A STUDY OF BULGARIAN MYTHOLOGY

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 153 - 172, 31.12.2021

Sadık Hacı

Öz

Since the beginning of time, humankind has been looking for meaning in the inhabited world. That which has not been understood by pure reasoning, has been explained with the help of imagination. The lack of knowledge and the gaps of ignorance have been filled and satisfied with man-created fictional stories, fairy tales, legends and of course, myths. People are mythmakers by nature. Myths can be perceived as the humankind’s creativity and capability to form, change, and destroy. The art of mythology has expanded and developed through oral narratives, resulting in the formation of more and various myths and genres of folklore, which have influenced entire cultures, traditions and religions, and contributed to the identity politics of countries and regions. We are all familiar with Greek mythology, Roman mythology, Japanese mythology and many more world-famous collections of myths. This article aims to introduce the Bulgarian mythology and its characteristics, which are part of the Slavic paganism; and discuss the role these myths played and are still playing in people’s lives today. It also analyses how inter-connected the Bulgarian mythology is with the mythologies of the countries sharing borders with Bulgaria, including Turkey.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian Mythology, Bulgarian Myths, Pagan Gods, Mythological Heroes

BULGAR MİTOLOJİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

İnsanoğlu, zamanın başlangıcından bu yana bazı olguların arkasında anlam ve neden aramaktadır. Anlaşılması mümkün olmayan şeyler insanın hayal gücü tarafından farklı sembol ve araçlarla ifade edilmektedir. İnsanoğlunun doğası gereği bilgi eksikliği ve cehaletinden kaynaklanan boşluklar, insan kurgulu hikâyeleri, peri masallarını, söylenceleri yaratmıştır. Söylenceler; bir şeyi oluşturma, değiştirme, yok etme kapasitesinin ve yaratıcılığın ne kadar uzağa ulaşabileceğinin kanıtıdır. Sözlü kültür yoluyla yayılarak, her biri büyük öneme sahip birçok söylence ve folklor türünün biçimlenmesi neticesinde mitoloji oluşur. Bu söylenceler daha sonra kültürleri, gelenekleri, dinleri ve bazı ülkelerin, bölgelerin kimliğini etkiler. Hepimiz Yunan, Roma, Hint, İran ve Türk mitolojisi gibi daha birçok dünyaca ünlü söylence derlemelerine aşinayız. Bu makalede, Slav paganizminin bir parçası olan Bulgar mitolojisinin güncel yaşamdaki rolü üzerinde durulacaktır. Çalışma, Bulgar mitolojisinin, aralarında büyük dil farklılıkları olmasına rağmen, Türkiye dâhil Bulgaristan ile sınırı olan diğer ülkelerin mitolojileriyle benzerliklerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Ayrıca çalışma, Bulgar mitolojisinin, aralarında büyük dil farklılıkları olmasına rağmen, Türkiye dahil Bulgaristan ile sınırı paylaşan diğer ülkelerde bulunan mitolojilerle olan benzerlikleriyle ne kadar iç içe olduğunu da ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bulgar Mitolojisi, Pagan Tanrılar, Mitolojik Kahramanlar, Bulgar Söylenceleri

Kaynakça

• Arnaudov, M. (1996). Bılgarski narodni praznitsi. Veliko Tırnovo: Knigoizdatelstvo Sirius 4.
• Boçkov, P. (1994). Nepoznatiyat yunak. Sofya: BAN.
• Çolov, P. (1991). Rodıt na Krali Marko. Makedonski Pregled. XIV (4). (128-137. ss.).
• Çureşki, S. (2010). Trakiyskiyat bog Heros - unikalniyat bog na trakite. Spisanie Vıtı, Sayı: 1, s. 75-77.
• Dinekov, P.,(1978). Mejdu folklora i literaturata. Sofya: Bılgarski pisatel.
• Fol, A., (1999). Maska. Kraev, V., Bokova, İ. (vb.) Maska i ritual içinde (5-7. ss.). Sofia: NBU.
• Kaloyanov, A. (1979). Bılgarski mitove. Sofya: Narodna mladej.
• Karakut, D. (2011). Türk Söylence Sözlüğü (Açıklamalı Ansiklopedik Mitoloji Sözlüğü). Birinci Baskı, e-kitap. Türkiye.
• Lalev, Ts. (2012). Golyama kniga na bılgarskite mitove i legendi. Sofya: Pan.
• Lalev, Ts., Lozanova, K., (2005). Bılgarski predaniya i legendi. Sofya: Pan.
• Marinov, D. (1907). Kukovi ili kukeri. (İzvestiya na Narodniya etnografski muzej v Sofiya). Kn. 1. s. 26-36. Sofya.
• Marinov, D. (1891). Jiva starina. Etnografiçesko (folklorno) izuçavame na Vidinsko, Kulsko, Belogradçişko, Lomsko, Berkovsko, Oryahovsko i Vraçansko. (Vyarvaniyata ili sueveriyata na naroda). Ruse: Peçatnitsa Sv. Kiril i Metodiy.
• Matanov, H. (2006). Krali Marko. Mejdu istoriçeskite realnosti i mitologiyata. Anamneza N2. (115-122. ss.).
• Öztürk, Ö. (2016). Dünya Mitolojisi. Ankara: Nika Yayınevi. (833-834. ss).
• Stojkovska, G. (2004). Reçnik na yujnoslovenska mitologiya. Üsküp: İzdavachki tsentar Tri.
• Todorov, N. (1979). Bulgaristan Tarihi. İstanbul: Öncü Kitabevi.
• Tsırnuşanov, K. (1978). Srıbski i hırvatski svidetelstva za bılgarskata narodnost v makedoniya. Blagoevgrad: Okrıjen muzei Blagoevgrad.
• Uzelli, G. (2015). Slav Mitolojisi. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Venedikov, İ. (1983). Mednoto gumno na prabılgarite. Sofya: Nauka i izkustvo.
• Yankov, D. (2012). Tsarstvoto na slavyanite - İstoriya ot Don Mavro Orbini ot Raguza Abat ot Mletkiya orden (Kitabın orijinali 1601 yılında İtalyanca olarak yazılmıştır). Sofya: İzd. Damyan Yankov.
• Yankova, V. (2017). Maskaradıt: Nie i drugite. Şumen: Universitetsko izdatelstvo “Episkop Konstantin Preslavski”.
• Yordanova, Y. (2005). Jitieto na etnografa (Prinos kım opoznavaneto na Dimitır Marinov). Liternet (https://liternet.bg/publish5/iuiordanova/dmarinov.htm).
• İnternet ve Resim Kaynakları: http://sparotok.blog.bg/politika/2009/11/28/trakiiskite-bogove.444916 (Erişim tarihi: 12.01.2021).
• https://alist-bg.com/5-mitologichni-balgarski-sashtestva/ (Erişim tarihi: 12.01.2021).
• http://www.thracians.net/index.php?option=com_content&task=view&id=411&Itemid=106 (Erişim tarihi: 10.01.2021).
• https://www.zarata.info/какво-означава-думата-караконджул/ (Erişim tarihi: 5.01.2021).
• http://mythslegendsandmysticism.blogspot.com/2018/09/blog-post_72.html (Erişim tarihi: 15.01.2021).
• https://swissartisans.com/?page_id=70 (Erişim tarihi: 20.01.2021).
• https://www.fehmiuyar.net/chapter/hz-isa-nin-annesi-meryem-nasil-hamile-kaldi.html (Erişim tarihi: 10.01.2021).
• https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 20.01.2021).