22 Temmuz Seçiminin Galibi Kim? Bıyıklı Kadınlar mı Yoksa Eril Siyaset mi?

Yıl 2007, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 26, 25.07.2016

Songül Sallan Gül

Öz

22 Temmuz 2007 genel seçimleri Türkiye’de kadınların siyasetteki konumlarını tartışmak için yeni bir fırsat yaratmıştır. Kadınların siyasetin vitrininden çıkıp, siyasetin içinde, aktif bir özne olarak yer alabilmeleri için gerekli ve yeterli temsil edilmeleri talebi, bu seçim döneminde KADER’in “bıyıklı kadınlar” afişi ve “Meclis’e girmek için erkek olmak şart mı?” sloganıyla gündeme taşındı. Ayrıca, 1946’da çok partili hayata geçişle artmaya başlayan ve 1980 sonrasında giderek büyüyen siyasetteki temsil sorununun aşılması için olumlu ayrımcılık ve kota uygulamaları çözüm önerileri olarak tartışmaya açıldı. Kampanyaya yönelik muhafazakâr karşı duruşlar ve samimi olmayan demokrateril tavırlar sergilendi. Ancak kampanya, hem kadın aday sayısında hem de Meclise seçilen kadın milletvekili sayısında önemli bir artış sağlanmasına katkı yaptı. İlk kez, Cumhuriyetin ilk meclisinin üstünde bir kadın temsil oranına ulaşıldı. Ancak bunun sürekliliğinin sağlanması ve gerçek başarıya ulaşılmasının temel yolu ise, siyasal partilerin yönetim organlarında ve Mecliste kadın temsilini artıracak yasal kota uygulamalarıyla olabilir. Çünkü siyasette ve yönetimde kadınların varlığı; kadınlara karşı uygulanan cinsiyet ayrımcılıklarının önüne geçmeye, fırsat eşitliğini artırmaya, kadınların siyasal ve ekonomik alanlara tam katılımını sağlayacak özel önlemler almaya ve olumlu ayrımcılıklar geliştirmeye olanak sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Siyasal seçimler, eril siyaset, siyasette temsil sorunu, siyasete kadın katılımı,  kota ve olumlu ayrımcılık politikaları

Who Won July 22nd Elections? Women with Mustache or Masculine Politics?

Öz

General elections on July 22, 2007 created a new opportunity for debates on the status of women in politics in Turkey. Demands by women and woman organizations in Turkey for an active and adequate participation in politics rather than a passive role as lay figures in political show were put forward by KADER, which used “women with mustache” posters and the slogan of “is it mandatory to be a man to get into the parliament?” to draw the attention of the public and political parties. Besides, affirmative action policies and quotas were discussed as possible solutions for the problem of the underrepresentation of women in the parliament, which grew after the start of multiparty political life in 1946 and worsened after the 1980’s. Yet, there were conservative opposition along with insincere masculine attitudes against such proposals and campaigns. However, increases in the number of women candidates in the election and in the number of women elected to the parliament showed that campaigns by women organizations did in fact work. The percentage of women in the parliament has gone above the woman representation in the first parliament of Turkish Republic in the 1920’s for the first time. However, the continuation of this trend will depend upon legal quotas to increase woman representation in the governing bodies of political parties and the parliament. The existence of women in political life and managerial positions would help enhance equality of opportunity, achieve full participation of women in political land economic life, avoid gender discrimination against women and develop affirmative action policies for women.

Anahtar Kelimeler

Political elections, masculine politics, representation problem in politics, participation of women in politics,  quota and affirmative action policies

