ÖRGÜTSEL GÜVENİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ YORDAYICI ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 90 - 109, 22.05.2020

Süreyya Ece Adem Algur

Öz

İşletmelerin amaçlarına ulaşması çalışanlarının çabalarıyla mümkündür. Bu çabalar, örgütsel vatandaşlık davranışı kapsamında değerlendirilebilir. Dolayısıyla çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemesinin işletmenin başarısına büyük katkı sağlayacağı söylenebilir. Bu nedenle yöneticilerin, çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışını etkileyen faktörlere odaklanması gerekir. Bu faktörlerden birisi örgütsel güvendir. Örgütsel güvenin, örgütsel vatandaşlık davranışını yordayıcı bir etkisi olduğu düşünülmektedir. Başka bir ifadeye işletmelerin, çalışanlarına güven vermesi çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışında bulunmasını sağlayabilmektedir.
Bu araştırmanın amacı, çalışanlara sunulacak örgütsel güven ortamının çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışmada, örgütsel güvenin dürüstlük, bağlılık ve güvenilirlik boyutlarının, örgütsel vatandaşlık davranışının diğergamlık, vicdanlılık, nezaket, centilmenlik ve sivil erdem boyutları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırma kapsamında, Şırnak’ta faaliyet gösteren özel sektör çalışanlarından anket yoluyla veri toplanmış olup, 158 çalışandan elde edilen veriler analizlerde kullanılmıştır. Araştırma hipotezlerini test etmek için basit regresyon analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçları, örgütsel güven boyutlarının, örgütsel vatandaşlık boyutları (nezaket boyutu hariç) üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Örgütsel güven boyutlarının hiç birinin nezaket davranışı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, çalışanlarda kurumlarının dürüstlüğü ve güvenilirliğine yönelik olumlu bir algısı oluştuğunda, kurumlarına karşı bir bağlılık duygusu artar ve çalışanlar, örgütsel vatandaşlık davranışı sergilemeye eğilimli olur. Araştırma sonuçları, yöneticilere, çalışanları nasıl örgütsel vatandaşlık davranışına yönlendirecekleri konusunda bir fikir vermesi açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Güven, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı

Kaynakça

• Akdoğan, A. A., & Köksal, O. (2014). Aidiyet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisinde Yöneticiye Güvenin Aracılık Rolü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 25-43.
• Albrecht, S. L. (2002). Perceptions of Integrity, Competence and Trust in Senior Management as Determinants of Cynicism Toward Change. Public Administration & Management, 7(4), 320-343.
• Altuntaş, S., & Baykal, Ü. (2010). Relationship between nurses’ organizational trust levels and their organizational citizenship behaviors. Journal of Nursing Scholarship, 42(2), 186-194.
• Appelbaum, S., Bartolomucci, N., Beaumier, E., Boulanger, J., Corrigan, R., Dore, I., . . . Serroni, C. (2004). Organizational citizenshipbehavior: a case study of culture, leadership and trust. Management Decision, 42(1), 13-40.
• Arslantaş, C. C. (2018). Yöneticiye Duyulan Güvenin ve Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma. TİSK Akademi, 101-117.
• Basım, H. N., & Şeşen, H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi.
• Bedük, A., & Ertürk, E. (2015). Sosyal Mübadele Teorisi Bağlamında Güç Mesafesi ve Örgütsel Adalet Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1), 1-19.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and Power in Social Life. USA: John Wiley&Sons Inc.
• Bolat, O. İ., Bolat, T., & Seymen, O. A. (2009). Güçlendirici Lider Davranışları ve Örgütsel Vatandaşlık Arasındaki İlişkinin Sosyal Mübadele Kuramından Hareketle İncelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 215-239.
• Chathoth, P. K., Mak, B., Sim, J., Jauhari, V., & Manaktolae, K. (2011). Assessing dimensions of organizational trust across cultures: A comparative analysis of U.S. and Indian full service hotels. International Journal of Hospitality Management, 30, 233-242.
• Dolan, S. L., Tzafrir, S. S., & Baruch, Y. (2005). Testing the causal relationships between procedural justice, trust and organizational citizenship behavior. Revue de gestion des Resources Humaines, 57, 79-89.
• Ertürk, A. (2007). Increasing organizational citizenship behaviors of Turkish academicians: Mediating role of trust in supervisor on the relationship between organizational justice and citizenship behaviors. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 257-270.
• Ganesan, S., & Hess, R. (1997). Dimensions and Levels of Trust: Implications for Commitment to a Relationship. Marketing Letters, 8(4), 439–448.
• Gürbüz, S. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
• İşcan, Ö. F., & Sayın, U. (2010). Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Mayer, R. C., Davis, J. H., & Schoorman, F. D. (1995). An Integrative Model of Organizational Trust. The Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
• Paine, K. D. (2019, 12 21). Guidelines for Measuring Trust in Organizations . https://instituteforpr.org/wp-content/uploads/Guidelines-for-Measuring-Trust-KDP-4-13.pdf adresinden alındı
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: ACritical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(3), 513–563.
• Polat, S., & Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 307-331.
• Rezaiean, A., Givi, M., Givi, H., & Nasrabadi, M. (2010). The Relationship between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: The Mediating Role of Organizational Commitment, Satisfaction and Trust. Research Journal of Business Management, 4(2), 112-120.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
• Shirazi, A., Khodaverdian, E., & Naeemi, M. (2012). The effect of organizational trust on organizational citizenship behaviors: Case of: North Khorasan Gas Company. Transformation Management Journal, 133-154.
• Shockley-Zalabak, P., Ellis, K., & Winograd, G. (2000). Organizational Trust: What It Means, Why It Matters. Organization Development Journal, 18(4), 35-48. Tokgöz, E., & Seymen, O. A. (2013). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma. Öneri, 10(39), 61-76.
• Yılmaz, K. (2009). Özel Dershane Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Düzeyleri ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışları arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 471-490.