision ofBolu Abant İzzet Baysal University Human Research Ethics Committee numbered 2023/457

Sporcu Dikkat Ölçeği Geliştirme ve Doğrulama Çalışması

Öz

Bu çalışmanın amacı sporcuların müsabaka sırasında dikkatlerine ilişkin algılarının belirlenmesine ilişkin geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı geliştirmektir. Bu doğrultuda literatür taraması ve uzman görüşmeleri ile 16 ifadeden oluşan, bir madde havuzu oluşturulmuştur. İlgili madde havuzuna ilişkin ilk olarak yapının ortaya konulması için ölçüt örnekleme yöntemine göre belirlenmiş, aktif lisanslı sporculardan oluşan 183 katılımcıdan veri toplanmıştır. Elde edilen verilere açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Yapılan AFA sonucunda toplam varyansın %64.93'ünü açıklayan 12 madde 3 faktörlük yapı belirlenmiştir. Sonrasında ölçeğin geçerlik doğrulaması amacıyla 270 katılıcıdan veri toplanmıştır. Elde edilen verilere doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. DFA sonucunda modelin veriyle iyi uyum sağladığı saptanmıştır. DFA sonrasında modele Yakınsak geçerlik, Test Tekrar-Test güvenirliği ve Ölçüt geçerliği analiz ve teknikleri uygulanmıştır. Bu analizler sonrasında da ölçek geçerlik ve güvenirliğini sağlamıştır. Genel olarak tüm bulgular değerlendirildiğinde 12 madde 3 faktörden (Genel uyarılmışlık, Seçicilik ve Yoğunlaşma) oluşan Sporcu Dikkat Ölçeği istatistiki olarak yeterli düzeyde geçerlik ve güvenirlik sağlamıştır. Son olarak araştırma kapsamında gerek teorik gerekse uygulama açısından çıkarımlar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İçsel dikkat, Dışsal dikkat, Odaklanma, Konsantrasyon

Etik Beyan

Bu araştırma, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulunun 2023/457 protokol numaralı kararı ile yürütülmüştür.