Kaynakça

• Agancinski, S., 1998, Cinsiyetler Siyaseti, Dost Kitapevi, Ankara.
• Akal, C. B., 1994, Siyasi İktidarın Cinsiyeti, İmge Yayınevi, Ankara.
• Alkan, A., 2004, “Yerel Siyaset Kadınlar İçin Neden Önemli”, Birikim Yayınları, 179, Mart.
• ____, 2006, “Yaşamlarımız Yerel Yönetimlere Aktarılmıyor”, 23 Mart, http://www.bianet.org/bianet/kategori/kadin/75919/yasamlarimizyerelyonetimlereaktarilmiyor, erişim 1.10.2007.
• Arat, Y., 1987, “Türkiye’de Kadın Milletvekillerinin Değişen Siyasal İdolleri. 1934–1980”, Ekonomi ve İdari Bilimler Dergisi, 1 (1).
• ____, 1989, The Patriarchal Paradox: Women Politicians in Turkey , Fairleigh–Dickinson University Press.
• Tematik Y azılar, Toplum ve Demokrasi , 1 (1), Eylül-Aralık, 2007, s. 1–26.
• ____, 1991, “1980’ler Türkiye”sinde Kadın Hareketi”, Toplum ve Bilim, 53, Bahar.
• ____, 1998, "Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar", içinde Türkiye'de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, der. Bozdoğan, S. & Kasaba, R., Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Balay, B., 1998, “KADER
• Bağlamında Kadınların Adaylığı”, 4. Ulusal Kadın Çalışmaları
• Toplantısı, Kadın Sorunlarının Çözümüne Doğru Yöntem, Strateji ve Politikaları, Ege Kadın Araştırmaları Derneği Yayını, İzmir.
• CEDAW, Sivil Toplum Raporu: Atölye Çalışmaları, Uçan Süpürge Yayınları, 2004.
• Çakır, S., 1994, Osmanlı Kadın Hareketi, Metis Yayınları, İstanbul.
• ____, 2005, www.Kazete.com, erişim 08.03.2005.
• Çalışlar, İ., 2005, “Çubukçu: Kadından Yana Ama, AKP Engeli Var”, Radikal, 1 Eylül, erişim 15.09.2007.
• Davis, N. Z., 2005, “Siyasette Kadınlar”, Kadınların Tarihi, cilt III, çev. Fethi, A., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Durakpasa, A., 1998, “Cumhuriyet Döneminde Modern Kadın ve Erkek Kimliklerinin Oluşumu: Kemalist Kadın Kimliği ve ‘Münevver Erkekler’”, içinde 75 Yılda
• Kadınlar ve Erkekler, der. Hacımirzaoğlu, A. B., Türkiye İş Bankası, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• ESI, 2007, “Sex, and Power in Turkey: Feminism, Islam and the Maturing of Turkish Democracy”, European Stability Initiative, http://www.esiweb.org/pdf/esi_document_id_90.pdf, 2 June 2007, p. 27.
• European Parliament, 2004–2009, Committee on Women’s Rights and Gender Equality, PROVISIONAL 2006/2214(INI), 27.10.2006, Draft Report on Women’s Role in
• Social, Economic and Political Life in Turkey [2006/2214(INI)], Committee on Women’s Rights and Gender Equality.
• Gündüç, G., 2007, “Türkiye Mecliste 50 Kadınla Dünyada Yüzüncü”, 3 Ağustos, Radikal, http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=234794, erişim tarihi 09.10.2007.
• Güneş Ayata, A., 1993, “Türkiye’de Kadının Siyasete Katılımı”, içinde 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, yay. haz. Tekeli, Ş., İletişim Yayınları, İstanbul.
• _____, 1998, “Laiklik Güç ve Katılım Üçgeninde Türkiye’de Kadın ve Siyaset”, içinde 75 Yılda Kadın ve Erkekler , der. Hacımirzaoğlu, A. B., Türkiye İş Bankası, İstanbul
• Menkul Kıymetler Borsası ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• _____, 2005, Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı.
• Kabasakal, H., 1998, “Türkiye’de Üst Düzey Kadın Yöneticilerin Profili”, içinde 75. Yılda
• Kadınlar ve Erkekler , Türkiye İş Bankası, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
• KADER, 2002, Kadın Siyasetçinin El Kitabı, Acar Matbaa, İstanbul
• KADER, 2004, Kadın Sorunlarına Çözüm Arayışı Kurultayı, Acar Matbaacılık, İstanbul
• Sallan Gül, S., 2007, Seçimin Galibi Kim? Bıyıklı Kadınlar mı Y oksa … ?”
• KADER, 2005a, Eşit Temsil İçin Cinsiyet Kotası; Erkek Demokrasiden Gerçek Demokrasiye , Acar Matbaacılık, İstanbul
