KÜLTÜRLERARASI YAZINSAL BİR METİNDE DEVİNİM, ÖZİMGE VE ÖTEKİ: MUHAMMED BENZAKOUR’UN YEMMA’SI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 99 - 122, 29.05.2022

Mustafa Güleç

Öz

Hollanda’da çokkültürlü toplum kavramı üzerine tartışmalar, yaklaşık 40 yıldan fazla bir süredir devam etmektedir. Kamusal söylem, genel olarak çokkültürcülüğe ve Hollanda toplumu üzerindeki etkilerine odaklanmış gözükmektedir. Göçmenleri kabul eden yerli çoğunluğun yani Hollandalıların, kültürlerinde, özimgeleminde, öteki imgeleminde ve ulusal kimliklerindeki devinim ve değişime yönelik genel kaygı ve korkuları, bu konuların çekirdeğini oluşturmaktadır.
Kültürlerarası yazınsal bir metin çerçevesinde yani Hollanda’ya Fas’tan göç etmiş bir işçi ailenin oğlu olan Mohammed Benzakour’un Yemma adlı romanı çerçevesinde, bu çalışma, kısmen kültüriçi ve kültürlerarası uyum ve anlaşmazlığa; kültüriçi bağdaşık (türdeş, homojen) ve çoktürlü (heterojen) yapısal oluşumlara yol açan kültüriçi ve kültürlerarası devinim üzerine odaklanıyor. Aynı zamanda, alanyazında daha önce yapılmış kuramsal tartışmalardaki yaklaşımlar ve varsayımlar da (Scheffer, Knecht v.s.), Mohammed Benzakour’un hasta annesiyle birlikte bir Hollanda hastanesinde yaptığı bireysel gözlemler ve edindiği deneyimler artalanda tutularak sınanıyor. Yazınsal metin üzerinde yapılan işlevsel metin çözümlemesi ve sıklık sayımı sonucunda, genel değişimlerin, kültürlerarası anlaşmazlık (% 72) ve kültüriçi çoktürlü, değişken yapısal oluşum (% 65) üzerinde yoğunlaştığı saptanmıştır. Bu sonuçlar, göç bağlamında, bir kültürlerarası karşılaşmanın, her iki kültür için de ciddi bir meydan okuma oluşturduğu ve özgül bir kültür bünyesinde değişim ve başkalaşma devinimi olduğunu açıkça gösteriyor. Söz konusu yazınsal yapıt bağlamında, kültürlerarası anlaşmazlıkların ve kültüriçi çoktürlü, değişken yapısal oluşumların, azınlıkların kültürel açıdan çoğunluk kültürüne doğru eritilmesine yol açabileceği öne sürülebilir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal devinim, özimge, öteki, kültür, kültürel çeşitlilik, kültüriçi-kültürlerarası ruhbilim, yazınsal metinler, birey-toplum, işlevsel yaklaşım

BEWEGING, ZELFBEELD EN DE ANDER IN EEN INTERCULTURELE LITERAIRE TEKST: YEMMA VAN MOHAMMED BENZAKOUR

Öz

Debates over the multicultural society have been going on in the Netherlands for over 40 years now. Public discourse centers generally around multiculturalism and its impact on the Dutch society. The core of these issues is being formed by a general concern and fear in the immigrant hosting autochtonous majority with regard to movement and change in their culture, selfimage, the other and national identity.
In the framework of an intercultural literary text, Yemma of Mohammed Benzakour, the son of a Moroccan immigrant parents in the Netherlands, this study will focus on intercultural and intracultural movement, which leads occasionally to intercultural harmony and disagreement; intracultural homogeneous and heterogeneous structure formation. Also the theoretical perspective, which is gained from the field literature (Scheffer; Knecht enz.) will be tested against the personal data, presented by Mohammed Benzakour as a result of his personal experience at a Dutch hospital. It will be demonstrated that the main change focuses on the intercultural conflict (72 %) and on the intracultural heterogeneous structure formation (65 %). These results show clearly that a cross-cultural encounter is a serious challenge for both cultures and a changing movement within a particular culture. In the framework of this book, conflicts pave the way to assimilation of minorities.

Anahtar Kelimeler

Social Movement, Self Image, the Other, Culture, Cultural Diversity, Inter- And Intracultural Psychology, Literary Texts, Individual-Society, Functional Approach

Kaynakça

• Benzakour, Mohammed. Yemma: Stilleven van een Marokkaanse moeder. Breda: De Geus, 2017.
• Hoofstede, Geert. Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen. Den Haag: Olympus / Contact B.V., 2005.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi - Kültürel Psikoloji. Istanboel: Koç Üniversitesi Yayınları, 2012.
• Knecht, Tijmen. De eeuw achter ons. Budel: Uitgeverij DAMON, 2002.
• Scheffer, Paul. Het land van aankomst. Amsterdam / Antwerpen: Bezige Bij, 2016.
• Verkuyten, Maykel. Identiteit en Diversiteit: De tegenstellingen voorbij. Amsterdam: Pallas Publications / Amsterdam University Press, 2010.