Kaynakça

• Orhan E. 10-14 yaş arasındaki çocukların fiziksel aktivite seviyesi, dijital oyun bağımlılığı ve dikkat düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi], Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi; 2018.
• Baghurst T, Thierry G, Holder, T. Evidence for a relationship between attentional styles and effective cognitive strategies during performance. Athletic Insight. 2004; 6(1), 36-51
• Güneş E. Dikkat Mekanizmaları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2004; 57(2), 81-88.
• Abernethy B, Maxwell JP, Masters RS, Van Der Kamp J, Jackson RC. Attentional processes in skill learning and expert performance. Handbook of sport psychology. 2007; 3, 245-263.
• Moran A. Attention in sport. In Advances in applied sport psychology. Routledge. 205-230. 2008
• Yaycı L. İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinde seçici ve yoğunlaştırılmış dikkat becerilerinin geliştirmeye dayalı bir programın etkililiğinin sınanması. [Doktora Tezi], İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2007.
• Tunç A. Golf Sporu Yapan Çocukların Dikkat Düzeylerinin İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi], Konya: Selçuk Üniversitesi; 2013
• James W. The Principles Of Psychology Volume II By William James;1890.
• Parasuraman R. (Ed.). The attentive brain. Cambridge: Mit Press. Stroop, JR. (1935). Studies of interference in serial verbal reactions. Journal of Experimental Psychology. 2000; 18(6), 643.
• Karaduman BD. Dikkat Toplama Eğitim Programının İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Dikkat Toplama Düzeyi, Benlik Algısı ve Başarı Düzeylerine Etkisi, [Doktora Tezi], Ankara: Ankara Üniversitesi; 2004.
• Dereceli Ç. Tai Chi Programına Katılımın Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan İlköğretim 1. Kademe Öğrencilerinin İç- Dış Denetim Odağı ve Dikkat Düzeylerine Etkisinin Araştırılması. [Doktora Tezi], İzmir: Ege Üniversitesi; 2011
• Kolb B, Whishaw IQ Fundamentals of human neuropsychology. Macmillan. 2009.
• Karagöz Ş. 8-10 yaş arası çocuklarda 12 haftalık tenis antrenmanlarının görsel ve işitsel reaksiyon zamanına etkisinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi], Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi; 2008
• Bozan A, Akay Y. Dikkat geliştirme eğitiminin ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin dikkatlerini toplama becerilerine etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi. 2012; 3 (6), 53-66.
• Heilman KM. Attentional Asymmetries. In Davidson RJ, Hugdahl K eds, Brain Asymmetry. Cambridge: The MIT Press, 217-234. 1998.
• Posner MI, Petersen SE. The attention system of the human brain. Annual review of neuroscience. 1990; 13(1), 25-42.
• Posner MI, Sheese BE, Odludaş Y, Tang Y. Analyzing and shaping human attentional networks. Neural networks. 2006; 19(9), 1422-1429.
• Uskan C. Dikkat Eksikliği Bozukluğu Olan 8-10 Yaşındaki Çocukların Dikkat Becerilerini Geliştirmeye Dayalı Bir Programın Etkinliğinin Sınanması. [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul: Maltepe Üniversitesi, 2011.
• Warr P. Psychology at work. Penguin UK; 2002.
• Anderson LW. The effective teacher: study guide and readings. McGraw-Hill Humanities, Social Sciences & World Languages. 1989.
• Sevinç K, Erhan SE. Sporda Dikkat Kavramı ve Test Bataryaları. Sporda Betimsel Çalışmalar. 2023; 55-72.
• Pişkin NE, Alpay CB. 8 haftalık kort tenis antrenmanının 10-12 yaş aralığındaki çocuklarda dikkat gelişimleri üzerine etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2019; 13 (1)
• Asan R. Sekiz haftalık masa tenisi egzersizinin 9-13 yaş arası çocuklarda dikkat üzerine etkisi. [Yüksek lisans tezi], Konya: Selçuk Üniversitesi; 2011.
• Çağlar E, Koruç Z. D2 dikkat testinin sporcularda güvenirliği ve geçerliği. Spor Bilimleri Dergisi. 2006; 17(2), 58-80.
• Feltz DL, Landers DM. The effects of mental practice on motor skill learning and performance: A meta-analysis. Journal of Sport Psychology. 1983; 5(1), 25-27.
• Pashler H, Johnston JC, Ruthruff. Attention and performance. Annual review of psychology. 2001; 52(1), 629-651.