• KADER, 2005b, Kadın Erkek Eşit “CEDAW”, Ozan Yayıncılık, İstanbul.
• KADER, 2006, Yerel Siyaset Çalışma Raporu, Ankara.
• Kalaycıoğlu, E. & Toprak, B., 2004, İş Yaşamı, Üst Yönetim ve Siyasette Kadın, TESEV Yayınları, İstanbul.
• Kandiyoti, D., 1988, “Bargaining with Patriarchy”, Gender and Society , 2 (3).
• Kardam, F., 2007, “Hangi Devride Yaşıyoruz?”, Radikal İki, 7 Ekim, 574, s. 1, 6.
• Koçak, C., 2005, 'Parliament Membership during the Single Party System in Turkey (1925–1945)', European Journal of Turkish Studies, Thematic Issue No: 3, Being a MP in Contemporary Turkey, http://www.ejts.org/document497.html.
• Kuranz, Ş., 1992, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, MEB Yayınları, Ankara.
• Phillips, A., 1995, Demokrasinin Cinsiyeti, çev. Türker, A., Metis Yayıncılık, İstanbul.
• Özbudun, S., 2007, “Ataerkinin Zamanı”, içinde Küreselleşme, Kadın ve ‘Yeni’ Ataerki, der. Özbudun, S., Sarı, C. & Demirer, T., Ütopya Yayınları, Ankara.
• Sancar Üşür, S., 2000, Siyasal Örgütlerde Cinsiyetçiliğe Karşı Eğitim Rehberi, A.Ü.
• KASAUM, A.Ü. Basımevi, Ankara.
• ____, 1998, “Siyasal Alanda Cinsiyetçilik ve Kadınların Söylemsel Kuşatılmışlığı” içinde 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek, TODAİE, Yayınları, No:285, Ankara.
• ____, 1997, Siyasal yaşam ve Kadınlara Destek Politikaları, T.C. KSSGM Yayınları, Ankara.
• Sayın, A., 2007, Kota El kitabı, Geçici Özel Önemle Politikası: Kota, Yalçın Matbaacılık, Ankara.
• Sezer, A., 1998, “Türkiye’de İlk Kadın Milletvekilleri ve Meclisteki Çalışmaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi , Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yılı Özel Sayısı, XIV (42), Kasım.
• Talaslı, G., 1996, Siyaset Çıkmazında Kadın, Ümit Yayınları, Ankara.
• T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, 2002, Avrupa Topluluğunun Çalışma Yaşamında Kadın Erkek Eşitliğine Dair Düzenlemeleri ve Türkiye, Ankara.
• T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, 2000, Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Kadın Erkek Eşitliği Politikaları, Ankara.
• T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, 2003, Pekin+5 Siyasi Deklarasyonu ve Sonuç Belgesi, Ankara.
• T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, 1998, T.B.M.M. Kadının Statüsü Araştırma Komisyonu Raporu, Ankara.
• Tekeli, Ş., 1979, “Türkiye’de Kadının Siyasal Hayattaki Yeri”, içinde Türk Toplumunda Kadın, der. Nermin Abadan Unat, Ankara.
• ____, 1982, Kadınlar ve Siyasal Yaşam, Birikim Yayınları, İstanbul.
• ____ (der.), 1990, Kadın Bakış Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Kadın, İletişim.
• ____, 1991, “Tek Parti Döneminde Kadın Hareketi de Bastırıldı,” içinde Sol Kemalizm’e Bakıyor, der. Cinemre, L. & Çakır, R., Metis Yayınları, İstanbul.
• Tematik Y azılar, Toplum ve Demokrasi , 1 (1), EylülA
• ralık, 2007, s. 1–26.
• ____, 1992, “Europe, European Feminism and Women in Turkey”, Women Studies International Forum, 15 (1).
• ____, "Erkek Demokrasi"den “Gerçek Demokrasiye”, içinde KADER'in "Erkek Demokrasi'den Gerçek Demokrasi'ye"
• http://www.bianet.org/2006/03/14/75723.htm, erişim 25.09.2007.
• Tekeli, Ş. & Koray, M., 1991, Devlet Kadın Siyaset
• TÜSES, Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı, Ankara.
• Turan, İ., 1986, Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış, Der Yayınları, İstanbul.
• Wedel, H., 2001, Siyaset ve Cinsiyet: İstanbul Gecekondularında Kadınların Siyasal Katılımı, çev. Kurultay, C., Metis Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz, M., 2001, Aksiyon Dergisi , 10–16 Şubat.