• Wang J. Mental strategies for peak performance. Strategies. 2006; 19(4), 22-25
• Moran A. Attention and concentration training in sport. 2017
• Kee YH, Wang CJ. Relationships between mindfulness, flow dispositions and mental skills adoption: A cluster analytic approach. Psychology of Sport and Exercise. 2008 9(4), 393-411.
• Azboy O, Erer O, Oymak Ö, Tunç Ö. Spor psikolojisi. Ankara: Evren Yayıncılık. 2011.
• Güven Ş. Duygusal zekâ ve kişilik özelliklerinin elit atletlerde dikkat ve performans üzerindeki etkisi. [Yüksek Lisans Tezi], İzmir: Ege Üniversitesi; 2014.
• Tavacıoğlu L. Spor Psikolojisi Bilişsel Değerlendirmeler. Ankara: Bağırgan Yayınevi, 1999.
• Moran A. Attention and concentration training in sport. Encyclopedia of applied psychology. 2004; 1(5), 9-14.
• Moran PA. The psychology of concentration in sport. East Sussex: Taylor and Francis. 1996.
• Wulf G, Höß M, Prinz W. Instructions for motor learning: Differential effects of internal versus external focus of attention. Journal of Motor Behavior. 1998; 30, 169–179.
• Kurt AH, İnce G. Genç Erkek Futbolcuların Seçici Dikkat, Çeviklik, Sürat ve Teknik Beceri Performansları Arasındaki İlişki: Kesitsel Araştırma. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences. 2022; 14(1), 31-41.
• Wulf G, McNevin NH, Fuchs T, Ritter F, Toole T. Attentional focus in complex motor skill learning. Research Quarterly for Exercise and Sport. 2000; 71, 229–239.
• Wulf G, Prinz W. Directing attention to movement effects enhances learning: A review. Psychonomic bulletin & review. 2001; 8(4), 648-660.
• Şahin M. Teorik ve pratik açıdan dikkat ve konsantrasyon. Aile Akademisi Derneği. 2013.
• Brickenkamp R, Zillmer E. The d2 Test of Attention. Seattle: Hogrefe & Huber Publishers; 1998.
• Raatz U, Möhling R. Frankfurter Tests für Fünfjährige-Konzentration: FTF-K. Weinheim: Beltz; 1971.
• Gözüm AİC, Kandır A. Beş Yaş Çocuklar İçin Frankfurter Konsantrasyon Testi’nin (Frankfurter Test Für Funjahrıge Konzentratıon-Ftf-K) Güvenirlik Çalışması. Değ Şen Dün. 2018; 59-66.
• Thienot E, Jackson B, Dimmock J, Grove JR, Bernier M, Fournier JF. Development and preliminary validation of the mindfulness inventory ors port. Psychology of Sport and Exercise. 2014; 15(1), 72-80.
• Tingaz EO. Sporcu Bilinçli Farkındalık (Mındfulness) Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Spormetre Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi. 2020; 18(1), 71-80.
• Schwarzer R, Diehl M, Schmitz GS. Self-Regulation scale. 1999. Erişim tarihi: 15.04.2015, http://userpage.fu-berlin.de/~health/selfreg_e.htm.
• Çevik YD, Haşlaman T, Mumcu FK, Gökçearslan Ş. Özdüzenlemenin dikkat kontrolü boyutu: Bir ölçek uyarlama çalışması. Başkent University Journal of Education. 2017; 2(2), 229-238.
• Aksu E, Turan F. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanı Ölçeği – Okul Derecelendirme Ölçeği Türkçe uyarlaması. Fizyoterapi Rehabilitasyon Dergisi. 2005; 16(1), 31-40.
• Dolgun G, Savaşer S, Yazgan Y. Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bpozukluğu Olan 8-12 Yaş Grubu Çocuklarda Yaşam Kalitesi Ölçeğinin De/Hb-Ykö Geliştirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2005; 7(1), 39-52.
• Günay Ş, Savran C, Aksoy UM. Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Ölçeğinin dilsel eşdeğerlilik, geçerlik güvenirlik ve norm çalışması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2005; 21, 133-150.
• Doğan S, Öncü B, Varol Saraçoğlu G, Küçükgöncü S. Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği (ASRS-v1. 1): Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2009; 10, 77-87.
• Devellis RF. Ölçek Geliştirme: Kuram ve Uygulamalar. Çeviri editörü: Totan, T. Ankara: Nobel; 2017.
• Boateng GO, Neilands TB, Frongillo EA, Young SL. Best practices for developing and validating scales for health, social, and behavioral research: a primer. Frontiers in public health. 2018; 6, 366616.
• Gürbüz S, Şahin F. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi; 2018.
• Karagöz Y. SPSS AMOS Meta Uygulamalı Biyoistatistik. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2021.
• Öztürk B. Öğrenme ve öğretmede dikkat. Milli Eğitim Dergisi. 1999; 144, 51-58.
• Lawshe CHA. quantitative approach to content validity. Personnel psychology. 1975; 28(4), 563-575.
• Yeşilyurt, S., & Çapraz, C. Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018; 20(1), 251-264.
• Tabachnick BG, Fidell LS, Ullman JB. Using multivariate statistics (Vol. 5), Boston, MA: Pearson; 2007.
• Field A. Discovering Statistics Using SPSS (Thrid Edition). London: SAGE Publications; 2009.
• Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi; 2014.
• Şencan H. Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2005.
• Tabachnick BG, Fidell LS, Ullman JB. Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı (Çev. M. Baloğlu). Ankara: Nobel Yayın; (Orijinal yayın tarihi, 2007). 2020.
• Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı [Data analysis manual for social sciences]. Ankara: Pegem Akademi; 2019.
• Cho E, Kim S. Cronbach’s coefficient alpha: Well-known but poorly understood. Organizational Research Methods. 2015; 18, 207-230.
• Soysal S. Çok Boyutlu Test Yapılarında Alfa, Tabakalı Alfa ve Omega Güvenirlik Katsayılarının Karşılaştırılması. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 5(1), 213-236.
• Gürbüz S. Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık; 2019.
• George D, Mallery P. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update* (10a ed.). Pearson; 2010
• Brown KW, Ryan RM. The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology. 2003; 84(4), 822-848.
• Chiesa A, Calati R, Serretti A. Does mindfulness training improve cognitive abilities? A systematic review of neuropsychological findings. Clinical Psychology Review. 2011; 31(3), 449-464.
• Garland EL, Farb NA, Goldin PR, Fredrickson BL. The mindfulness-to-meaning theory: Extensions, applications, and challenges at the attention–appraisal–emotion interface. Psychological Inquiry. 2015; 26(4), 377-387.
• Mardon N, Richards H, Martindale A. The effect of mindfulness training on attention and performance in national-level swimmers: An exploratory investigation. The Sport Psychologist. 2016; 30(2), 131-140.
• Yildiz NO, Önal A, Kaçay Z. The Effect of Athlete Mindfulness on the Development of Athlete Psychological Skills. Turkish Journal of Sport and Exercise. 2023; 25(2), 289-302.
• Mardia KV. Mardia’s Test of Multinormality. In S. Kotz, & N. L. Johnson (Eds.), Encyclopedia of Statistical Sciences (Vol. 5, pp. 217-221). John Wiley. 1985.
• Hu LT, Bentler PM. Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55. 1999. DOI: 10.1080/10705519909540118
• Hair JF, Black WC, Babin BJ, Anderson RE, Tatham R. Multivariate Data Analysis: Pearson Education. New Jersey: Upper Saddle River; 2010.
• Allard F, Brawley LR, Deakin J, Elliott D. The effect of exercise on visual attention performance. Human Performance. 1989; 2(2), 131–145.
• Williams AM, Davids K, Williams JG. Visual perception and action in sport. London: E & FN Spon; 1999.
• Moran A. Concentration: Attention and performance. The Oxford handbook of sport and performance psychology, 117-130. 2012.
• Moen F, Firing K, Wells A. The effects of attention training techniques on stress and performance in sports. International Journal of Applied Sports Sciences. 2016; 28(2), 213-225.
• Wang B, Guo W, Zhou C. Selective enhancement of attentional networks in college table tennis athletes: a preliminary investigation. PeerJ. 2016; 4, e2762.
• Song JH. The role of attention in motor control and learning. Current opinion in psychology. 2019; 29, 261-265
• Ericsson KA, Krampe RT, Tesch-Römer C. The role of deliberate practice in the acquisition of expert performance. Psychological review. 1993; 100(3), 363.
• Ayhan C, Eskiler E, Soyer, F. Rekreasyonel katılımcılarda akış deneyiminin ölçülmesi: Ölçek geliştirme ve doğrulama. Journal of Human Sciences. 2020; 17(4), 1297-1311. https://doi.org/10.14687/jhs.v17i4.6105
• Posner MI, Rothbart MK. Research on attention networks as a model for the integration of psychological science. Annual Review of Psychology. 2007; 58, 1-23.
• Posner MI, Petersen SE. The attention system of the human brain. Annual Review of Neuroscience. 1990; 13(1), 25-42